BIAHMAI THI: Zumtu diktak nun ahhin cun nitin an nunnak ah tukforhnak hi lohtheih loin an tong zungzal tawn. Reformer Martin Luther nihcun zeitindah arak chim ti ahcun, “Van i a zuangmi vate khi vanah zuanhhlah ti khawh asi lo, asinain cu vate cu lucungah busak lo dingin tuah khawh asi, tiah a chim. A chimduh mi cu tukforhnak hi ka tong duh lo, ka hmu duh lo ti khawh asi lo, kan ton tengteng dingmi asi. Curuangah zeibantuk caanah zumtu kan nunnak ah tukforhnak aphan tawn? Thlemnak timi cu zeibantuk dah asi? Timi pawl hi kan theihfiang dingin a biapi ngaingai mi asi. Cupawl cu van zoh hna usih atanglei bantukin:
NUAMHNAK (KOL 3:5)
Vawlei cungah minung mitin ahmuh mi nuam ti zawng, thinlung nih nuam ati zawng, taksa nih nuam ati zawng nuamhnak tibantuk in tampi an um hna. Pathian bialeng i nuam kan timi pawl pohpoh siseh, Pathianbia nakin nuamhnak hrangah caan kan pektam mi pohpoh hi tukforhnak cu an rak si tawn, sualnak lei a kan hruaitu pakaht asi. Pathianbia nak caan na pek deuh mi? Nuam na timi zeidah an si? Cucu na hrangah tukforhnak phunkhat cu asi. Nuam na timi kha thatein zoh than hnik! Setan tukforhnak asi kho.
DUHMI (Phungchimtu 12:9)
Vawilei cung kan nun chungah hin kan taksa nih duhmi, hiarmi tampi aneih hna, kan mitnih zohduhmi tampi torlecheng aneih hna, kan hna nih theihduhmi tampi aneih fawn hna, kan taksa nih tep duhmi tampi aneih fawn . Pathianbia nakin kan duh deuhmi, kan buaipi deuhmi kan caan kan pek deuh mi hi setan tukforhnak pakhat asi tihi kan theih tthan aherh. Setan nihcun kan duhzawng thil hmangin akan thlem i sualnak ah mi aluhpi tawn. Na duhmi, na tuah cuahmahmi kha thatein zohtthan tuah, satan nih an tukforhnak hmanruah asi kho.
HERHMI (Matt 6:28:33)
Satan riantuannak lakah nasa ngaiin a canghvaihnak pakhat cu zeidah asi ti ahcun kan tlakcham liao caan te hi arak si duh ngai tawn. Sum le pai ah kan tlakcham liao teah hin Pathian mithmai zoh loin olthadakin minung duhnak zul tahratin dik lonak he tangka rak ngah, neih, lakluh hi arak olte, asi loah chehra cheukhat(1/10) pek lo zong a olte fawn. Kan lei taksa nih herh mipawl hmangin zumtu kan nunnak ah Setan tukforhnak hi a tu le tu in avan phan tawn, sualnak, tukforhnak khur chungi kan thluk, kan luh ding lawnglawng hi a kan bawh. Kan herhmi thilpawl hi raalrin kan herh, mahcu kan herhmi thil hmangin setan nih akan thlem tawn.
THAZAANGDERNAK (Isaiah 40:29-31)
Minung nih cahnak thup kan neih bantukin, thazaangdernak zong kan rak nei ciao fawn hna. Pathianbia ah siseh, nitin kan taksa nunningah kan thazaangdernak ciao kan i thei ttheu laid ah. Mah cu hmang cun setan nih tukforhnak rian avan ttuan tawn. Zeibantuk minung zong nih thazaangdernak cu kan nei ciao, pakhat lawng zong asi khawh bantukin tampi zawng asi kho tthiamtthaim fawn. Na thazaangdernak i nai theihnak zawnah ralring tein um khawh i zuam, cuka zawnte ahcun setan nih caantha lak ai tim zungzal caah kan i ralring awk ah a herh ngaingai.
THATHUTNAK (Phungthlukbia 13:4, 2 Thes 3:10-12)
Zumtun nun tlakchiatnak le tukforhnak chung i kan tluknak achan pakhat cu thathunak hi asi. Mi thathu pawl nihcun thlacam an huam lo, Bible rel an huam lo, khawmh zong an huam fawn lo, Pathian rianttuan ding an huam lo. Curuangah zumtu nunah an cak kho bal lo, tukforhnak olsam tein an tlu tawn. Nitin nanunnak ah thathuin um hrimhrim hlah, zeicaah tiah cun Pathianbia thawnnak thazaag na nei lai lo i ralring. Tukforhnak chungah luh a fawite.
DUHTHIMNAK (Deut 30:19)
Kan duhthimnak hi Zumtu pawl nunnak ah abiapi ngaimi asi, zeiruangah tiah cun kan duhthimnak cungah atakin(practical) kan tuah, kan cangvai tawn ruangah asi. Kan thuthimnak hi a biapit tuk ruangah setan nih kan duhthimnak cu amah nih uk asi loah, amah nih nawlneitu si ai tim zungzal tawn. Curuangah thil pakhatkhat tuah dingah duhthimnak tuahin biakhiahnak kan tuah tikah Bawipa duhzawng asi maw si lo tihi fiangtein kan ruah setset hmaisa hi aherhtuk hringhran. Na duhthimnakin na tuahmi, na umkalnak ah siseh, nan nunning ah siseh ralring tein kan nun kan hman hi a poimawh, achan cu kan duhthimnak hi setan duhnak deuh tu hi arak si ziar kho tawn.
VAWLEI SUNPARNAK ( 1 John 2:15-16)
Vawilei cung hi Pathian he nunkop lo ahcun vawlei sunparnak phunphun hi duhding tlak le buaipi tlak ngaingai ding hna khi an van lo tawn. Asinain hi vawlei sunparnak le dawhnak vialte hi zungzal, kumkhua daih pakhat hmanh an um lo. Setan hi afimtuk ruangah minung ahopoh nih kan buaipi mi vawlei dawhnak, sunparnak phunkim hmangin zumtu kan nunnak ah tukforh nak avan phan zungzal tawn. Vawllei sunparnak le dawhnak a zuanhnawh zungzaltu na si ve sual maw? Setan nih vawlei sunparnak hmangin kan thinlung teikhawh ai tim zungzal ti hi kan theih aherh.
CAAKNAK, HIARNAK (Rom 13:14)
A hohmanh hi hi vawlei cungah taksa le thisen in khua asa rihmi kan si rih ruangah caaknak le hiarnak hi kan nei zungzal. Kan theihthiam khawhnak dingah abiatukmi cu zeidah asi tiahcun caaknak le hiarnak hi a tam u cu sualnak lam akan hruaitu an si. Hi kan lei taksa le thisen nih a hiar tawn mi cu Pathian duh lo zawng thil hi an sit awn. Na caak/na hiartukmi thil pawl kha na taksa duhnak zulin tuahcolh theu hlah, Pathianbia lenglam asi sual ahcun setan thlemnak tukforhnak an si tawn.
THLAWCHUAHNAK (Hosea 2:8)
Pathian thlawchuahnak kan relmi pawl hi asunglawi tuk ko, asinain a hmangthiam lotu hrangah cun tihnung anung ngaimi thil asi fawn. Zeiruangah tiah cun thlawchuahnak kan co tikah Pathiannak in cu thlawchuah kan don mipawl cu mitampi nih an buai i, apetu Bawipa Pathian kha zeihmanhah an rel tawn lo, kan nih zumtu laimi tampi le bang hi cu harsat liao caan ah Pathian duhngai tung i, tlawmpalte kan van i sirrem deuh, kan van neinung deuh asi loah maw, ramdang van phak ruangah Pathian duhnak, dawtnak tumchuk deuhdeuh tibantuk hna hi hmuh ding tampi kan um hna. Pathian thlawchuahnak na co mipawl hi akilkhawi ning thiam i zuam, culo ahcun setan hmanrua sualnak lamah an hruaitu ah an i cang kho.
BIADONGHNAK: Hi vawlei cung tisa le thisen in kan nun chungah hincun tukforhnak lakah, sualnak lakah khual atlawng cuahmah mi kan si. Setan nihhin tukforhnak dingah hmanrua (tecques)aphunphun a dap zungzal, lam phunphun adap. Acunglei kan van tarmi lakin pakhatkhat in nanunnak ah setan nih avan in thlem/tukforh hrimhrim te lai, an tukforhnak hmun thengte kha theihkhawh i zuam law, Bawipa Pathian cahnak rinchan in Bible relnak in siseh, thlacamnak in siseh, Pathianbia nunpinak nak le A mahah kan nun i app than in teikhawh i zuam.
NOTE: Sualforhnak le tukforhnak lakin luatnak ding lam a um zungzal (1 Kor 10:13). Kristian nun vatamin timi chungin aremcan ningin ka van lehchin mi asi.
