Pathian ih thinlung cu Amah theihhngilh lo ih len le a fahniang le pawl taksa thlarau ih thanso vivo dinghi a sinan, Pathian thu kan thlunlo ruangah, malsawm kan dawn dingzat dawng loin leh Pathian ih in hman dingzat hmang nawn lo. A hnuailam ih tarlang mi Pathum (3) pawl hi a hmannak dik tak ih kan hman thiamlo, theu ruangah thlasuah tampi kan canphah. .
1.Thilti theinak,cahnak ( Power)
2. Tangka ( Money)
3. Sex ( Nulepasinak)
A pathum hin a hman nak dik tak ih hman thiam ahcun pakhat hman a sual lo.Thiltitheinak, cahnak hmang thiam lon, tangka, nupasinak ah kan tlu theu ti ahcun a hman nak dik tak ah kan hmanlo ruangah a si.
1. Thiltitheinak, Cahnak human (Power)
Thiltitheinak, cahnak huham thu neihnak hi a hman dan thiam lo ahcun tlukbahnak le hloral nak hrampi a si. Hipawl hmangin Satan cu nasa takin mi a thlem theu. Thiltiheinak le cahnak ticu mi dang va thu nun thei le mai thu hnuai ih ret thei tinak a si. Leitlun ram uktu hrekkhat pawl cun an thuneinak le thiltitheinak hi a diklo zawng ih an hman ruangah Ram le Mipi an siat phah rori. Cuvekin, Senpi vantlang, pawlkom hruaitu, kawhhran hruaitu mibur hohatu pawl in an mawhphurh mi ngai poimawh lo, An thutiam vekin an tuansuaklo, an hlensuak lo tikah buailonak dingah mipi an buaiter.
Thimnak ah Kan Kawlram ih hruaitu hmasapawl, India Pu Lalthanhawla, US Obama, Thailand ih Thekson pawl hi khabe BA an si, ram le mipi tuahsia tu an si. Cuvekin, leitlun ih politician tampi cu Ram le Miphun tuahsiatu ah an cangriangri. Election lai ih vote duh ih mipi hnen ih an thutiam zozai le an cangan mi pawl cu ca hnah ( paper) par ah an ria ralter men ruangah a si. Cuvekin, Sumdawng pawl in, tangka ngah ding le an thil khawng ding lawnglawng ruat in sii phunphun mi lai siatsuah theitu hmangin thlaihnah an cing, an tuah, olaiten an zuar mi cu lei ih ei cio a si tikah pumna dah lo in pum nat an neih phah ih hardamnak tampi a siatsuah.
Ziang theilo mipi pawl in an tuar phah. Biaknak ih hruaitu, Pastor pawl in an buaipi sawn dingmi thlarau hlo kaih le Thuthangtha phuandarh ih an tuu rual kilkhawi sawn lo ih politics lam cozah tuan pawlih tuahmi tiangtiang ih an va hrawlh , buaipi tikah mi tampi hrangah tluknak hrampi an an cang. Politician, Leitlun ram uktu Bawi pawl cun an duhduh ih um tlan theinak thu an nein nan kannih Kawhhran hruaitu, Pastors pawl cuvek thu neihnak kan nei ve lo. Riantu siahlawh lungput nei sawn ding kan si Dungthluntu pawl lakah zoso a tum bik ih ruah ding a si, tiin thu-el awknak a um. 25Jesuh in an hnenah, “Leitlun siangpahrang pawl in miseenpi pawl kha lal zetin huham thawn an uk ih cuih uktu bawi pawl cun ‘Miseenpi ih Rualpi,’ tiah an ti aw.
26Sikhalsehla nannih cu cubangtuk nan si lo ding; nanmah lakih upa bik cu nauta bik bangtuk in a um ding ih hotu bik cu hnen-um bangin a um ding. (Luke.22:24-26) Dungthluntu pawl in an lak ih upabik le thu neitu si an cuhaw ciamco ih nan lak ih a tumbik hruaitu si a duhtu cu riantu siseh tiah an ti. Jesuh Khrih cu lei le van ih thu neihnak hmuahhmuah cu pek thluh a si. A duhduh tuah thei a si. Asinan, A thu neihnak pawl cu Pai hrangah dikten a hmang. Jesuh Khrih bangin hruaitu kan si lai caan , tuan lai ah kan tuah thei mi mihlor unsuah le ziangkim thiltha Ram le Mipi thatnak ding hrangah tuan uhsi.Hruaitu tampi cu thiltha tuah ding tampi an thei nan, mi huat phangah tuah loin an tikcu caan an liamter a si. Sakhua lam hruaitu siseh cozah lam hruaitu siseh thate’n , felfai tein Pathian pekmi an mawhphurhnak cu famkimter dinghi a si. Pathianin Thlarau lam hruaitu siseh, cozah lam hruaitu pawl mipi Riantu dingah A hrilnak san a si.
Tahthimnak ah: Saul siangpahrang cun a thu neihnak cahnak huham cu dilozet ih in a hmang. A dinhmun sinak cu siatphahnak a hmang. Prophet Samuel hmang ih Pathian thusim mi cu a lung duh lo. Saul in, “Bawipa ih thu ka ngai ko sokhaw! I fial vekin ka feh ih Amalek siangpahrang Agag lawng a nungin ka rak thlenpi. Midang hmuahhmuah cu ka thah ṭheh a si.
21Asinain ka ralkap pawl cun an kaihmi lakih tuu le caw ṭha bik pawl cu an that lo. Gilgal khuaah Bawipa na Pathian hnenih thawinak pek dingah an rak keng sawn a si,” tiah a ti.
22Cutikah Samuel in, “Khuimiso Bawipa in a duh sawn? Amah ih thu thlun maw, a si lole saserh peknak le thawinak so? Tuu a ṭha bikmi thawn a hnenih raithawi hnakin amah ih thu thlun cu a ṭha sawn a si. Amah dodal cu polsia dawihmang tlukin a ṭha lo a si.
23Puarthau ih nun cu milem biak tlukin a sual a si. Bawipa ih thupekmi na duh lo bangtuk in anih khal in siangpahrang ah a lo duh ve lo,” tiah a ti.
24Cutikah Saul in, “Ka sualzet a si. Bawipa ih thupekmi le nangmah ih thucahmi ka thlun lo. Ka milai pawl ka ṭih deuh ruangah an duhnak bangin ka thlun. ( 1 samuel 15:20-24)
Saul cun, Pathian thinheng ding hnakin mipi thin hengding a phang sawn. Pathian thu hnakin mipi thu a thlun sawn. Pathian thu lunglo ih a um ruagnah a cihtu rah cu kha fualfawn a seng famteh. Thin buaizet le vansang takin a um. Cuvekin, Biaknak lam ih hruaitu pawl in Pathian thu hnakin mipi thu an ngaisawn tikah kawhhran cu nung cingin an thi. Pathian mithmai hnakin kawhhran cu ih milian nei nung, thiamsang mithmai an zohsawn ruangah buainak tipungtertu ah an cang.
2. Tangka ( Money)
A pahnihnak kan tluk theunak cu Tangka a si. Miropi tampi tluk theunak cu “Ka, ka ti thei, ka timi, keimai ruangah” timi le Tangka ah a si theu. Rev. Senrosang in” Tangka le nunau ih fel cu ziangkim ah rinsan an tlak “ a ti hngehnge. Thildang ih felzet khal tangka hmuh cun mi aa a tam awzet. Ahleicein, Minu pawl hrang tla ahcun tluknak hrampi rori a si. Rawngbawltu pawl hrang khal thlemnak tum bik a si. Politician pawl hrang khalah thlemnak tum bik a si. Tangka cu ziangtitluk ih tam khal nei sehla a kilkhawi dan thiam lo ahcun hmakhat men ah a cem thluh. Thli le va vek men a si. Hruaitu zovek khal sumpai thu ih a fel lo ahcun a rei tumsuk lam a pan rero tinak a si.Mipa khat in tangka hi neih ringring theih a si lo. Sumpai sui le ngun nei thluhtu cu Pathian a si “ Leilung tlun ih sui le ngun hmuahhmuah hi ka ta an si” ( Hag 2:8) . Pathian lungkimnak a tel lo ahcun ziangtitluk ih tuan rero khal sehla tangka tampi neih a theih lo zia hi nah in sim fiang. Jesuh khrih khal in tangka thu hi fiangfaiten tahthimnak thawn a sim. Tangka malte pungter thiam ih thil malte parih rinum cu thil tumpi khal ah a rin um ding a ti. Pathian LAL RAM hrangah sumpai hi a pakhatnak a silo tin Jesuh in a sim.
Sumpai neih locun zianghman ti a theih lo, Thuthangtha simnak le karhzaiternak dingah a lo theih loin a tul. Khual tlawn suksonak ah Sumpai a tul. Sui le ngun tel locun Tv, radio, Broadcast, Missionary thlah a theih lo. Sui le ngun tel lo sehla Siangpahrang Solomon in Biakinn pi a sak thei lo ding. Nehemiah in Jerusalem siat a rem salnak ah tangka, sui le ngun tampi a cem. Tangka lo cun Biakinn khal sak theih a si lo. Petu, hlutu an um ruangah biakinn sak thei kan si. Tangka hi thupi tul pawimawh tuk mi a si. Mai kawhhran sung khal tangka nei lo mi harsa pai/nui thusim cu ngai khal kan paih lo, Caan khal an co thei lo. Hih ruangah, Satan in tangka hmangin zumtu tampi cu lamzin peng le pangah in hruaisual theu. Mi nung tampi hrangah tangka hi pathian te, milem ah a cang. Zumtu pawl ih kan ranrin thiamnak le cintawk nei ih tangka kan duh thiamnak dingah Jesuh in fiangfaizet in in sim. “ Pathian le tangka nan riantlang thei lo ding” ( Mat 4:24)
Fiangte in ka lo sim: Lian hrangah Vancung Uknak sungih luh a har sawn tiah a ti. Milian tampi cu Pathian an thei lo. Chinmi tam tla Pathian ram nuam ah in hruai ih mi tampi cun Ram nuam tiangin hruaitu Pathian kan theihhngilh. Rawngbawltu tampi khal Pathian thu ruangah ramtintian an thleng, mi upat tihzahmi ah kan si, Vanmal sawm cu siarcawk loin kan dawn, kan cen. Vawi tampi cu thlawsuah siar thiam loih taksa nuamcemnak ih hmang tla tampi a umaw. Pathian thlasuah tangka hman thiam lo ruangah mi tampi cu ningzahnak le mualphonak , tlaksiatnak tawng tla tampi an um. Asinan, Pathian tihzahtu cun a thansonak le nun lungawinak ah a can a hmang a si.A hmang thiam lo tucun,mi hlothlau ah ancang. Paul cu, Tlasam ih nundaan ka thiam ih neinung zetih um khal ka thiam zo. Cutiih umdaan thupte cu ka zir ngah zo ruangah khuitawk hmun hmanah le ziangtik caan khalah ka pumpuar in siseh, ka riilrawng in siseh, malte ka neih ah siseh, tampi ka neih khalah siseh, thinlung nuamte ih um ka thiam zo. 13Cahnak i petu Khrih sungin ziangkim ka ti thei.
14Sikhalsehla harsatnak ka ton caanah in rak bom thei cu nan ti ṭha zet a si. (Phili 4:12-14) harsat can khal tampin a nei ti ka thei. Milian pawl ralrinnak a pek hai.Milian pawl kha, “Leilung thilri sumsaw nan neih ruangah puarthau ding a si lo,” tiah thu sim aw. Rinsan tlak lo leilung tlun lennak ah an ruahsannak bun ding a si lo; kan nomnak hrangah ziang hmuahhmuah siangzet in in petu Pathian ah bun sawn haiseh. 18Thil ṭha tuah dingah le hnaṭuan ṭhatnak ah milian si sawn dingah le tirhsiangmi an si ih an neihmi kha midang hlawm siang dingah ralrinnak pe aw. 19Cu bangtuk in an thlun thei a si ahcun, hmailam hrangih hram ṭha a buntu an si ding ih ro sunglawi an khawl ding a si. Cuticun nunnak taktak cu an co suak ding a si. (1 timo 6: 17-19)
Tangka hi thupizet a sinan a pakhatnak ih ret ding a si lo. Luar tuk duh lo ding tin ralrinnak a pek. 10Ziangah tile paisa duhtuk cu sualnak phunkip thoktu hram a si. Mihrek cun paisa neih an duhtuk ruangah kan zumnak an tlansan ih riahsiatnak in voi tampi an thinlung a kuaiter.(1 Timo 6:10), Deuter 8: -1-20, 28:1-14) Pathian cun kan thin lung a zoh ringring a si. Pathian hrangih sumpai pek tiah siangzet ih pek ding ti le pek ih a hlawkzia pawl a zirh. (Efe 4:28). Lalpa ih a tul a ti ahcun zokhal,ziangkhal mi a mi le fa pawl a cawm thei a si.5Cule mi zapi hnenah cun, “Duhhamnak a phunphun kha ralring uhla fimkhur zetin um uh; ziangah tile mi pakhat ih nunnak taktak cu, ziangtluk milian a si hmanah, a thilri neihmi ahhin a um lo,” tiah a ti. (Luke 12:15)
3. Nu le pa sinak ( Sex)
Apathumnak kan tluk theunak cu nulepasinak a si. Nulepasinak hin mibur, innsang, khuatlang, kawhhran sungah, fala /tlangval duhaw zet kilhimaw thei loin sex hmangin Satan cun in thlem theu. Indian Pastor pakhat tlacun” Church member pawl vehvah khal an pasal um lo ahcun pastor, kawhhran upa amah lawng kan fehter lo” a ti. Leitlun hmun tampi ahcun fala tlang an ngai cun sex hman tengteng ding vek in an ruat. Chinmi mino lak khalah hivek theih a um phahphah thlang. Supawk thei loih sex an hman ruangah fa an pai ih nau an thla. Ram hruaitu, Pastor, rawngbawltu tampi khal caan remcang a um cun supaw theilo tampi an um. Satan hmanrua hriamhrei tha tak a si. Fala pawl pawhte le kaiza tlun langzuakzo, skirt hlitawzuakzo hmuh tikah tampi cu ruahnak danglamter mai.
Mahlemah kilhimawk dan
Na ziangtitluk ih na cak khal len supaw tento aw. Caknak hi RUAHNAK, SUANGTUAHNAK in a tan hmaisabik. A cang thei ahcun mai nupi fala tlangval a si ceng lo ahcun tilper lo sullak cu mah pahnih lawng um tam lo thei sehla kan him deuh ding. Pathian Thalrauthianghlim ih ukmi kan si ceng lo ahcun fenhrial ih um thei a tha bik. Sex hman ruangah Cozah hnatuan tampi a sinak ihsin a tlak phah, rawngbawltu tampi hminsiatnak an ton phah, innsang tampi then thekawknak a suah phah. Pathia thu ta rori ruat aw. Zozo khal Khrih thawn an pehzom awk tikah cun mithar a si; a nun hlun cu a cem ih nun thar a thok zo. ( 2 Cor 5:17) Rom 12: 2, Colo 3:2, Rom 8:5-7, 8:12-13, Gala 5:16,
Pathian na thinlung zaten ruat aw,
Curuangah a nungtu cu kei ka si nawn lo; ka sungih a nungtu Khrih sawn a si. Atuih ka nun hi cu i duhdaw ih ka hrangah a nunnak a petu Pathian Fapa rinnak in ka nung a si. Gala 2:20, Psalm 37:23-24).
By HENRY SUITHANHRANG
