Friday, January 13, 2017

Vanramah kan dawtmi pawl hi kan theithiam hna hnga maw?

Kan biatlang he pehparin biahalnak tete a um ṭheu tawn, kan nih zumtu aitimi poh nihcun mipiangthar kan si hnu ahcun  kalhmasa kan dawtmi le pawl he vanramah Khrih sinah kan i tong ṭhan te hna lai timi ruahchannak angei mi kan si hna. Bible nih kalhmasa pawl he kan i theih ṭhan khawhnak ding lam akan hmuhsak mipawl van zoh hna usih.

1 Thessalonians 4:13-18 chung kan rel asi ahcun hibiahalnak  alehnak caah akan bawmtu asi ve mi cu, Paul nih avan lak mi cu, Jesuh Khrih, azultupawl sinah arakkir ahkhan zeidah aphan? Hitihin achim, “U le nau hna, ruahchannak a ngei lomi hna an ngaih a chiat bantukin nan ngaih a chiat nakhnga lo, nannih cu athi caimi hna kong i biatak kha hngalhter kan in duh hna. Cang 14nak, Jesuh cu a thi i atho ṭhan lai ti kha kan zumh; cucaah amah zumh buin a thimi hna cu Pathian nih amah sinah cun aratpi hna lai ti kha kan zumh.” Zumtu nihcun thihhnu ruahchannak kan nei.

Paul nih fiangte achimmi cu, Khrih ruangah athimi(zumtu) pawl cu kan i tong ṭhan lai: “Cuhnuah, cucaan i a nung rihmi kannih pawl cu khuadawm lakah khin Bawipa cu van i hungton awkah pumh kan si dih lai. Cun Bawipa sinah zungzal in kan um lai.”(cang 17).  Mah khi caan ahkhin  kan i lawm lai i, vantaksa in thuam kan si te lai, cucu Paul nih akan cahmi cu, thianglawr siseh, thawhṭhannak siseh, zumtupawl vialte kan i tonkhawm tikcu caan asi te lai. 

Adang bible bung le cangtete zong nih zumtu kalhmasa dawtmi le pawl he i hmelpalhnak um lo tein pakhat le pakhat kan i theite hna lai ti hi an pom cio ning zong asi ve fawn. Pakhatnak ah, Elijah le Moses kha Peter, James le John nih khan fiangtein muithlennak tlang (Transfiguration) timi ah an hmuh khawh hna, (Mark 9:4-5). Mahhi nih an kan hmuhsak mi cu kalhmasa mithianghlim pawl kha kan hmuh te hna lai (Next life). Achapah (Luke 16:19-31)ah Jesuh nih Mirumpa le Lazaruh hmangin akan chimh. An pahnih in an thi veve, Lazaruh cu vangramah (“Abraham ṭangnuam ah aadiin,” cang-23a), mirumpa cu (“hades/hell hremnak chungah aum, cang-23b). Bible i kan hmuhbantukin, “cunglei hi a hun zoh i lamhlapi ahkhin Abraham le apawng i Lazaruh kha a hon hmuh hna.” Hikaah kan hmuh khawh mi cu Mirumpa nih Lazaruh a van theih khawhmi zong nih hin, kan nih zong, kan theih khawh vete hna lai dingmi hmelchunhnak asi ve. Culawng si loin Abraham zong nih kha mirumpa hell chung ummi kha atheih ve fawn.

Biakam hlun (2 Samuel 12:23) chungah  David nih afapa athih ruangah ai hnemhnak kan hmuh khawh. David nihcun, “ Sihmanhsehlaw a tu cu a thi cang ; zeicahdah rawl cu kan ka ulh ti lai? Ka nunter ṭhan khawh lai maw? Keimah cu a sinah ka kal te lai, sihmanhsehlaw amah cu ka sinah a ra kir ṭhan lai lo tiah ati.” David nih afapa dawttukmi cu fiangtein hmuh ṭhan aitim. Biakam hlun nih achim lengmang tawnmi cu, “Abraham nun kan zoh tikah, “Chan tling cikcek in a nun hnuah athi i  a phunhawi hna sinah khan pumh asi ve.”  Fiang chinchin in kan theihkhawhnak hnga  caah hi bung le cangtete hi relchap khaw asi, (Genesis 25:8; 35:29; 49:29; Numbers 20:24; Biaceihtu 2:10). Hi vawleiin akalhmaisami pawl cu vancungah kan theihthiam khawh te hna lai.

Jesuh cawnpiaknak pakhat ṭhan cu, “Hihi va philh hlah u; Nichuah lei le nitlak leiin mi tampi an ra te lai i Vangcung Pennak chungah cun rawldanghnak cabuai ah Abraham le Isak le Jacob hna he tiah an ṭhuṭi te lai.” Aralaimi Pathian Uknak/pennak Ram chungah biakam hlun chungi mithianghlim pawl zong kan theihkhawh te hna lai, culawng siloin zumtu dang pawl(zumtu) zong kan hmuh in kan theih khawh te hna lai.

Adonghnak ah (Luke 24:13-16) van zoh ṭhan ta usih, “Cuni ṭhiamṭhiam ahcun an lak i pahnih hna cu Emmaus an timi khua leiah an kal i, thil umtuning kong vialte kha an i ruah, Emmaus cu Jerusalem in khan sarih tluk asi. Cuti i bia an i ruah lengmang i an i ceih lengmang lioah cun Jesuh hrimhrim nih khan ahei fuh hna i an sinah cun akal ve. Ahmuh cu an hmuh ko, sihmanhsehlaw an hngal kho lo.” 

Thomas nih Jesuh kha ahmuh le cangka in direct in, “Ka Bawipa le ka Pathian,”(John 20:28) tiah ati colh (Philipi 3:21) ah kan hmuh mi cu, ‘Ader i athi khomi kan pum cu a sunglawimi amah pum bantukah khan akan thlen lai i cu tuahnak ahcun zeizong vialte amah uknak tang i a chiah hnanak ṭhawnnak kha ahman lai.” . Jesuh Khrih bantukin kan nih zong aropitnak he thuam kan si te lai i, vanramah pakhat le pakhat   i hmelpalhnak um lo tein kan i hngal kho te hna lai.