Zumhnak cu Tuahnak nih Thei a parter

Baibalrelnak: 

2Siangpahrang 5:10,14, “Cun Elisha nih cun a sinah lamkal pakhat a hei thlah i, “ Va kal law Jordan tiva ah voi sarih in vaa kholh, cun na titsa cu a dam lai I na thiang lai” tiah a ti. 5:14, “ Cucaah Pathian mi bia bangkhan a vung I hnim I cun a titsa cu a dam i ngakhchia note titsa bantuk a si I amah cu a thiang”.

Thlacam hna usih: Ka kaa chung bia hna le ka lung chung ruahnak hna cu, nangmah cohlanawktlak si ko seh, maw Bawipa, ka lungpi le ka tlanhtu. Amen.(Salm 19:14)

Biahram dawmhnak: Kumzabu 9 hrawng hi Profet Elijah, Elisha le Micaiah chan an si. Hi hna pathum hi anmah chan ahcun “Pathian minung” tiah an rak auh hna. Siangpahrang 1:1- 17:41 tiangah hin Profet Elisha riantuannak kong ka hmuh. Elisha hi a tuanbia kan rel ahcun kanmah bantuk te lo thlofa, leithuangmi te a si ve. Profet Elijah nih a auh tikah a lei thuamnak cawtum kha a thah i, cu cawsa cu a lei thuamnak thing cun a chuan I raithawinak a tuah hnuah Elijah cu a zulh. Elijah riantuan piaktu ah ai cang.(1 Siangpahrang 19:19-21). Elisha hi khuate mi asinain a riantuannak cu khuapi chugah a si.( 2 Siangpahrang 6:13, 32). Bethel le Gilgal hmun zong a hmun ve.(2 Siangpahrang 2:1, 6:32).

Elisha le Siria siangpahrang: Elisha chan lio siangpahrang nawlngeihnak cu a rak sangtuk. Kawlram Newin le Thansui bantuk in an duhlomi paoh thah khawhnak nawl an rak ngei hna. Asinain Profet Elijah, Elisha le Micaiah te hna Pathian rian an tuannak ahhin tihnak pakhat te hmanh an ngei lo. Uktu siangpahrang pawl zong kha ral tha tein a cawn piak ngam ko hna. Kan Chin ram Pastorpawl le Evangelistpawl cu uknak thalo tuk tangah can sau tuk kan um lioah uknak tha lo tu chim hring ngam lo in kanmah le kanmah tu kan i soinak le kan i dohnak ah zumlotu nih an kan nih sawh.

Siria siangpahrang i a ralkap bu hotu Naman cu a thawng i a ral a thami a si.Sihmanhsehlaw mithinghmui a si. (2siang 5:1). Rum ngai, bawingai, fim ngai ko zongah zawtnak tha lo ngeih cu a nun ti a halve. Zawtnak lak hmanhah Thinghmui zawtnak cu fih a nungbik a si. Cu lioah a sinum nute nih rian a fialmi cu “Samaria i aummi Profet va ton kha a si. Sal nih siangpahrang rianfial cu a tu lawng hi ka thieh. Siangpahrang Naman cu damtuh ah a kal ve ko. Sihmanhsehlaw Elisha nih a damnak dingah Jordan tiva ah viosarih in vaakholh law na dam lai a ti.( 2siang 5:10).Siangpahrang dirhmun in salnu bia ngaih i, cun Jordan ti nawi i vai kholh cu a har tukmi rian a si. Sihmanhsehlaw zumhnak in a tuah dih caah a zawtnak a dam (2siang 5:140).

Zumhnak cu tuah a si: Siangpahrang Naman a damnak cu a zumhnak kha a tuahnak nih a langhter caah a si. Tuahnak um lo zumhnak cu a thi.(Jeim 2:17). Abraham kha Pathian he remnak a hmuhnak cu a fapa Isak biaktheng cung i a pekchanhnak thawng khan pei a si kha.(Gen. 22:1-14,Jeim 2:21). Hlawhhlangnu Rahab zong kha cu bantuk thiamthiam cun Pathian he remhnak a hmuhnak cu a tuahnak thawng in a si; Judah mingiatu pawl kha a rak luhter hna i lam dang in a chuahter hna(Joshua 2:1-21, Jeim 2:25).

Baibal ca nih zumhnak in peknak kong a kan cawnpiakmi:

1. Luke 6:38,“Midang kha thil va ṭhen hna u, nannih zong Pathian nih an ṭhenh ve hna lai: liam thluahmah in, nan i chap khawh chungin, nan zawi khawh le khawh loin nan kut chungah an thlet hna lai. Midangca i nan hmanmi tahnak rel kha Pathian nih nanmah ca zongah a hman ve lai,” tiah a ti.

2. Phungthluakbia 19:17,“Misifak cungah zaangfahnak nan geih ahcun Bawipa kha chaw na coih bantuk a si. Bawipa nih tling tein an cham lai.

3. Phungthlukbia 18:16, “Laksawng nih laksawng petu caah khan lam a hun i mingan hna sinah khan a phakpi”.

4. Phungthlukbia 28:27,“Sifakmi a pechan lengmangmi cu a cham bau bal lai lo, sihmanhsehlaw a mit a chinh kanh tu hna cu chiatserhnak tampi a hmu lai.

5. Galati 6:7b, Minih a tuhmi cu a zun ko lai.

6. Phungthlukbia 11:24,“Mi pakhat khat nih siang tein a ṭhenh lengmang hna i a rum chin, a dang pakhat nih tinsih in a um i herh baunak lawng kha a miak ko.

7. Galati 6:9-10,“Cucaah ṭhatnak tuah kha baa hlah u sih; kan ngol lo ahcun a theitlai kan zun caan kha a phan ve ko lai. Cucaah a caan kan ngeih fate, mi cungah ṭhatnak tuah kha i zuam u si law zumhnak lei i kan rualchan a simi hna cungah khan i zuam khun u sih, tiah kan hmuh.

Pu Van Kulh bawi lioah Falam khuachung ai chawhnak ah khuate pa namte a hmuh i a uartuk i, Pu.Van Kulh nih cun a duh tuk caah cawk in a rak hal an ti. Na duh zat kan pek lai a rak ti. Asinain khuate pa te nih cun a sianglo nain, “Bawipa nangmah hna i ka namte na duh cu a theh in kan thenh” tiah a pek. Pu.Van Kulh cu ai lawmtuk i khua a ruahmi cu cubantuk lungput cu a thatuk a ti i, a hnu ah kei zong nih hi te hi kan pek ve tiah a ti i, “ Thalphir” tha taktak mi a pekve an ti.

Serampore College ah Khrihfa tuanbia le Mission kong a kan chimtu Rev. Dr. Pratap Digal hi Orissa state in Hindu in Khrihfa ah ai thlengmi an si. A upa hi Orissa hrem lio ah an rak thah i nam in can 15 ah an rak canmi a si. Zumhnak leiah a fek ngaingaimi a si. A chimmi cu, “ keimah hi sifak tukmi ka si i kachung lei nih sianginn an rak ka kai ter kho lo i, Mi bawmhnak in ka kai lengmang. A tu cu Doctor ka phan ve cang. Ka sianginn kai lio bawmtu cazin ka zoh than tikah Mirum ah an i chuah dih, cucaah kei cu Baibal sianginn kaimi mi har mi bawm hna uh ti cu ka chim peng ko lai”,zeicatiah mi a bawmmi hna hi a dongnak ah an rum dih” ti a rak chim.

Biadonghnak

Sianginn kai dingin ka thawh ahhin phaisa ka ngeihmi cu Mawtaw cycle ka zuarmi man Ks.400,000 lawng hi a si. India in thlen ahcun Rs. 20,000 hmanh a rak tlingding a si lo. Kai thawh lai ah fakpi in thla ka cam. Cu lio ka thlacam dih ahcun ka lungthin chungah a hung chuakmi cu “Pumtling lomi Zohkhennak( Disabled Children Development Centre)hna sinah pek duhnak khi ruah lopi in a hung chuak”. Minung sinak cun keimah hmanh kai za lai lo, do ka cawi lai ka ti lio i, midang sin peknak a hung chuah tikah cun nikhat chung kai ruat hnuah satan nih a ka chimmi cu a si bal lai lo, Pathian nih thluachuah pek a ka duh i a si ko lai ka ti, zumhnak ka ngei caah Ks. 50,000 ka rak pek hna. Sianginn kainak tu cu kai zat lo caah ka Church member a simi Sayaci NgunThawng(Tleicia) sinah ks. 100,000 ka rak cawi i, lunglawm tein a rak ka cawih. A tu tiang kum 4 chung sianginn ka kainak a si ve cang i, kawl ram phaisa cun ting 90 reng lo ka dih cang nain leiba pakhat te hman ka ngei lo. Pathian nih a let tamtuk in a thei a parter ti ah ka zumh.

Nang zong biacah kan duhmi cu, a tu hi capar na rel dih hin fakpi in thlacam. Pathian zumhngamhnak ka ngeih khawh nakhnga tiah fakpi in Pathian sinah hal. Pathian na hal ahcun an leh ko lai. Cun, Pathian sinah thla na cam tik ah ruah lo piin, mi pakhat khat pek duhnak kha na thinlung ah a chuah ahcun vai sum hlah! Cucu Pathian nih na thlacamnak ah biathli an chimmi a si. A rannak in va tuah colh. Thluachuahnak tampi an pek lai. Siangpahrang Naman a damnak cu Pathian minung bia a zumh i a tuah caah a dam bangin, Pathian kan zumhnak cu kan tuahnak lawng lawng nih thei a parter.

Bawipa Pathian nih thluachuahnak in pek ko hna seh.

Sangukcung Fambawl

Serampore College

India. Ph: 80139446604

MANNA CU ZEIDAH ASI

Jesuh  Krih cu vancungin ahung tumi chang asizia Kepaernuam khuaah ai phuan kan hmuh. Isarael mipi pawl nih an i ngaih tukmi Messiah sinnak  bantuk asi lo. Chang pawkhim tein an ei raungah  ahawltu mipi sinah JESUH nih, “Biatak kan chimh hna: Moses nih an pek mi hna cu vancung “chang” ngaingai asi lo. Ka Pa nih vangcung  “chang” ngaingai cu an pek hna. Zeicatiah PATHIAN pek mi “chang” cu vancung lei in  ahung tum i, vawlei cungmi hna nunnak apetu pa hi asi.” tiah ati (Joh.6:32). Cuhlei ah hi tihin achim rih: “Vancungin in a hung tumi “chang” timi cu hihi asi: nan pu le nan pa pawl nih cun chnag cu an ei ve ko asi nain, arauh hlanah athi thotho: vancungin ara mi “Chang” tu cu cubantuk asi ve lo. Hi “Chang” a eitu poh cu zungzal in an nunglai,” ati(John.6:58). Jesuh nih ramlak nelrawn i apekmi lei “manna chang” si loin zungzal nunnak he ai tlai mi/ ai peh mi “van manna” tu kha apek hna.

Curuagah Isarael mipawl hrangah sal lakin an luatnak philh lonak i “Lantakpuai” an tuah lioah, “ Hihi na hrangih ka pekmi ka taksa asi. Keimah nan ka theih zungzal nakah van tuah uh,” ati. Cuban tuk thotho cun hrai kha alak than i, “Hi hrai cu nan hrangah ka thletmi ka thisen he nemhngehmi PATHIAN biakam thar asi, la ula ding uh,” tiah an mah nunnak he pehtlai in biatak achimh hna(Luke. 22:19-22). Cuticun Isarael pawl biakam nak kuang chung i chiahmi lei manna cu JESUH pekmi “van manna” a simi biakam thar kan hrangah akan thlen piak. Cu nunnak “ Chang van manna” cu zumtu pawl hrangah ruahchannak, zumhnak adinhchuah tertu le hmailei ah nun zakham nak akan neih tertu asi.

Bible cangthim:Biathlam 2:17

“Hna nan ngeih ahcun Thlarau nih Krihfabu sinaha chimi bia cu ngaituah u.Teitu asimi hna cu thuh mi manna changreu kha tlawmpal in ka pek hna lai.Cun lung rang zong pakhat cio in ka pek hn alai i cu lung cungah cun a cotu cio lawng nih asullam an hngalhmi min thar kha an i tial cio,” tiah ati. 

Manna nih a can ter “ zei dah asi” timi nak in vawlei cung minung pawl  hna hrangah biapi, suallam dang tampi a um. “Manna” hi hlan lio ah cun Isarael mipawl nih nelrawn ramcar ah kum(40) chung an rak ei tawn mi rawl an rak si. Neh hnu ahcun  an zumhnak, ruahchannak he then khawh lomi ah a hung cang. Cubantuk thiamthiam in kan kristian zumtu pawl hraangah thuhmi “Manna” hi  nun liam ngamnakthazang petu asi. Biathlam chung kan rel tikah, “Theihnak hna na neih ah cun Thlarau nih  Krihfabu sinah a chimmi bia cu ngai tuahuh. Teitu pawl cu “thuhmi manna chang” thenkhat ka pek hna lai. Cu hleiah lungraang pakhat cio ka pek hn lai ih, cu lungraang cungah cun a cotu lawngih theihmi an minthar tial in a um lai. Timi bia kan hmuhl .(Biathlam.2:17). Manna chang he pehtlai in chang tuanbia ah a langmi pawl le an cohlan ning pawl tlawmpal in zoh van i zuam  usih:

1. Manna i a sullam cu “Zeidah  a si?” timi a si.

Israel pawl nelrawn ramcar ih an um lioah an riahnak thlam pawngah zingfa tinte khuaruahhar tlak in Manna an hmu tawn.. An hmu bal  lomi le an ei bal lomi rawl a si ruangah “zeidah a si” tiah pakhat le pakhat an i hal. Cu biahal nak cu Hebru hloh in “Mann hu” ti a si (Exodus. 16:15). Hebru holh “Mann” i a suallam cu “Zeidah” tinak a si. Mann timi hlohfang hmangin “Manna” chang tiah an auh. Hi hawlhfang hi Syriac hawlh in “Zeidah” ti a si ve ih Aramaic holh  cun, “Ho dah” tiin  sullam a nei mi asi. “Mann” timi hawlhfang cu Grik hawlh i lehmi Bible Septuagint (LXX) chungah “Manna” tiah hman thok a si i mah cu cun Bible lehmi vialte ungah “Manna” tiah auh thai arak si.

“Manna” timi cu Israel mi pawl nih kum sawmli (40)chung Sinai nelrawn ah an eimi rawl a si. Khuaruah har thil Pathian nih apekmi hna a si. A raang i, a pante, a pumtete in a um ti asi. Hiti zoh ahcun thlaici phun khat a lo ti asi. Israel mi pawl nih an hmuh tikah zei a si tizong  an theih lo ruangah an i hal nak hawlhkam kha a minah a hung i cangthai ti asi (Exod. 16:14-31; Number. 11:7-9). A thawtnak cu changkio bantuk ti  a si (Number. 11:8). Manna hi a chumh in siseh, a rawh in siseh, a kio in siseh mah le duh ning poh in ei khawh asi ti asi.

2. Biakam Hlun le Manna

Izipt kuttang sal in Moses i a hruainak hna bangin a chuakmi Israel mipi ting 6 pawl cu kum (40) chung Kanaan ram lam panhin nelrawn ah khual an tlawng.Hmailei pan in sau lak an kal hnu ah cun  nelrawn hram thoknak hmun a simi Elim le Sinai tlang karlak ih  a ummi Sin nelrawn (Sin Wilderness) ramṭhing hmun an phan. Cu hmun an phak tikah an Izipt ram in an rak i kenmi ei le-in ding, tirawl pawl cu an dih viar cang ti si. Curuangah Izipt ram i tirawl khopkham ih an um lio kha an ngai tuk. Moses le Aaron te sin ah a phunphun in an mawh chiat hna (Exod. 16:3). Cu hmun, cu caan (Exod. 16:1)  thokin biakam a pelh bal lo mi Pathiannih cun Israel mipi hrangah Manna chang in a cawm hna ti asi (Exod. 16:13).

Cu Manna chang cu Kanaan ramri an phak hlan (Josh. 5:12) kum 40 chung (Exod. 16:15) cat loin an ei zungzal (Josh. 5:10). Zingfa tintein (Bawipa ni siar lo) an i dinhnak thlambuk pawngah an char zungzal tawn  (Exod. 16:22-23). Duhhak kauhnak he  tampi char zongah  a hlei a um hlei loh i tlawmpalte lawng char zongah kaiza lo ti aum hlei fan  loh, hnianghanr tein an ei khawh zungzal (Exod. 16:18). Cuti cun an ei khawh hna hleiah Pathian biapek bantuk in chankhat hnu chankhat  tha teih kilkhawi zungzal dingah belpi chungah an khumh i Pathian hmaiah an chiah (Exod.. 16:33-34). Biakamkuang chungah  cu Manna bel cu an chiah.

3. Manna chang hi Israel chan tuanbia ah abiapi ngai mi asi.

David siangpahrang nih a uklio chan hi Israel tuanbia ah zeizong vialte hi athancho bik caan asi i “Sui chan” ti tiangin an auh. Asinain tikcu le caan saupi chung cu asi lo. David siangpahrang fapa Solomon siangpahrang chan hnu lam ahcun ramchung buainak a phunphun a hung chuak. Rampi ṭhen hnih ah an i ṭhek. Ramdang, miphun dang pawl i uknak kuttangah kum tampi chung an um. Ramdang khua dang ah an kuat, hmun kenkipah an i thekdarh viar. An nunnak duh-um lo tuk mi dinhmun in,  ni nikhat ni ah David siangpahrang chan lai bantuk in rampi an  dinh than lai. Cubantuk i ram dinh piaktu dingah cun Messiah (chiti thuhmi) cu achuak lai. Cu Messiah nih cun biakam kuang chung i  an chiahmi Manna chang a phorthan lai i Israel miphun pawl cu apek than hna lai. An miphun zate in khopkham tlei tein an ei lai i ram nuam an dinh than lai tihi an ruahchannak lianbik cu  a si. Biakam  kuang chungih an chiahmi Manna chang cu Israel pawl nih ruahchannak, zumnak hrampi a si i, hmailei hrangah hmaihruaitu a si. An ruahchanmi cu thlarau lam thil a si lo in, hi vawlei he ai pehtlai mi ram thuhla le miphun bia  (politic and race) in rampi dinh chuah an i tim.

4. Biakam  Thar le Manna: Khrih le Manna.

Biakam thar chan zawngah Israel mi pawl  nunnak ah Manna hi a biapi rih thiamthiam. Asinain Khrih Jesuh thawngin vawlei thil tlukin a kalmi/kan ruah mi  Manna sinak in thlarau lam lei hrang i biapi ah ahung cang. A fiakmi miphun le ram pakhat hrang lawng ih  dinchuah tummi caan tawite hrang Manna sinak in miphun vialte hrang i zungzal nunnak Manna ah a cang. Hlanlio tein chan tluan in an raki zuammi le an i ruahchanmi hrampi cungah zungzal nunnak biatak adinh piak hna. Ramlak nelrawn i manna thuhla si loin van manna thuhla a chim. Kum tampi chung an i ruahchanmi biakam kuang chung i a ummi manna cu vancung in a rami manna thawngin a talmtlin ter. Lung in  chang can ter dingah hniksaknak a ton lioah, “Mimung nunnak cu rawl lawngin a si lo. Pathian hmurka in a chuakmi holhfang in a si deuh,” tiah manna he pehtali mi biatak he atei khawh ti kan hmuh(Mat. 4:1-11; Deut. 8:3). Bawipa Thlacam nakah, “Nitin nunnak rawl kan pe ko sawh” (Mat. 6:11) tiih a cawnpiak mi hin Israel pupa pawl nelrawn ramcar ih an khual tlawn nak tuanbia, dinhmun kha avan theih ter fawn.

5.Tuchan mifim pawl le Manna

Mifim thu le hla le tuanbia zingzoi huamtu tampi nih hin cun  Baibal ih a chimmi “Manna” timi cu zeibantuk hla asi hnga, tuchan ah teh zeitin khuika dah kan ton khawh velai, tiah heh tiin  research an van tuah tikah cun a tanglei bantuk hin anhmuh mi a um:

a. Sainai nelrawl ah Tamarix Mannifera timi thingkung phunkhat a um. A sanlam 2.5 metre tiang a sang kho. A hnah a fate i a ṭeek a tam. Cu  kung cun khuaitizu bantuk “ti” phunkhat a chuak. Cucu, cu  hmun ih a ummi pawl nih “Mann” tiah am auh/kawh. Cu “ ti” phunkhat cu Israel pawl nih auh mi Manna timi a si kho lai ti asi.

b. Tamarix kung lak in Coccus Manniparus timi “rungrul” phunkhat ruangah May le June thla hrawngah a hnai phunkhat a si kho ti asi fawn. Cu hnai cu a ceet i  a thlum ti si. Olte in a khal kho ti asi fawn.

c. Tamarix kung cun a “ti” a dawp hmangmi Naja Coccus Serpentinus minor le Tradutina Man-nipara timi “rungrul”  phun hnih a um. Cu “rungrul” pawl cu a keuh katemi”rungrul” pawl hrangah Nitrogen timi thli khawl dingin ti a dawp tawn ti asi. Ṭhaalcaan a phakka teah  cu” rungrul”   i an hlonhmi an ek cu Manna a si thei.

Tlangkawm nak

Tu “generation” i  a ṭhangcho ngai mi fimthiamnak nih cun hlanlio ih Manna hi zeiban tuk a si hnga ti cu an hmuchuah khawh zong asi kho. Asinain Bible i chimmi Israel miphun pawl nelrawn ramcar ah kum 40 chung an ei mi Manna hi ṭhaal caan lole May le June hrawng i a chuakmi chang a si lo. Kum 40 chung lengluang an ei mi a si. Zeitin an char i zeibantuk tikcu le caan zongah khawsik caan ee, fur caan ee ti um lo in an char. Kumkhat chung an ei. Minung thawng zaruk (600,000) hrangah nitin i za le cim tein  an ei mi a si. Cucu Pathian i khuaruahhar kutcak hrimhrim a si ko. Curuangah Manna a thlak i a petu Pathian cu kan ruahbanh lomi, rel cawk lomi, khuruahhar thil zeizong a tuahtu Pathian a si (Job 5:9).

Bawipa nih nan dihlak cungah thlawchuahnak inpe ko hna seh....

HNAH HLUN AN TLA IH HNAH THAR AN CERH

A hmaisabik ah dam le tlauagten kum 2014 in hlangkaitu kan Pathain hmin ka thangthat. Duhdawtmi Nu le Pa, U le Nau nan zaten Kumthar cibai nak thawn nan kut kalo kai. a tlangpi thuin kumpi a hungthar cun ziang hmuahhmuah hi an thlengaw danglam theu. cumi thil tampi a thleng awmi lak ihsin kan nunnak ih thazang kan raklaak theinak hrangah thingkuung / thinghnah pawl in kan zoh ding. kumpi aliam ih kumthar a si cun an hnahhlum pawl hmuahhmuah a tla ttheh ih hnanthar an cerh sal theu. a biktak in kanlam ciizawl thingkung pawl nanthei ko ding an hnan pakhat hman tang loin a tlafai ttheh hnuin hnanthar a cerh si kha. duhdawtmi unau tuhi 2014 kumthar kan thlengzo ih Pathian hmaiah na ziaza hluh pawl cu Pathian hmih sunlawinak hrangah ziaza thar in thleng mi na nei ve maw? kan nunhlun kha nunthar in kan thlang nak ding ah thutlang phun (6) in ka tuah cu pawl hmang in thazang kan laktlang pei uh.

1. Lungawi thusimnak

(Saam 100:3-4) " Bawipa cu Pathian a si kha hngilh hlah uh; Amah in in tuah ih amah ih ta kan si;kannih cu a minung kan si; A khalh mi tuu kan si.

A Biak imm sungah lungawinak thawn ra u;A hmun thianghlim ah thangthatnak thawn; A parah lungawi uhla a hmin thangthat uh."

David siangpahrang nunnak kan zoh tikah Pathian thangthat hnak in nuam a timi zianghman a umlo.ziangruangah tile Pathain kilvennak hnuai ih nun cu a nuamtuk ruangah si. Pathian in kumpi kum khatsung thihnak, natnak le zatlaknak pawl lak ihsin in humhim ih ei le in ding rawl, hnipuan, kan hipding thlithiang, damcahnak le thlawsuahnak phunphun in pek ih tlunah 2014 kumthar ah in hlangkaiter tlahi ziangtluk in lungawi thusim ding so kan si. a liam cia kum pawl ah lungawithu na rak sim thiamlo a si hmanah 2014 kumthar ihsin thok in na ziaza thar hrangah sun le zan in Pathian hnen ahlungawithu sim daan a thaimtu si thalangaw. 

2.Sual sirnak

(Thufim 28:13) " Na sualnak thuh na tumah cun na hlawhtling dah lo ding;Na sualnak cu phuang in hlonhlo aw, Pathian in a lo zaangfah ding."

Milai sualnak tuah lotu zo hman an umlo zovek minung khalin sualnak an tuah. sualnak cu ziang a si? Pathian ih duh lomi tuah kha sualnak a si.

unau nangteh a liamcia kumah ziangsualnak so natuah? Pathian hmaiah siarcawklo sualnak natuah mi a um ko kha. a tlun ih Bible kan siar vekin 

na sualnak cu phuang in hlon aw, Pathian in a lo zangfah ding a ti. na sual nak bansan duh loin Pathian thu zir le ngai taima zet khal awla Pathain ih ngai damnak na co cuanglo ding. Pathian ngaidam zangfahnak na co duh a si ah cun tuikumthar ihsin thok in a liamcia ih na sualnak pawl kha sualsir / rim leh sual bansan, tuahnawnlonak thawn Pathian hnen ih ngaidamnak dil nak nunkha a thar in nei thlang aw.Pathian ngai dammi na si ding.

3.Nun hlanawknak

(Saam 37:5) " Bawipa hnemah na nunnak pe aw; Amah rinsan awla a lo bawm ding."

Nun hlanawk kan ti ruangah mah le mah that aw tahrat in Pathain hnen ih nunpek tinak lam silo in, Pathain sunlawinak hrang ih nun pumpek awk

sawn kha si.kumthar a hung si leveten kumpi kumkhat sung kannun daan ding kha a hmaisabikah Pathian hnen ah na hlan dah maw? tui kum 2014 a thok le veten na nunnak kha Pathian hnen ah hlannak nei aw. damcahnak na ngahnak hrangah, hna natuannak hrangah, le amah Pathian ramhrang ih pum napek awknak ding hrangah. Pathian hnen ihsin thlawsuah kan conak ding hrangah siseh, Khrih le a kohhran hrangih kan telnak hrangah siseh kumtluah ka nuntukhawsak daan ding sisehPathian hnen ah kan nun kan hlan aw pei uh. thlawsuah kan donnak ding lamzin a si."(1Peter 5:7)" Amah cu na zawn a lo ruattu a si.

4.Thuhrisahcatnak

(Joshua 24:15) " Bawipa nan ren duh lo a si ahcun tuihsuh ahhin hril uh; Mesopotomia ram nan pupa pawl ih an rak biakmi khawzing pawl maw nan biak sawn ding; a silole tuih nan umnak ram Amor miphun pawl ih khawzing pawl deuh so nan biak ding, hril uh. kei le ka innsang cun Bawipa kan biak ding a si," tiah a ti."

Thuhri sahcatnak / thutluknak timi hi milai le milai karlak ah thupi lawng silo in Pathian le milai kharlak hrang khalah lo theihlo in a ttulmi a si. a liamcia kumah Pathian khal ngaih saklo le ziang siarlo in na rak um tla a si menthei. tu kumthar 2014 ah sualnak maw natuah sunzom ding? Khrih hrnagah na thei tawk tein na tel sawnding? ni khatkhat ah na rinlo laiah na nunnak a cem leh ding. kumkhua nunnak ih a lo hruai thleng theitu maw, catuan siatralnak ih lo fehpi tu si na hrikl ding? a tu rori ah thuhri sahcatnak tuah loli aw. Joshua cun " Kei le ka iinsang cun Bawipa kan Biak ding tiin thuhri sahcatnak a tuah. 2014 a tu ihsin thok in nangkhal Joshua vekin Bawipa riandingah thuthri sahcatnak tuah ve aw. 

5.Mai sinak theihfiang awknak

(Isaiah 44:2) " Keimah hi a lo seemsuahtu Bawipa ka si. Na nunnak a seem vete in ka rak lo bawm zo. Zianghman ttih hlah; i riantu ka siahhlawh na si. Ka hrilmi, ka duhdawt mi na si."

Nangmah te'n zoka si ziangtin leitlun ah ka suak, ziangtuah dingah ka nung tivek pawl tla thu na ruat ttheu men ding. leitlun ah mah le mah theifiang 

aw cuca lo an tampi. Pathain in Isaiah hnen ah Keimah hi a lo semsuahtu Bawipa ka si a ti. Isaiah semsuah tu Pathain cu nangmah a lo semsuan tu khal a si thotho.Pathain in a minung si dingah le amah rian dingah a lo sersiam curuangah nangcu mi sunglawi le mi vanthabik na si. a tu 2014 kum thok in nathuhla kha thaten ruat awla Pathain in a thabik a hmin sunlawihnak ding hrang ih a semsiam mi ka si ti khal hngilh nawn hlah awla, Pathain amah riantu a siahhlawh i hril zo ih Pathian ih i duhdawt tuk ti khal kan cing ringring pei uh. maisinak kha theifiang ih 2014 sungah mah le thei tawk ten Bawipa rian ciao uh si.

6.Ziangtin Pathain hmin ka sunglawiter ding?

(Tirhthlah 20:24) " Sikhalsehla ka hrangah ka nunnak hi zianghman ah ka siar lo;Bawipa Jesuh in ttuan dingih i pekmi Pathian ih zangfahna Thuthang ttha phuan ding ttuanvo hi famkim zetih ttuan thluh thei ding lawng hi ka saduhthah a si."

Leitlun ih Pathain ih in sersiamnak san bik cu a hmin sunlawihtu ding hranglawngah a si. mitampi cun cuithu cu thei duhlo in sualnal phunzakip thawn Bawipai hminan siatter / an baalter.na nitin nunnak ah ziangtin Pathian hmin na sunlawiter? Paul cun Khrih hi a sangbikah hmaihngal

upatnak pek thei ningla ka duh a ti. cun a saduhthah khal le a nunnak hnak in Pathain thu hi famkim zet ih phuan hi a si. duhdawtmi unau Paul khal milai thotho a si, a tuah thei mi cu thuah thei dingah Pathian thauh theinak a thuthangtha phuantheinak, thlacaam theinak, mibawm theinak Pathian in bulpak ciar ah in pek cucu thei fiangin tui kum kumthar ihsin thok ih Pathian hmin sunlawinak hrangah kan thazang kan nunnak zaten pek ciao uh si. Pathian in a ramhrang ttuan theinak thazang, damcahnak le caantha inpek laiah hin kanthei tawkten Pathian hmin sunlawinak hrang tuan ciao uh si.

A siartu nan zaten kum athar ih thingkung thinghnah pawl an thlengawk ih hnahthar an cerh bangin kumtharah kan nunhlun tthatlonak pawl cu baan san ih Pathian thuah nuthar kan nei ciao theinak hrangah Pathian thlawsuah nak nan parah thleng hramseh. Amen...

By Salai Lal Biak Thang from malaysia

KANU LE KAPA THAWKIN ANFALE KAN CHUAH KAN SEMNAK

A hmaisabikah hi bantukin kan innchungkhar tuanbia tawite le keimah pulpak tuanbia tawite t’ial kho dingin tuni tiang taksa thlarau damnak aka petu Bawipa ka thangt’hat. A pahnihnak ah cun  ka nu le ka pa an chuahsempi unau zatin  t’ial hram ka van i thawk lai.

 Pu Tlang Chum le Pi Hnem Cin nih fapa pa(5) le fanu pa(5) an rakneih hna culak ah cun kapa hi fa upa bik asi. 

Cucun Pu Tial Kham le Pi Fam Hngel nih fapa pa(3) le fanu pa (2) an rak neih ve hna i culak ah cun kanu hi upabik pathumnak asi ve. 

Ka pa cu Hrang Bil asi i kanu min cu Hoi Tial asi. Fapa (6) le fanu pa (1) te a kan hrin, hihi kan chuahsempi ka u le nau pawl cu an si, atanglei bantuk in upa bikin dawt thliahmah tein kan van t’ial:

Salai Ram Peng Lian

Salai Bawi Tin Chawn

Salai Sang Lian Thawng

Salai Simon Biak Tling Thang

Salai Ngun Sang bik

Salai Biak Uk Hmung

Mai   Ngun Sui Par

Kapa hi SIHHMUH khuachauk asi i ka nu hi VANZANG khauchauk asi ve, kan nih unau pa pa(6) hi Than Tlang peng Vanzang khawchuak kan si i kan farnu kan neihchun mi tehi kawlrawn khua LETPANCHAUNG ah achuak mi asi ve.

KA TESTIMONY TAWITE

A hmaisabikah asersiammi thilsunglawi le atthatnak, afelnak chung i nungkho dingah ka nunak a kazuah i tunitiang kan nunlam akahruai hleiah Amah thangthat i ka sunloih khawhnak hnga ka lei pathian kanu le pa akapetu Bawipa ka thangtthat. A hmasa i ka chimcang bantuk khan VanZang khuaah kum 1985, March thla ni 7, zarhpini zinglei ah A sersiammi hivawlei ceu cu ka rakhmuh ve. Kanu tta upabik asimi kapu CUNG LIAN nih BAWI TIN CHAWN tiah ka min arak ka sak, duh kawhnak ah (pa chawn) tiin an ka auh, asinain atuah cun ttah le aihramnak umti lo nak hmun APASINAH a kan dinh tak cang. Ka hngakchiat lioah hin mingandamlo tukmi ka raksi, ka damlonak ruangah UITLAKTHIN tiangin araklemhmi ka rak si, zeitikah hla ahnuk acahlai tilawng rakbawhmi ka rak si fawn. Asinain kan nunnak neitu BAWIPA nih cun cu thihnak hawrkuangchung cun akakhamh i minung nih ruahbanh lomi damnak thlamtling cu avan ka pek tthan, a tutiang i ka philhkhawh lo mi cu ka hngakchiat lio tehin kapa khualtlawn aithawh hlante ah hin, kapa nih dawtkawhnak in (pa buang) tiah arak ka auh, cutin khual atlawnhlan teah hin pabuang zeidah kan phurhlai na duh tiin arak haltawn, kei zeitin ka rakti tiah cun PASTOR van ka phurh tiah ka rakti tawn. Ka nunnak aneitu cu Bawipa asi i asinain kan nunak neitu asi ti theilo in caansaupi ka rak nung tawn, voikhat cu minih ka piangthar ka piangthar an titawn ka theih asinain zeihla asi hnga ka piangthar an titawn mi hi ka rak tibal ka khuaruah hi arakhar tuk tawn. 

Kum 12 mi ka silioah hin ka chuahnakkhua Vanzangah CAMPING an raktuah pianthar ti theih ka duh hleiah pianthar cu karak duhtuk ve, mifale cu camping kal ding cun an pok cuahmah hna ka rakhngartuk hna asinain kan nih cu kanu le kapa nichiar tein lolei ah rian an ttuan caah innlei ah rianttuantu an um lo ruangah khawika hmanhah chuah le vah khawh hi asi hrimhrim loh, cuticun camping antuah anithumnak nikha zarhteni asiruangah zanlei i ka nule kapa Lo in an vantlun hnuah athlite in CAMPING tuahnak ah cun ka rakkal ve asinain an van kahawl i camping tuahnak ah cun avan ka auh i innah an ka lawipi tthan ka ngaih arakchiatuk culio ah cun campingnak i um vekha ka rakduh veko nanin innlei ah kanu le kapa an ummanh lo ruangah ka U zong sianginn cu  kai ve kaw, ka U amah lawngin aiphazo ve fawn lo tikah kan inn kaltak awk arak tthat lo ruangah arak sibik. 

Cuticun pianthar suallam cu theithai loin  ka rak um, kum le can zeimawzet ahungliam hnu cun kawlrawn ah 1999 kum ah kan rak pem,  cucun kum 2002 ah JESUH KHRIH CU AKAKHAMHTU BAWI  LE ZUNGZAL NUNNAK AKA PETU asi tiah keimah personal expirience nak in a theitu lawng men silo in aneih in ka nunah ka rak i neih ve. Kum 2003 in tanghra phit karak i thok. Thanghra cu kum 2005 ah Bawipa lamhruainak thawngin karak awng ve. A kumhnihnak ka vansungh tthan cun ka chung le ahmaichia tuk hringhren a chan cu harsabute in akaimi kan sitikah kan dih le ka heu le atamtuk cangfawn, kannih bantuk innchungkhar hrangah cun a olhrim loh asinain hramhram in ka chhung le nih cun azeipoh siah Boarding i na kai khawh lo zongah inn rawlei talin teh inn in na kai ko nelai an ka ti, keimahzong cu i thlahrunnak in ka khat ve, cuticun nawlnawlh cun akumthumnak cu kaihram ka van i thawk ve tthan, minung sinak cun ka chungle hmai khah lonak in ka khat, hitin Bawipa sinah thla karakcam, " Bawipa na bomhnak ka herhtuk hringhren, kumhnih ka hlawhcham cangfawn i, Bawipa kan dinhmun na kan theih, naka awnter asiah cun na thawngtthabia ka cawng hrimhrim lai tiah bia karak kam, culawng silo in ka hgankchiat lio teih ka rakchim tawnmi pastor siduhnak thinlung ka rakneihmi tekha ka philh kho hrim loh ka thinlung chungtein kai cinken peng ve, Bawipa na thawngtthabia cawngdingin tanghra hi cu awng dingin ka bom ko tiah thla ka rakcam", inn in sianginn kai ding cun  boardingah cun ka vakal, chuncawei dingcaan avanphak bak cun chuncawei loin kan khualu BETHEL ah Bawipa sinah hlawhtlinnak hal in mithli hnaprial he cuticun  Bawipa ka rak au ve tawn. 

Chimding atamtuk hringhren kan chimcawk lai lo caah 
atoizawngin vanchim ko ning law, Bawipa nih hlawhtlinnak avan kapek taktak i ka result chuahni i kanu le kapa an  lunglomhnak in akhatmi mithmai kha tuni taing hin ka mitthlamah acam pengrih.

BAWIPA sinah bia ka rakkam bantuk in hlawhtlinnak naka pekah cun nathawngtthabia ka cawng hrimhrim lai ka rak timi cu hlawhtlinnak avankapek taktak hnuah cun keimah nih cun BIBLE cawngdingin kai tim ko asinain kapa nih (secular) vawlei lam fimthiam  cawnnak ah kal lawlaw ko college kaiko tiin heh tiah arak ka fial, FORM zong ka ttindih cang, ka MEJIA zong cu a chuak viar cang kaiding lawng khi kaibak, asinain Bawipa nih ka ni hmangin zeitihla naitimh college kai maw nai timh, maw zeitihla naitimh tiin aka hal, college kaiding cun ready khin ka um cang, kan ninih thil umtuning avankahal tikah cun BIBLE kai ka duhning le Bawipa sinah ka rakkam ningte khan ka van chimh cuhnuah cun kani le ka ttang nih kan mah nih kan in suport lai BIBLE kaidingin i tim tiin avankati tikah kai lomhtuk ah hin ka mithli hi atla kho. Cuticun INDIARAM shillongah kum 5 chung BIBLE cawng cun ka va um ve.

Cuhnuah  atuah cun Bawipa dawtnak thawngin PHILIPPINE, MANILA ah Master of Ministry (M.Min) final year ka kailio te asi. Bawipa dawtnakin damte in ka cawnkhawh ceumo ve asiah cun kumvui March thlaah khin ka dihve te lai.

Ka thlacamnak cu hihi asi, kan innchungkhar kan dihlak tein Pathianramah kan umkhawhnak hnga le thlarautlau tampi  A ramchung i luhpi khawh hi asi. Bawipa na duhning bangin siko seh tiin ka bia ka donghter rihlai. 

SUNPARNAK VIALTE CU BAWIPA TA SIKO SEH. Amen!!!

THLARAUTHIANGHLIM NIH KANU NUN A HRUAINING

Kanu min cu Hoi Tial asi i ka vanchim bantuk khan fimnak leiah catang neimi asilo bantuk in vawleifimnak leiah cun i chimding anei ve loh, vawlei chawva leizong in siseh chimding anei hlei loh, asinain thlarau leiah cun mirum, hngar um ngai khi asi, keinih cun ka theibanloh nain mika in ka raktheih mi cu kanu hi thlarau thianhlim nih arakzit len cangmi arak si, voikhat cu achung i acangvaimi thlarau thianghlim ruangah ttul le lam nih heh tiah arak zitve minung leiin khamci hi arak sirua loh cutikah lengkhawmhnak innah ttul in alam tawn tisi cucu kapa nih ahmuhkhawh lo caah lam tilo dingin arakkhap ( arak hrocer) tisi cuticun kanu cu pasal le nana i khatiih an van tive cangah cun zeitiawk a tthat lo tikah kanu nunnak i acangvai cuahmahmi thlarauthianghlim cu zalong tein (freedom) tein acawlcang kho tilo ai, cutikah kanu zong cu nikhat hnu nikhat ahnungtawlh chin lengmang ve cutikah a donghnak ah cun thlarauleiah hnungtolh in caansaupi chung cuticun caan avan hmang.

Cuti i thlaraulei hnungtawlh i a umhnu cun khawmh huamnak thinlung aneihmi pawl zong nikhat hnu nikhat in ttumchuk lei a vanphanh chin lengmang cutikah cun zarpini( SUNDAY) khawmhnak in fangpho i arfangven an i thimdeuh, khawmhhuamnak hrim an nei tiloh, kapa zong cu tthiamtthiam, ka U he heh tiin khawm dingin kan fial tawn hna, ankaa cun aw an kan ti ko nanin, khawmh avan cut taktak cun manhlonak a hawlin an hawl hlah maw tikhin an um, amanh bak hi an i manh kho tawn loh, athlite cun ka thinlungchung tehin kasi avang  tuk vetawn kanu le kapa zawn ka ruah canpoh ah. Zeiruangah dah hitihin an um khawh nak chan hi asi tiah cun hruaitu thlarau thianghlim nih an nun ahrui hnalo caah  asi, annun nakah thlarau thianghlim nih hmun aneih lo caah asi. Kan dinhmun cu hibantuk hin asiruangah ka U he zeidah kan chim, kan i ruah tiah cun beidonglo tein thlacampiak hna usih, ni nikhatkhat niah cun Bawipa nih kan thlacam theitlai (ANSWER) hi akan pek te ko lai ti zumhnak he ka U he cun zinglei tuante in kanu le kapa hrangah Biakinn ah thlacam in kan kal tawn, ka U Malaysia akal hlan teah aka cahtami cu lungdong loin kan umnak hmun cio in  thla kan cam lai arak ka ti cuti aka titikah khatleiin ka vanruahah cun ka lung ahunghno i mithlitlak khi ka van i tim hrulhhralh asinain ka thinlungah ka nunnakah  ka U cahtami awka te ka theihmi te ka van ruahtthan tikah thazang tampi laknak ah Bawpa nih a van hmantthan. 

Keimah ka theihning teah cun kanu le kapa hrangah thlarau  tthangphawknak an neih khawhnak dingah tiin kum (4) chung Bawipa sinah kan hal i akum (4) nak March thlaah kan biakinnah CRUSADE tuah dingin timhlamh nak an nei cuticun tuah cu avan si, ka nunnak ahhin ka hna arakngam ciatuk  ziahtiah cun hi CRUSADE programme hi kan hrangah hlawhtlinnak Bawipa nih khua akan khanpiakmi asi hrimhrim lai tiah ruahchannak ka rak nei, cubantuk tein ka rak i ruahchan bantuk tein Bawipa nih kanu nunnak ah thlarauthianghlim rivival cu avanphak ter tthan, cutikah ahlanah cun zinglei Biakinn thlacam dinginn ka U he kan kal hlanah hin kanu hi kan sawm zungzal tawn asinain a kan zulkho bal loh, sihmnhsehlaw a nunnak ah thlarauthianghlim rivival avan phak tthan tikah cun zinglei Biakinn thlacam kan sawm zungzal tawnmi kanu cu sawm hau tiloin a nunnak i lam ahruaitu thlarauthianghlim nih anun a hruai tthan cangcaah asawmtu lehlamah a hung  si ai, HALLELUIAH !!!! Bawipa min cu thangtthat in um ko seh. Tuni tiangin sunghno kanu nih cun adawtmi a innchungkhar hrangah anunnak i nawlneitu Bawipa Jesuh Khrih ruangah adam ko ah hi cun tuni tiang pelh lo zingtin tein thla a kancampiaktu asi.

Hikazawnah hin zeidah kan theih dingmi a um tiah cun Pathian fale kan sibantuk in kan nunnak ah thlarauthianghlim nih  Bawibik sinak aco loah cun kan nun hi nelrawnramcar tium lonak hmun bantuk in kan nun hi arakro tawn, kannun, kan thlaraunun tihal hi ariam kho taktak loh, curuangah thlarau lei hnungtawlh timi hi attihnungtuk tihi kan theih tthan dingah ka van chimbet duh fawn. Nu pi pasal karlak ah siseh u le nau karlak zongah siseh thlarau rianttuannak adonkhamtu silo dingin pakhat le pakhat  thlarau leiah tthawngchin  i hmailei ah ke kan karkhawh nak hnga thazang pe in ttang cio hna usih JESUH KHRIH nih donglo in thlacam uh akan tibantukin thlacam nun kan neih khawh chin lengmang nak hnga beidong loin na innchungkhar hrangah si maw, na hawi le hrangah si maw, thlarautlau pawl hrangah si maw, na thlacamnakphi (ANSWER) na hmuh rihlo zongah na beidong hlah nathlacamnak kha naduhning zongin an lehlo zong asikho men asinain lamdangin an leh thotho lai tikha thei zungzal. Bawipa sunlawinak ah siko seh.

KAPA NUN LE ZUMTUNUN

Kan hngakchiatlio tein Baptist i at'hangchomi kan rak si, culio ah cun kapa hi mino  kum zeimawzet hruaitu arak sibal, zapi  i khawmhnakhmun zongah solfa thlukin kumsau nawn hlazong arak hruai ve tawn hna, thlarau lam nun lei cu ahnu deuh ah  kan van chim telai, cuticun buleiah atheih khawhchungin arak i zuambal ve, Bu zongnih anrak thleihchan ngai vetawn. Atuahkhawhmi thil pakhatkhat asi maw atheihmi thilt’ha pakhatkhat a um ah cun Bu hrangah vantuah hi nuam arak ti ve tawnmi zong arak sive, kumtampi cu cutin caan arakhmang ve tawn, ka hmuhningah cun atuahmi hnihchunteah alung ailawm, atha anuam ti zong kan theih, kan nih zongnih kan lomhpi tuk ve fawn, aphak khawhchungin aizuam ve tizong kan theih, asinain hika zawnteah hin chim ka vanduh mi cu zeidah asi tiah cun, khalio canah khan cun azei ti i thlarau leiin theihthiam khawhnak nunzong cu kan rak nei ve fawn lo tikah kan lung ailawm, kan thazong a nuam, aw hihi pei piangthar mihnanun ning cu asiko cu tiin ka rakruah, kei ka rakruah ning  le bangah cun thilt’ha kan tuah poh ah cun mifel, mipiangthar ah ka rak i ruah tawn, sihmanhsehlaw Bawipa rianhi taksanun in t’hatuk le feltuk in t’uankhawh arak sive t’hiamt’hiam ko, asikonain chunglei piantharnak taktak tello ngaingai hi cun kan lei taksa t'hatnak le felnak pawl hi cu ramri anei, sau akan deih tawnloh, curuangah  mipiangthar pawl i kannun ding taktak hicu kan nunnakah siseh, kan tuaht'uanmi kan theitlai siseh, zohchunh awktlak sidingmi hrimhrim kan si.

Sattil vok le ar kan neihchunte kan vulhmi tete cung zongah siseh thlawchuah kan dongtuk tawn, an thau in an i dawh ngaingai hoifawn, an ngan le adam, asikonain cuvialte a kanpetu Bawipa sinah lomhnak biachim nak cang hmanh kan thiam tawnloh, voikhat cu AR tamngai kan nei ve ka thinlungchungah achuakmi cu zeidah asi tiah cun thawhlawmah tho uh tihi ka thinglung chungah avan lang cucu kapa sin silo in kanu sinah ka vachimh, kannu zongnih cun aw siko tiin arak kaleh, asinain zarhpizing ngaingai avanphak cang cun vanthawh  ding cu an siang t’han loh, voitam pi cu kanu sinah ka chim tawn Bawipa pekmi thlawchuah kan donmi an si i, hiti kan sianlo ah cun apoituk telai hih aw, tiin kanu sinah ka chimhtawn. Ka thinlungchungah khin chimtubantuk khi a hung um tawn, cucun voikhat cu hitihin asi t’han fawn, vokpi farai liomi kan vulh athau le athau adawh le ai dawhtuk  fawn afaneih laihi kan i ngaihtuk hringhren cuticun fa cu avan hrin afale thlahnih thumah cun anvan i dawhngai cang, nikhat hnu nikhat an i dawh chin lengmang mahcutum zongah cun ai dawhcemmi hi thawhlawm ah kan thawh velai lo maw tiin ka nule kapa sinah ka chimh t’han hna anih zongnih aw kan thawh kolai teh tiah an ka ti, cuti i an vanka ti cun ka lung ai lawmngai, khuacan avansauh deuh cang cun zuar an van cu vecang ai cutikah cun thawhlawm thawh dingin ka van chimht’han hnatikah cun atangka in kan thawh deuh lai tiah an van ti t’han hawi ai, elaw asine le tiin hnangam te cun ka um, kan vanzuar hna, asinain cheuhracheukhat(1/10) apek in pek um tiloh.

Cuticun, arohlanah ar cu thahcawk loin kan nei ko nain  khavialte ar kan neihmi pawl cu nihnih chungin anpul viar ai aw, alakin an thidih, arpul cu a um tawn ko asinain ka thinlung chung i  biathli arakum mi cu nanta asiloh, thlawchuah relning nan thiamloh tihi a si, cucu kanu sinah ka rak chimh. A thlawchuah relning kan thiamlo ah cun kan neihcia mipawl zong hi a kanlak piak t’han telai dakaw tiin ka rak chimh chihfawn, a voithumnak cu zeidah si tiah cun kapa hi laitlang leiah thil arakzuar (khoh) tawn, thizuar lei zonghi arak thiamngai, akenmi chunte zongah ahlawh araktlingngai asinain (cheuhracheukhat) hi cu ape bal lo faingtuk in ka theihmi asi, cun voikhat cu laitlang lei khoh ding cun ai thawh t’han i HAKHA aphakbakah  khin athilri cu ahoti theihlo bakin atheihlo karlak teah pakhat hmanh hmulo in atlaudiam ko ai, adihlak in taklawng bakin HAKHA cun innlei panh cun avankir t’han, abei adongtuk, alung afaktuk hringhren  culio i a chimmi holhfang cu zeidah asi tele “zeiruangah hme  kannih hitluk i mirethei kan sihlei i hibantuk kan ton, Pathian zonghi a um taktak lai ti ka zum loh”  tiin arak ti. Caldomhin khua aruat asivang, zeiti umawkbak athei loh, minung sinak cun ka theihthiampi tuk, zanlei rawlei a hung cu rawlei ding cun cabuai ah cun kan vunt’hu hna culio teah cun achimmi holhfang tecu avan chimt’han cucanteah cun ka U he kan thinlunghi namte chunhbantuk bak cun kapa holhfang tenih cun kan thinlung cu avan kan chunh ko hme cu aw, kan holhkam thiamtawk tein kapa cu kan van hnemh ve, cuticun azeimawcen kha cu awlok chong vansangin a um ve, asinain khuacan avan saudeuh cun tlawmpal tete in avan avan tuar khawh t'han, cunak cun khualtlawn aidin thai tuni tiang, kan cung i zatalknak aphunphun  an vanphak tikah hin minunglei cun tuarthiam, tuarkhawh hi arak fawibak loh, arak olbak loh, ahartuk hringhren tawn, asinain A thlawchuah rel kan thiamkhawhnak ding asiah cun hi sungh zatlaknak pawl vialte zonghi kan tuar akan sian tihi ka theihlo ah cun zumtu kan hnungtawlh khawhnak hmanrua(thiri) zong an si kho ve tihi kan theihfian aherh ngaingaimi asifawn, cu hleiah hi vawlei chawva kan neih minih  JESUH KHRIH muihmel aphenhnak ding cha cun Amah lei i kan kir t’han i kan nun kan i hmuhfian cikcek khawh t’hannak dingah cun harsatnak, tuarnak siseh, zatlaknak a phunphun kan ton zonghi arak kan sianpiak tuk tihi fiangtuk in theih khawh asi.

Ka U he theihkhawh chungin (cheuhracheukhat) pek aherhzia le pek lo attihnun umzia pawl zong cu kan theihkhawh tawktein le kan phak tawkte cun  kan van  chimh ve kapa cu, cuhnu arohhlanah ka U nih Malaysia ah a kan kaltak, ka U cu Bawipa ah piantharnak cotu asi cangcaah arianttuannak ah Bawipa nih hlawhtlinak apek i inn leiah phaisa avankuat ttum i abiacah mi cu zeidah asi tiah cun kapa (cheuhrachekhat) rak pe uh aw tiin kapa cu avan cah, kapa nih aw kan rak pek ko lai tiah ati, cunak cun ka pa nih hin (CHUHRACHEUKHAT) pek nak cang athiam ve cang, Bawipa min thangttaht siko seh. Ka chimhduhbik mi le ka GOAL duhbik mi cu hihi asi, piantharnak tello in kan lei minung taksa tthatnak le felnak hin teirial thlakte in Bawipa rian arak ttuankhawh ve tthiamtthiam ko tihi kan theih hi aherh tuk hringhren. Zumtu mipaingthar nunnih cun A thawchuah relning an thiam hleiah, (CHEUHRACHEKHAT) lawng silo in kan nun hrimhrim ahhin zohchunh awktlak JESUH KHRIH nunzis dawhtuk mi cu kan nunah hin an hmuh ve awk asi. A tuah cun kapa zong Bawipa dawtnakin tunitiang akan dampi i nikhat hnu nikhat anun zong Bawipa nih a herhning bantuk tein athlenpiak  ve cang, zungzal hnangamnak Bawipa ttangnuam chungah aidinh khawh ve nak hnga tuni, tucan tiang Bawipa sinah kupbil in thla ka cam peng ko kan thlacamnak hi alak in akir hrimhrim lai loh tizong ka zumh. Bawipa sunlawinak ah tuah siko seh.

KAPA LE INNCHUNGKHAR NUN

Ka hngakchiat lio i pa le duhnak thinlung ka vanneih thawkkate i  kapa ka rak hmuh ningah cun kapa hi hlasak huam ngaimi arak si, keimah ka theihbanh hmanhah hin thawngaiin innleng(varanda)ah hin amit i chinh pahin hla hi arak sa tawn, tutaingin ka mithlamah a cuang pengrih, kapa siruangah ka porh hleizong sihlei loin hlasak hi arak thiamngai ahlasak hi ngaihnuam ka rak tituk tawn, culio i ka thinlung i rak um ve mi cu hlasak thiamhi ka rak duh ve tukmi arak si, kapa pawng i um hi nuam ka rak tituk hringhren. Cucun semsikhak tukmi araksi fawn, phaisa fangkhat hnih hmanding zongah ahmannak ruathmaisa pawl hi asi, laitlang khawte i khawsa ti nana cu  kannu le kapa cu catang neiin fimthiamnak neimi an sive lo ruangah   lothlawh  bak tilo cu pum i cawmnak a um fawn lo, cutikah zingkatein an tho i nitin in lothlo ding cun ansei le an paiper, tuhmuitehe cun lolei panh cun  an chuak zungzal tawn. Cuticun fale khurhawmhnak can lebang cu annei balloh ti usih law ka chimsual lailo dah tiah ka zumh, sianginnkai kan van cuve cang sianginnkai cu kan van i thawk ve, kan theih bantukin sianginnkai ti cu thawhbur le arak tam ve tawn tikah thawhbur thawhding phaisa ka nu le pa sin van halding hi kan rak t’ihtuk tawn, zeiruangah tiah cun kapa sinah voitamtuk kan halhnu ah khin akan pek chel, pel lo chel zong arak um tawn, culio ah cun zeiruangah (what is the reason??) tihi aruahnak can ka rak thiambal loh, a rakkhairtuk ah kan rakruah, a canah cun achawnhhmanh kan rak huam tawn lo, kan rak huatuk tawn, ziah tiah cun kan hawi le nih thawhbur an vanpekthlu cang, sianginn chungah mincazin an van kan auh nang nape rihloh an van kati canah lebangah cun ka mitthli hi atla ton, asinain kapa nih asianlo silo in innchungkhar khawsaknakah  semsi arakkhah tukruangah khin arak si . 

Khalio canah khan cun kapa hi mikhiartuk le mitheithiamnak neilo tukah ka rak ruahtawn, a huat hna hin ka rak hua tawn, keimah lawng silo in kan unau in kan rak si, asinain kapa atlinnak le ka (hero) patling asinak (quality) ka rak hmuh lo ruangah arak si deuh. Tuhnu ka ruah ka ruah t’han tikah kapa nih hin hitin semsikhah ning rak thiamhlah sehlaw tuni kan nunning dinhmun ah kan um kho lailoh tihi fiangtuk in Bawipa pekmi fimnak, theihnak in kan van hmuhthiam khawhve t’han cang. Curuangah zei ka tuah ka t’uan zongah siseh kumtampi aliam cangmi kapa nih akeneh zulhtlak kan hrangah  akan chiahpiak mi semsikhah nun tehi tuni ah cun atakin Bawipa dawtnak le lamhruainak thawngin ahmanning, anunpining ka thiam ve cang. Kapa nacungah kanilawm naruahnak thinlung kan hmuhthiam ve cang Bawipa dawtnak thawngin.