NAZARET JESUH I THIM U SIH

 Bible chungah SERSIAMTU  PATHIAN tu i thim loin vawlei lei thil tu ai thim deuh mi ISRAEL miphun an nunning kan hmuh khawh, adawttuk mi hna le nifa tinte i a zulh a khalh mi hna A mah Pathian hrimhrim nih a thimmi hna miphun an si ko nain, cu ISRAEL mipawl nih cun an mah lungtho tein( Sui cawfa) an i tuah riangmang i A sersiamtu hna le a thimtu hna an cung PATHIAN hnungchit in tuahcop mi sui cawfate cu an pathian ah hmangin an biak ti kan hmuh. 

Moses tlangcung in arak t’um tikah a miphun hawi le an nunning a hmuh tik hnaah a thinhang tuk hringhren, tlangcung i a valak mi nawlbia calung cun mipi pawl nih an biak cuahmah mi sui cawfa te cu a  hei cheh i airawk dih lawng silo in minung 3000 renglo an thiphah ti zong kan hmuh Bible chungah. Sersiamtu philh riangmang i asersiam mi biak i, rak um  a fawite  zumtu nun ah hin, asersiammi zumtu menmen kan si sual ah cun kan i tinh mi hi kan nganh hrimhrim la tihi athar in thei t’han hna u sih tiah ahmasa in ka van in sawm hmaisa duh fawn hna...Asersiam mi ah lunglomh nak bia chi mi Amah biatu le a riant’uantu kan si khawh nak ding lam tampi um mi lakah pa hnih(2) in van zoh u sih.

 1.Hmuh khawhmi nak in hmuhkhawh lo mi it him u sih. 

Kan pi pu pawl nih an rak chimt’heu mi lak i pakhat cu “ na kuang lo na nawr” an rak ti tawn..Nan theih t’heu cio ko laid ah tiah ka zumh..curuangah, hmuh khawh lomi nak in hmuh khawh mi i thim hi arak fawte, asinain hmuh khawh mi i thimnak nak in hmuhkhawh lo mi it him nak hin hnangamnak leh lunglomhnak, zungzalnun tiangin a kan phak ter kho tu arak si deuh,  Bible i kan theihlar ngai mi JUDAH ISCRAIOT nih cun SERSIAMTU PATHIAN cu tangka 30 ah arak zuar diam ti kan hmuh ,kha hlanlio chanah cun tangka 30 cu tlawmtuk cu arak sim rua lo, a biapi bikmi cu JUDAH kha BAWIPA JESUH sinah akum le thla in a um, atlangleng ti kan theih, kha le cen asinah khua asa ko nain  hi vawlei cung hmuh khawh mi sum le pai nih amit alak deuh ti kan hmuh, hi vawlei chawva ah ralrin kan herh tuk ti hi a thar in thei t’han hna u sih. kan nitin nun khuasak nak ,,kan tuaht’uan nak kip cio ah hin hmuh khawh mi ah hin olte i thim a fawi te.

 Cucun THOMAS zong nih JESUH an khenhnak  hliamhma ka hmuh talo ah cun ka zum kho lailo tiah heh tiah a rak t’ang, culio ah cun JESUH cu an lak ah a hung i lar, “THOMAS na kut khan van katong tiah a van ti”, cutikah cun avan tongh lecangka te cun a van zumh ti kan hmuh. Kha lio i JESUH holhfang kha kan van thei ti maw??  Zeitindah ati kha, nangnih  cun na hmuh i na zumh asi nain,,hmu lo i a zumtu pawl cu mivant’ha an va sidah tiah a ti kan hmuh kha. Curaungah hmuh khawhmi thil nak in hmuhkhawh lomi kan PATHIAN  tuhi i thimdeuh hna u sih.Hmuh khawhmi  hi vawlei cung thil muidawhnak siseh, rumnak, nomhnak thil aphunphun , vawilei lei sunlawinak ai thimtu silo in hmukhawh lo mi kan Bawipa ait him zungzaltu si i zuam cio hna u sih kan nitin nunak ah. 

2. Caan ui thiam in, hmang thiam usih

Bible i PATHIAN biakam cia bangin minung cu amah sualnak ruangah a nunnak ding tirawl hawl in thlanhripitla in  a t’uanman cu ei seh atibantuk in kan damchung nun tawite zongah t’uan lo cun eilo arak hau ne ai, Hi kaah minung amah sualnak ruangah kan ti tikah PATHIAN zanruahnak  tong tilo ding bantuk hna khi kan hung lo deuh khin alang, asinain  a kan dawttuk t’hint’hiam ko Cung Pathian nih cun. Pathian zawnruah nak tong tilo ding tu silo khin kan tuhmi theitlai kan rak zun khi arak si deuh. Mah hi zawnte ah hin thildang van chim bet t’han u sih law, vunruah t’heu tawn ah hin cun,,minung lei cun  lungzur mithtli aluang ve tawn. Asinain kan cung PATHIAN lairel hi kan theihnak le kan ruahnak lenglam i thil sunglawi, A khuakhan hi kan rak hmuh thiam tawn lo ruangah hin arak si tlang pi.Na hrangah le ka hrangah cun BAWIPA remruahmi kan theih khawh nak dingah  a canah hin cun beidongh nak horkuang chungah kan tik cu le can kan hmang tawn, a sinain   “hla phuahtu nih cun A thlawchuahnak pakhat tete in rel”  na nun van i check law, zeibantuk Pathian zumhtlak le thangt’hat tlak asizia,hi na theih deuhdeuh lai tizongah avan ti fawn. .

Culawng si loin thangt’hat uh cungnung bik sinah lunglomhnak cu cat lo, banglo in chim ko uh” tizong in a rak phuah chap fawn,a hmantuk ka ti achim mite hi nan ti ve cio lai dah tiah ka zumh, tuni tiang na nunnak, ka nunnak ding i a herhmi thilvial te pakhaat tete i a thlawchuah relthiamtu kan siah taktak ah hin cun kan can  awl, kan neih chunah hin chimchom hau lo in kan mah te hin lomhnak bia chim cawk lo nitin te hin chimding tu khi kan rak si. Kan can awl hmangthiam lo in, lunglomh nak cang thiam lo mi zumtu hna kan siusal lai ti hi a phan um tuk. Kan  can awl te(free time) kan neih chunte ah hin A kehram i kan tlukluh i thinlung thlacam nak he, kan can, kan thinlung A hrangah a offer ngamtu si kho ding zongin i zuam chap han u sih tizong hi ka van chapchih duh fawn.

 Zeiruangah tiah cun kan harsarnak le kan lung retheih nak vialte kan herhning bantuk tein pe dingi/ bawm dingin A KUT a toi bal lo, a kut a kan samh piak zungzal kan hrangah, thlawchuah dingin an kan hngah zungzal. MARTHA, nih “JESUH” eiding tuahin heh tiah abuai len lio ah ...MARRY nih cun BAWIPA ke hramah t’hu in thawtthabia cu ngaiin arko in Bawipa bia a ngai ti kan hmuh..JESUH zong nih  MARRY, mi ni hlawh asi zia a chim zong kan thei, BAWIPA kehram i zeitik lai can zongah at’hu i a duhnak hawl thiamtu kan si khawh lo hmanh ah kan canawlte( free time) kan neih chunte hmangthaim in athiangmi le a duhzawng raithawinak apekhotu zumtu sikho dingin thinlung thlacam nak he i zuam cio hna  usih tiah Bawi Khrih min in kan van i sawm t’han.

BAWIPA NIH IN THLAWCHUAH KO SEH

“HNGAKCHIA PATE THINLUNG”

Hi hngakchia pate Chen Xiaotian timi bia le hla te nih hin mitampi an mitthli atlak ter hna i, a zangfah umnak nunte hin mithinlung chungah hmun thukpiin akhuar. Hngakchia ralt’ha le miphun dang, ziaza dang, mahzawn lawng ruat lo i, midang hrang tiang i nunnak petu, zumhtlak le mipi philhkhawh tilo mi hngakchia duhnung te asi zungzal cang lai....“Chen” hi hngakchia dang bantuk tein mingandam le lentecelh lei zong a huam ngai mi a rak si ve tawn, asinain vanchiat le malmak ah kum 2012 thawk khan damlo nak neiin ataksa cu nikhat hnu nikhat t’humchuk lei apanh deuhdeuh, cuticun can hman avan i thawk.

“Chen”te innchungkhar hi mi vanduai innchungkhar an si kan tila maw? Afapa nun nuam lo le aretheih ding phang i nifa tinte i azohkhenhtu adawttuk mi a nu zong cu damlonak damlonak nih avan tlakbuak ve hoi ai, anu damlonak  an van check-up ter tikah cun  a “ KAL” a t’ha tilo tiin doctor pawl nih cun an rak chimh. Cuticun, an nufa cun siizungah an can cu hman hram an i thawk, khuacan a van  sauh chin lengmang cun t’hat lam panh kho lo cun t’umchuk lei an van panh hoi ai,  cu ti i cansau deuh siizung i an van um cun CHEN cu dam lei  tu silo in a mit nih khuahmuh lo hram avan i thok hlei ah ataksa cheu le bang cu zeng hram avan i thok. Cubantuk dinhmun cun kum 2 chung ni le can cu an hmang.

Cu ti i siizung i a chun azan i ih le zau lawng cu an tikhawh mi um chun cu avan si  cang, a fapa te CHEN nih cun doctor pawl sinah, kei cu “thih ka duh cang”  zeihmanh ka mitnih a hmu kho ti t’ung lo , cucun ka taksa khattalei le acawl kho tifawn lo, kei ka hrangah cun damchan zeihmanh ka nei tilo, curuangah hawngka thihter u law, cucun ka “KAL” hi ka nu hrangah ka pek lai. Ka thihtik ah ka THIN  le ka KAL hi midang hrangah kan hlan duh asi tiah doctor pawl sinah cun a chimh hna. Thih ka duh cang, kan nu nunnak chanh ka duh tiin DOCTOR pawl sinah cun heh  tiah achimh hna,  hi hngakchia pate thinlung le nunzia zohchunh awk ava tlak ve aw. DOCTOR nih cun  CHEN pi  ‘LU YUANXIU’ ( Grand mother) sinah cun, “Na tupa hi sau dam dingin t’hawnnak anei tilo. A mah CHEN i a kan hau bantuk in anu damnak asikhawh phawt ah cun a KAL pek hi poi atilo zia a kan chimh, CHEN ....KAL hi anu nih hin ai tawkbak, ai kaihciahciah bak si, zoh zong t’hate in kan check thlu viar cang. A KAL le a THIN midang hrangah a hlut a siah cun a nu le midang pa 2 nunnak a chanh khawh rihhna, tiin DOCTOR pawl nih cun a pi cu t’ha tein an chimh.

CHEN nu sinah cun DOCTOR pawl nih afapa achim mi vialte cu api nih cun hngakchia nu siah cun a van chimh chin ve, sihmanhsehlaw CHEN nu nih cun  angai duh lo, hi bantuk bia, ngaihchiat thlak mi le hna beidongh nak bia hi hong ka chim hlah uh tiah ati hna. Theih ka duh lo tiah ati fawn hna, atu i ka cung i thil phan mi hi ka hrangah cun azatuk cang ati. Theihchap ka duh tilo, atheih hrim ka thei huam ti lo, “tiin beidongh ngai cun a leh hna”  a ruang cem i a theih mi zong cu afapa adam tilai lo ti atheih tikah, amah le KAL zawtnak nih atlakbuak hoi fawn, sau ka dam ti lai lo ti atheih ruang zongah cun a si ve fawn.

Afapa dawttuk mi tenih cun anu sinaah , “A NU, kei ka hrangah cun damman le dam chan ka nei ti lo caah, kei ka thi lai i, Ka KAL tu hi na hrangah pek kan duh, hi ka KAL hmang hin nang cu damkhawh nak lam na nei rih tiah a nu sinah cun afapa te nih a van chim, lung tethei vansang in um duh hlah, kei ka dam chuak kho tilai lo caah, hawng ka thihter u law, ka KAL le ka THIN hmang hin nang le midang pahnih nunnak ka chanh khawh deuh hna lai cu tiah hngakchia pate CHEN nih cun avan chim chap. Ka nu nanun nak hi chanh kan duh, tiin a awte hmanh t’hat’hi te hmanh anu hna pawngah cun  harsa ngai cun avan chimh. Cu a awka thlum le hna i van theih cu adawtmi  anu hrangah cun theih hi a hartuk hringhren. A nu ai tuar loh acelh lo tuk cun afadawtte CHEN cu avan pom ve i amithli rialti he cun a nucun heh tiah a t’ap.

April ni 2, 2014 ah khan hi hngakchia pate zohchunh thlak le mahtanghma lawng sial lo i midang ca tiang zongah  mithlawchuak asi mi CHEN nih cun hi vawlei harsat nak le lung retheih vansan nak vialte tuarti lo dingin, adawttuk a chungkhar u le nau vialte cu harsatnak um tilo nak hmun zungzal hmunnuam ah cun ai din ve cang. Amah ruangah anu nih damnak avan neih khawh than hi, cun a KAL pakhat ruang zongah nungak kum 25 mi zong nih damnak CHANCE avan  nei khawh t’han ve. A THIN ruangah zongah tlangval kum 27 mi zong nih damnak a van neih ve than. Hi hngakchia pate CHEN athih ni ah hin mipi cu heh tiah khamkhawh lo tiangin  an ngaih achia i an mitthli rialti bangin atla ti si. A vuinak i akal mi mitampi cu an hnuk a ulh dih hna ti si, hi hngakchia pate nun zeitluk in dah hmual a neih tihi kan hmuh khaw.

THEIH DINGMI:
Mi fale cung i vanchiatnak le tuarnak aphunphun theih piak i, van theih bak hin zeitluk in mi vant’ha kan si zia, hi kan theih khawh. Vanchia bik le tuar tambik i ruat lo in, nangmah nak in mi vanduai le vanchia an um ti thei in zumhnak thar he, ruahnak thar he hmailei panh khawh i zuam hna u sih. Hi hngakchia te kum 7 hmanh nih hitluk thilsunglawi zohchunh awk tlak a tuah khawh ah cun nang le kei zumtu nuhngak, tlangval, nu le pa vialte hna...kan mah t’anghma lawng sial lo in, mi dang hrang zongah mithlawchauh mi si i zuam cio hna u sih, hi hi kan BAWIPA nih tuah i zulh ding i a kan duh mi zong asi. BAWIPA in thlawchauh ko seh.