Thursday, August 11, 2016

Kesa hi (burning feet) na nei ve maw???

Zawtnak phunkhat, acutituk i van buaipi ngaingai awktlak deuh fawn ṭung lo, tawrh le har lakah fawn, acan le bang ahcun umawk thei loin mi atuahtawntu cu Kesa (Burning feet) hi asi. Hi zawtnak nih hin vawlei cungmi ahobik ti in hrial mi anei loh. Nu siseh, pa siseh, mino le hngakchia ti um lo, palian, pate, nulian, nute ati loh. Azeibantuk ti um loin hizawtnak cikhat nihhin mikip cungah thlachiat ruat lek loin an kan hruat viar deuh thlu. Kesa hi acaan ahcun avan chuak i arauh hlanah adam ve colh mi zong cu an um liaoah hi Kesat hi aneih i neih thai zong a olte. Aneih i neih hnu le bangah hin cun sivai dangdangin van i thlawp ve zongah khin parasitamol nih avan ka chawn bantuk lek men khi asi ko, dam ngaingai timi hi cu a um lem lo. 
ASINAK: Kesa ruangah fak le tuarhar na ti tawn mi kha Midical Term cun ‘Parestheisiais’ tiah an auh. Chim cang bantukin zawtnak acuti i van bauipi awk tlak tlak fawn ṭung lomi olsam tein areh kho fawn ṭung lomi mi umtinuam lo ngaimi zawtnak laklawh khi asi. Kesa nei ballomi sinah van chim le bang ahcun zumhawk harngai mi zawtnak tetuai khi asi. Asinain atuartu hrang belte ah nuam lo ngai khi asi, um a nuamhter lo  lawng si loin akan nguitertu le kan ruahnak thazaang akan dertertu (Fatigue) chuahtertu tling zong asi fawn. Mi pitling kum 30-60 karlak hrawng nihhin mah hi zawtnak Kesat hi aṭihnung um zual zumh asi. 

A UMNAK CHAN: Kesa le taksa peng dang sat tibantuk pawl hi kan taksa peng dangdang hmun khatkhat ṭhatlonak ruangah si maw, zawtnak dangdang rak neih cia mi pawl ruagah achuak mi an si tihi na ruat bal zong arak si kho men! Curuangah, hi zawtnak arak um chan hi ṭhatein rak ruat law, na theih khawh chungin na phaktawkin rak i zohkhenh khawh rak i zuam ve! Chungte chu: 
1. Hnipuan silh le fen tettuk tibantuk, baeli tettuk tiabantuk, anderwear tettuk tiabntuk, taisawmh tettuk tibantuk ruangah hin achuak duhkhun mi an si. 
2. Kan mah sitawk ding asi mi nakin rit  (weight over) ruangah le thautuk ruangah. 
 3. Taisawmh ah thilrit dangdang thlaih buin i sawmh chih tawn ruangah. 
4. Naupawi ruangah/ paw puartuk ruangah
5. Hliamhma faktuk i rak tuarbal ruang zongah asi kho, taksa hmun dangdang i hliamhma neihtuk ruangah.  
6. Accident ruangah hliamhma faktuk tuar ruangah 
7. Thisen sang ruangah tlukthut(stroke) caan neih ruangah. 
8. Zunthlum le thisen thlum (Blood sugar) neih tuk ruangah
 9. Ṭuantuk ruangah le thadittuk ruangah. 
10. Theihnak thazam (nerve) ṭhat lo ruangah le acah ti lo ruangah. 
11. Thisen rianṭuan ning apunghman ti lo ruangah (blood disorder)
12. Thisen kal ning (Blood circulation) ṭhat lo ruangah
13. Zu dintuk ruangah cucun Vitamin ‘B’ tlakcham ruangah 
14. Keruh kiak le i hliam ruangah  
15. Thinlung leiah harsatnak neih ruangah 
16. Taksa sivai (toxin) le chemical umding rak dangtu atlawm ruangah 
17. Vun zawtnak phunphun tuar ruangah 
18. hmawza lumtuk le tettuk bunh tawn ruangah siseh, boot tettuk i bunh tawn ruangah. 

A chan dang pawl cu: kan chim cang bantuk khan Kesa hi tuar nuam lo ngai asi. Anasattuk caan le bang ahcun tan i hlonh diam duhnak zong a um tawn. Lenglei in apem ahma tiin hmuh ding um lo hmansehlaw lanh chuah ning dangdang hi a nei ve tawn. Cucu kan zate cungah alangh ning an vai lawh lo lio hmanh ah khin atlangpi cun ai lo tiin chim khawh asi. Hibantukin: 
1. Lenglei ah sen deuh nawnpi in alang kho. 
2. A phing tawn fawn/ acur tawn fawn
3. A thlanin a dam hnawng kho tawn fawn
 4. Lung alo kho, ruahnak atlau kho fawn 
5. Thinphan nak aphakter khawh, lau nak aphakter khawh 
6. A sahal tawn, mi atur utut tawn 
7. Kerek ruh le ngalruh a fak kho tawn fawn. 

Zeidah na tuah khawh:  Na Kesa azualtuk i, tuarh ahartuk asi ahcun afahnak an chawng khotu na damhkhan zawkzawk ahauh tawn bangin hnangam zuarin um sawhsawh loin azualtuk  hlanah na tuah khawh ve mi thil tete  pawl ruah ve tawn zong aṭha. Hibantuk sii pawl hi na ei asi ahcun an chawn deuh lai: Tylenol, ibuprofen (Advil, Moltrin IB) asi loah Aspirin- pawl hi a ṭha, hi hleiah hin hnipuan tettuk in i hruh, i aih tibantuk hi tuah lo khawh i zuamah aṭha!!!
(By Dr. C. Lalrampana) 

Roman Catholic le Greek Catholic an i Dannak

Roman Catholic le Greek Catholic an i dannak or an i lawhlonak pawl phunthum ( 3 ) :

Pakhatnak: RC le GC cu Kum zabi pakua ( 9 ) nak hrawngah khan an rak i ṭhenphawk. Greek Catholic nihcun Rome Pope cu an pom loh, Constantineople chungkhar pabik ( Patriarch ) timi pa cu Khrihfabu lubik si ding tuah an rak pom deuh. Caan zemawzen(chan) aliam hnu ah Greek Catholic peng pakhat asi mi nihcun Russia Czar bawibik Emperor timi pa cu Lubik si dingah an pom ve thung. 

Pahnihnak: Greek Catholic an tinak a chanbik i alangmi cu( Mass ) i khawmh an neih tinte Greek holh thengtein an hmantawn ruangah asi. Zeitik hmanhah Rome holh an hmang bal lo.

Pathumnak: Roman Catholic zumhnak cu an pom viar ve ko, asinain tiin baptistma an can ning belte ai lo lo. Greek tlangbawi pawl nih nausen pawl baptistma an pek asi ahcun tichungah voithum an hnim tawn hna. Mithi pualin baptistma hman caan zong an nei fawn.
<<<<<Note: This article belong to the history of difference churches>>>>>>