Monday, January 16, 2017

Zumtu le Thinhunnak (-Christian and Anger-)

Zumtu kan thinhan caanah zeidah achuak tawn? Azungzal in sual asi maw? Zeiruangah dah kan thinhan lengmang tawn? Zeitindah zumtu nih kan thinhan lioah kan tuah awk asi?
Ahmaisabikah thinhunnak timi biafang hi Bible (Word)in van zoh hmaisacem usih, zeidah asawhduhmi le achimduh chanmi asi hnga? Biakam hlun cauk chungah thinhunnak kong tampi kan hmuh khawh. Asinain, zeitluk khin dah thinhun a hei hlawklo ning le amiat lo ning, atlangpiin buainakbak achuahter lo. Thinhunnak he pehtlaiin Biakamthar ah teh zeitindah achim ve hnga?

Efesa 4 chung kan rel tikah Pual nih atimi cu,  zumtu pawl cu kan nuntuzia ah siseh, kan tlonlen ning ah siseh, kan i danawk asi, (V 26-27) ah achim ṭhanmi cu. “Na thin ahun ahcun na thinhunnak kha sualnak chnung i an luhpitu si ter hlah; cun na thinhunnak cu ni tlakter hlah. Khuachia cu caanṭha pe thlah.” Thinhunnak hi setan thangfek bak asi tihi kan van theih nolh dingah ka vanchim ṭhan duh.

Paul nih achim ning pungsante hi kan van zoh asi ahcun, zumtu nih kan thinhun cu athiang ko. Asinain, kan thinhunnak nih sualnak chungah akan luhpi lo ding kha abiapituk mi cu asi, culoahcun sualnak chungah akan luhpitu asi ahcun khuacia caanṭha kan pek he ai dannak zeihmanh a um lo. Achancu, thinhunnak timi hi ahlankanpiin sualnak he aipehtlaimi arak si. Curuangah zumtu siseh, zumlotu siseh thinunnak timi hi kan ton ciomi thil asi. 

Curuangah cun, minung pohpoh hi thil zeisisai lomi ruang te ko ahkhin kan thin ahung tawn, achan cu kan nun ah Setan duhzawng, lungput si maw, boruak nih akan zelhcaan ahkhin asi duhtlangpi. Asinain, mahbantuk buainak hi Bawipa nih kan nunah i teiter dingin aduhlomi thil asi timi hi kan theih ṭhanawkah ka duh. Kan duh si maw, duhlo si maw, nitintein kan tonmi thil an si zungzal tawn. Hinun nih akan hmuhsak duhmi cu: zeitlukin dah thinunnak lakin kan iralrinawk asi, thianhlimnak hi zeitlukin kan duhawk, kan uarawk asi zia an cawnpiaknak asi fawn. 

Zumtu caah cun kan thinhunnak hmunin akan teipiak khotu, bawmtu Thlanrau Thianghlim kan nei, kan nei kan titikah arain akan bawm sawhsawh loh bawm dingin kan sawm aherh i, chimh dingin mawhphurhnak kan nei ve. Hi thinhunnak nihhin kan nunah hma khuar in, akan uk ding asi hrimhrim lo, “khuachia cu caanṭha kan pe siang lai maw?” nemmam, naisai ding kan si lo!

Zumtu maw, zumlotu kan va si zongah kan minung mizia hrimhrim  hi Uanthlarnak(pride)in akhatmi kan si, mah hihi zumtu kan nunnakah abuaithlaktaktak mi asi. Cu kan i uanthlarnak, mah le mah feltukin kan i hmuhnak pawl  mizia nih, kan nunah hmalak avan i thok ciammam cang ahcun zumtunih dawtnak kan ngeihm pawl, ngaihthiamnak kan ngeihmi vialte kan philhbak i, kan nunah sual zalenter kan timh colh tawn. Kan i uanthlarnak(pride) theitlai cu zeidah, thinhunnak lobak achuak lo. Cutinhunnak theitlai tak cu sual asi.

Minung hi sualfa kan i hgalhnak ah atu le tu in tukforhnak, thinhunnak kan ton lengmang. Pakhatnak ah kan Bible nih achim mi cu, “Thinhangin kan um zungzal awk asi lo.” mahka ahhin afiang ngaingai, (Greek sentence) ah ahmannak ahcun, (NEXT) tiin ahman. Achim duhmi cu, kan thinhunnak pek le pek i achuak tawnmi a chim duhnak asi.

Kan theihfian chinnak hnga: Pual nih a chimmi cu, “Kan thinhunnak kan i cinken peng, kan ruahpeng asiahcun, cunihcun sualah akan tuahter tawn.” Asiah, kan thinunnak cu zeitindah kan i venkun lai? Zeidah kan tuah kun lai? Fiangtein Paul nih akan chimh, “Na thin ahun ahcun nan thinhunnak kha sualnak chung i an luhpitu siter hlah; cun na thihhunnak cu ni tlakter hlah,” tiah akan cah. Curuangah kan ihhlan teah  lungfimtein thinhunnak si maw, pakhatkhat Pathian duhlo zawng kan tuahmi poahpoah ahmaiah ngaihthiam halin thlacamnak neih zungzal khawh aṭha. Cutikah Bawipa nih akan thlawchuah lai.

Kan thinhunnak vialte kaltak dingcun, mah le mah ṭhatukin kan i hmuhnak pawl, kan i uanthlarnak pawl (perfect) kan i tinak pawl vialte hi kan hlonhta ahau. Acaan ahcun kan mah le kan mah kan thinhunnak pawl hi theih peng dingah kan duh ve hlei lo. Culio caan i kan thinlungah biahalnak (2) kan neih tawn mi cu: [1] mah hi athianglo lem lo hnga hme maw, i caponak ruangah asi hnga hme maw? [2]. ka thinhunnak ka chimnak thawngin siseh, thilṭha ava si ko hmanhah zeidah kan miaknak, aṭhnathnemnak dind um cuang? cucu ka teinak asi cuang hnga maw? Asiloah ka sungh chinchinnak asi sual hnga maw? Timi hi kan ruahnakah arak  luttawnmi cu an sit awn. 

Cucun kan thinhunnak kaltak i philh ding cun, zumtu kan si bantukin ngaihthiam herhnak hmunah kan ngaihthiam hna aherh, culawngah kan philh khawh  laii, kan thlau khawh lai. Zeitluk hmanh khin sualtuah duhnak thinlung rakngei tawn ko hmanh usihlaw, zawnruahnak le ngaihthiamnak nun he Bawipa leihoi in kan thinlung kan hawn ahcun, thinhunnak cu kan tei hrimhrim ko lai. Cununcu kan thinlungin vuiliam in aum kho lai. Pakhat le pakhat kan i ngaithiam kho lai, cucu Bawipa nih afale nunnak langhter akan duhmi zong cu asi fawn. 

Adonghnak ah Paul nih achimmi cu, “Khuachia cu caanṭha pe hlah .” Hikahin Pual nih abiapitukmi kan nun i sual akan tuahter tawntu thinhunnak nifatintein kan ton lengmang cungah ralrinnak akan peknak asi. Ahodah thinhung dingin akan duh i, kan i lawmhnak lo riangmangin lakkanh akan timtu cu? Ruat ve hmanh! (SETAN..!!). Curuangah kan theih dingmi cu, ruahnak ṭhalo aphunphun siseh, thinhunnak aphunphun tangi kan um dinghi SETAN khuakhannak (Master plan) cu asi. Asinain, mahhi thei hna usih Pathian fale hna, (James 4:7) ah akan chimhmi cu, “Khuachia kha doh u law an zamtak ko hna lai.”

Biatlangkomhnak ah: 
Kan chimkhawh mi cu, thinhunnak ruangah sualtuah hrimhrim awk asi tinak asi hlei lo, thinhunnak hi sual an si dih tinak asi fawn lo. Na thinhun ruangah na zumhnak a hnget lo tinak zong asi lo. Fiang chinin akan bawmtu ah (James 1:19,20) ahcun, “Ka dawtmi u le nau hna, mah hihi philh hlah u: ahohmanh bia theih duhnak leiah cun a khul a rangmi si u law biachimnak lei le thinhunnak lei ah cun a khul a nuarmi si u. Minung thinhunnak nih Pathian tinhmi kha a chuahter lo.”