Evangelical Zumhning Tlangpi Pawl:

Khrihfa hram aithawh, (Apistle) hnungzultu caan thokin evangelical timi hi ahram arak i thok ti zongin chim khawh zong asi ve ko. Martin Luther (1483-1546) ah hin Evangelical Khrihfabu hramthok nak taktak cu avan si. Kum 1700 hrawngi Evangelical cawnpiak hruaitu pawl hna cu: Jonathan Edwards, John Wesley le George Whitefiled te pawl an si. An cawnpiaknak hin mithinlungah naset tein rian at'uan. Kum 1990 hrawngah khan Khrihfabu dangdang Southern Baptist ah siseh, Assemblies of God ah siseh, Christian and Missionary Allience ah siseh, America Presbyterian ah siseh Evangelical Free Church ah siseh, Evangilism cawnpiaknak leiah nasa ngaiin ram alak. Vawlei cung ralpi II nak dongh lei ahcun Evangelical le Fundamental hi fiang tein avan lang kho, cuka i hruaitu cu: Dwight L. Moody, Billy Sunday le Billy Gramham tepawl an van si.

An danglambik nak: 

1. Zumtu diktak si ding cun, "piantharnak" apawimawh.
2. Bible ahhin Pathian nih minungpawl theihter akan duh mi cu ait'ial, zumhnak kawngah siseh, cawnpiaknak lei kawngah siseh nawlngeitubik asi.
3. Thangt'habia chim hi, pastor le Khrihfa upa pawl lawng nih chim dingmi an si loin, zumtu vialte nih kan tuah dingmi kan t'uan dingmi an si.
4. Jesuh Khrih kan aiah vailamtah i athihnak le athawh t'hannak hi, kan nih minung pawl khamhnak kan hmuhkhawhnak um chun asi.

An Zumhnak Tlangpi Pawl: 

1. Bible: Bible bu 66 hi zumhnak le thiltinak lamah zumtu caah nawlngaihnak sangcem neitu asi. Biafang kip hi Pathian nih athawkkhumh mi asi i, ahramthok t'ialmi (orginal book) ahcun tihsual mi a um lo. Evangelical t'henkhat le bang nihcun (King James Version) lawng hi hmantlak le hmanawk asi titu zong cu an um ve.
2. Pathian: Pa, Fapa le Thlarau Thianghlim pathum  hi thumkomh Pathian asi i, an sinak ai tluktlang viar mi an si.
3. Minung: Minung hi Pathian he muisam i khat in  sersiam kan si, sermi thildang vialte cungah ngawlngaitu dingah chiah mi kan si fawn.
4. Sual: Adam le Eve  nih Pathian nawl an ngai lo i, Setan dehnak chungah an tluk ruangah Pathian lakah thil sual an tuah. Mi pakhat ruangah vawlei ah sual arak lut i, mi vialte nih sual an tuah viar, Pathian sunparnak an co ve kho ti lo. Sual man cu thihnak asi ti an zumh bak.
5. Khamhnak: Jesuh Khrih tuarhnak le thihnak hi kan ai akan awh piaknak asi ruangah khamhnak caah thil herh mi asi. Minih, cu Jesuh Khrih tuarnak le thihnak, thawht;hannak cu azumh phot asi ahcun khamh asi. Cucun Jesuh Khrih thianhlimnak t'awmpitu asi ti an pom. Zumhnak ruang le zaangfahnakin khamh kan si ti an pom. Thiamcoternak cu zumhnak ruang le zaangfah zawnruahnak thilpek sunglawi asi. Zumtu pawl cu Thlarau nih apianthar ter i, athianhlimter tawn.
6. Nehhnu Nun: Mi vialte hi taksa hrimhrim thawhter kan si lai i, cucun, Pathian biaceihnak kan hmaichon viar lai. Jesuh Khrih cu ka khamhtu ah apomtu cu Pathian sinah vanramah zungzalin an i din ve lai, Zum duh lo pawl cu zungzal helmei ah an kal lai.

Note: Rev. Vanlalrawna cabu base in ka van t'ial t'han mi asi.

Liberal Cawnpiannak Tlangpi Pawl:

German Theologian scholar pakhat asi mi Fredrich Schleiermacher cu (kum 1768 ah arak chuak i 1834) ah athi. Amah hi Liberal cawnpiaknak hram thoktu tiah chim khawh asi. Acawnpiaknak zultu Albrecht Ritschl zong cu (Kum 1822-1889) ahcun tulioa ṭhangthar pawl nunning ziaza le vawlei fim le thiamnak ṭhangcho cuahmahmi thilpawl cu Theology he cawhchih in akalpi. Kum zabi 19 ahcun Europe rampi Khrihfabu dangdang: American Baptist, United Methodist, Episcopal le USA Evangelical Lutheran tibantuk  ahcun chimkhawh lo bak cun acawnpiaknak nih a van tei hna.

Cuhnuah World Ecumenical Movement timi cu an van dirh. Tuchan ahcun (homosexuals) ordain tibantuk, nungak, tlangval umtlan ning, Nawl (law) nih nauthlak siannak, zeibantuk miphun le mihnam he zong kan tluk viar, tibantuk zumhnak pawl hi hehtiah an buaipi fawn.

An zumhning tlangpi pawl:

Pathian cu dawtnak ni akhatmi Pathian asi. Curuangah mivialte khamh an si lai. Cun, Jesuh Khrih nih khuaruahhar thil atuahmi pawl hi phuahcop sawsawh, thil um kho lomi thil asi. Minung fimnak le thiamnak nih Pathian theih khawh asi. Hi vawilei acahnak cop in aral cuahmah mi tuahṭhat hi biapituk ah an ruah.

1.Bible le anawlngaihnak:  Bible hi minung ihawm chuak asi. Pathian nih athawkkhumhmi asi hrimhrim lo. Miphun kan i tlaihhruai khawhnak ah minung nih aṭialmi asi. Asinain, minung nih Pathian thieh aitimhnak ruangi ṭalmi asi ruangah “Pathian bia” aitel ve kho. Minung irhawm chuak asi ruangah zaah zakhat i hngahnak tlak asi lo.Bible chungi bia le hla pawl hi hlan lioa zumtupawl i cawnpiaknak asi. Tu liao zumtu pawl nih direct tukin kan pom ve menmen ding hi asi lo. Curuangah kan doctrin le kan i hngahnak dingah cun Bible, chia le ṭha theihnak le liamcia zumtupawl rochiahtami (Tradition) hi kan hmanawk asi. Bible hi bia rochiah sawhsawh mi men asi. Kan zumhning le kan i cawnpiaknak hi Bible lawngah kan i hngah ding asi lo. Bible hi hlanliao an i cawnpiaknak sawhsawh men asi ruangah tuliao kan hrangah cun ahluntuk cang, atlaktlai mi asi ti lo.

2.Pathian: Thumkomh Pathian timi hi a um lo,  Palawng hi Pathian asi. Pathian nih thil siphung lengin thil atuah bal lo. bianabiaah (supernatural) khuaruahhar tbk..Jesuh Khrih hi Pathian taksa ah a vancang timi cawnpiaknak hi ahman lomi asi an ti, an pom lo.

3.Minung: Minung hi mah tein avan um kan si (Biological evolution) an ti. Minung hi sualfa kan si lo, theih lonak le hruhnak ruangah cawnnak sang le theihnak sangchin kan herh. Minung hi theihnak le fimthiamnak leiah  cangkang kho  le ṭha kho kan si. Khamhherh mi kan si loh an ti.

4.Sual: Genesis 3 chungi minung sualah atluknak kong kan i cawnpiak hi thil umzia nei lo phuahcop cawnpiaknak sawhsawh asi an ti. Sualfa i chuakmi kan si hrimhrim lo, sual cu  Society (mipi) tuah asi. Minung Adam le Eve sualnak kan i ṭawmpi ti le an sualnak ruagnah nupum chung thok tein sualfa kan si tihi an pom duh loh. Mipakhat ruangah vawlei cungah sual alut timi Rom 5:12 hi an pom duh bur loh. Sualnak ruangah thihnak zong a um ti hi an pom fawn lo. Sual hi cu minung kan khuasak le kan nuntlan ningah ai hngat an ti. Sual hi cu ram i hruaining ṭhat lo ruangah heitibantuk, kan minung hawi umning ṭhatlo ruangah siseh, cawnnak le theihnak, thiamnak ruangah a ummi asi deuh, an ti.

5.Khamhnak: Minung hi khamhnak herh ding tiangin kan sual lo an ti. Jesuh Khrih hi sualnakin akan khamhtu asi lo, asinain zohchunhawktlak le cawnpiaktu ṭha asi an ti. Buddha heiti, Confusious le Muhammad tibantukin miphun cawnpiaktu sawhsawh asi an ti. Jesuh Khrih a kan tuarpiaknak, athawhṭhannak cu phuahcop sawsawh mi asi. Thiamcanternak le aiawhin akan thihpiak, akna tuarpiak timi zumhnak hi cawnpiaknak hman lomi asi, an ti.

6.Nehhnu caan: Liberalist ṭhenkhat nihcun zungzal ram si maw, zungzal nun simaw, aum ti cawnpiaknak hi an hnon. Asinain, ṭhenkhat nihcun an pom ve. Mivailte hi khamh kan si lai. Pathian nawlngai lomi  cu helmei ah an kal lai timi cawnpiaknak hi cawnpiaknak hman asi lo, phuahcop sawsawh mi asi, pomtlak zong asi lo an ti. Jesuh Khrih hi vawlei ah arak raṭan lai timi hi an pom duh lo. Minung hi cawnnak le thiamnak kan ṭangcho chin lengmang lai i, vawlei hi aṭha chin lengmang lai cucu asi ko kan i tinhmi cu, an ti.
Hi cawnpiaknak hman lomi,  ṭihnung ngai asi mi Pathianbia le Bible zong azum lomi nihhin vawlei cung hmunzakip i a ummi Khrihfabu vialte abuaiter hna. Tuchan Khrihfabu kan dihlakin kan zumhnak a hngeh khawh chungin fektein kan dir ahau cang..!!!

Note: Rev. Vanlalrawna cauk chirhchan in ka van t'ial t'han mi asi.