PASTOR LE INNCHUNGNKHAR ( Apeh (B) )

Pastor Nupi nih A Theihawk Hrimhrim asimi Thil Pawl

 Biakinn  chungah siseh, mipi lakah siseh, pa le sinah mimit kham zawngin atlon alen lonak hnga nu le nih ṭhatein zokhenh ding, ven ding an si.

 An lahkhah ruptein nuncan athiam, atheih ahau. Leiba nei lo dingin tenren ning athiam aherh.

 Mi duhsaknak, hruaitu zoh in akan zohnak pawl si hnaseh, pom thiam ahau, i uarthlanpi ding asi lo.

 Thlarua lam lei ah apasal bawmh khawhnak ding lam a hawl zungzal khotu si ai zuam awk asi.

 Pastor nupi si atlingbak ti ding tiangin khualtlung, mileng  hna cung zongah theih khawh ding tiangin Khrihfabu hmuhnak zongah um khawh ai zuam lai.

 Mikong ceih hmangmi asi awk asi lo.

 Midang mawhchiat le pasal mawhchiat ziar i mah le mah ai relkanh zungzaltu asi awk asi lo.

 Apasal cungah athikchiattuk awk asi lo, thikchiattuk cu pasal le Pathian rianṭuannak rawk khotu asi.

 Lungsit lonak a neih zongah mi mithmuh ah athinhannak mithmai an hmuh awk asi hirmhrim lo.

 Bible relmi le cauk dangdang arei mi asi awk asi.

 Khrihfabu  member pawl alawmthiamtu asi awk asi.

 Milawmh le  mifak athiam awk asi.

 Innchung, inn leng compound thianghirhiar tein atuahtu asi awk asi.

 Ṭhancho duhnak lungthin anei zungzaltu asi awk asi.

 Biakinn kal le thlarau lei thil ruangah Pasal le fale pawl thlahthlam ding asi lo.

 Khrihfabu le members siseh, khualtlung mithmuh ah Pasal ṭihzah thiamtu asinak alnagter awk asi.

 Khrihfabu chungah Pasal dinhmun, ṭuanvo atheihthiampitu asi lai, bawmhkhawh nak ding lam adap zungzaltu asi fawn lai.

 Ruahnak hmangthiam, caanhmang thiam, ai ralringmi asi awk asi.

 Pathian rianṭuantu nupi asinak phur chuak khotu si dingin ai zuam lai.

(Note: Pastor le Innchungkhar timi cauk chirhchan in t'ialmi asi)

ZUMTU HRANGAH ZEIDAH NA TUAH KHAWHMI A UM VE?

Pakistan ah   zumtu asimi kan unau pakhat cu azumnak ruangah thah tiang atuar lawng hmanh khi  si loin, hmanthlak i kan hmuh ning bantuk khin aruak hmanh t’hatein fim le tawltu zong anei lo, culawng men hmanh cu dutawk lo khin, mipi zatlang lakah ake cu hriin an khih hnu ah mipi vantlang  hmuhah lampi ahcun uihnuh le arhnuh bak khin an hei hnuh chap rih.  Mathai 5 : 10-12 chungah Jesuh Khrih nih a chimmi cu, "Pathian tuah u; ati mi ruangah hremnak a ingmi cu lungawmmi nan va si dah! Vancung pennak cu nan mahta asi.”tiah ati. 

ZUMTU unau kan dihlakin Bawipa biakam nikhat hnu nikhat atling cuahmahmi thil nihhin umawk thei loin na nun an tuaitam ve maw? Zeibantuk sersatnak zong va um ko hmanhsehlaw, khawmnak thawngt’ha hi vawlei dongh tiang kan aupi t’hiamt’hiam ko lai. Zeiruangah ti ahcun kan theihmi le kan hngalhmi thawngt’ha hi anungmi thangt’ha asi. Curaungah hi thawngt’ha atheitu le a hopoh anunnak a fiangtaktaktu nihcun Thawngt’ha ruangah an nunnak liam cu, an cakmi le duhmi zong asi fawn. 

QQQ...??????? Nangteh Pathian ramkauhnak ah si maw, sunlawinak ah si maw, zeibantuk dah na tuah ve lai? Mibantukin Pathianram kauhnak ding caah tiin na nunnak na v ape in na va liam kher lo zong asi kho men. Asinain, zeidah na tuah khawhmi chun aum?  Na tuah khawhtawkte Pathian ramkauhnak ding caah tiin ramthimnawrtu siseh, Pathian riant’uantu hrangah kan umhmun talin kan phak khawh chung talin, ka innchunglum teah siseh, kan riant’uannak hmunah siseh, kan vah kan tawinak ah siseh, kan thinlung thlacamnak in si maw, kan caan hi ahranpa talin kan peve lai lo maw?  Ka ummen sawhsawh  kho lai maw? Ka tikhawhtawkte asimi thlacam tal hin cun teimak chuah hramhram hna u sih. Thlacam daithlang hlah usih, thathu sual hlah usih, thathu ngam ding zong kan si lo. Thlacam t’hawng u sih. Nathlacamnak theitlai kha zumtu minih atheipar an zuunzungzal tawn tihi philh hrimhrim hlah. Jesuh khrih ruangah atuarngamtu, nun tiangin athap ngamtu si i zuam vio hna usih. Bawipa nih atharin hibiatawite hmangin in thlawchuah ko seh.  

Eicak mi Nun(today thought of blessing)

*********************************

Pathian nih zumtu hi tampiin theitha chuah dingin akan fial, theit'ha atlai lomi cu ka hau lai i, meiah khangh an si lai ati. Tthenkhat kan theitlai ning hi cu ei hiar um lobak khi asi tawn. Nangteh na nun i theitlai mi kha minih cawn ve an duhmi ziaza nundawh asi maw si lo, BawiKhrih fa le cu kan chunglei lawng hmanh duhdawk loin kan lenglei tiang zong hmanh khin eicakmi le an hngarmi kan si awk lawng si loin zohchunh awktlak kan si zungzal ding  asi. God bless you all.

"COMPUTER LE ZUMTU NUN"

Vawilei cung kan zoh tikah fimthiamnak (technology) timi hi  mithmuh le hnatheih, ahringhran tiawk bakin an ṭhangcho utmat ti hi kan hmuh le kan theih cio mi an si ko,  tuchan minung million thawngtampi  zong cu (computer world ) kan ti lai maw, (computer planet) ti zongin ti sih law ai rem ve ngai ko rua ti ah ka ruah,  cu (generation)  lak i atlawngleng cuahmah mi kan si hna. Mah hi computer planetpi ahcun  mizatin mitṭha, misual, mifim, mihrut ti um loin voikhat te hmanh aihmu bal lomi, ai theibal lomi, ai chawnbal lomi kan i ton khawmnak hmun, kan i hmuhkhawhnak hmunpi planet pawimawh,  kan herh ngaimi thawngzamhnak ah siseh, kan nunah achia  aṭha in siseh kan herhtukmi thil laki arak i telvemi pakhat arak si.

Cu computer cu set(machine) airawk thiam lo ding ko khi alo, asinain, cu computer cu ṭhatein rianṭuan kho lo dingin atuahtu hrik (virus) a arak nei ve, thilnung lawng nih hin maw zawtnak hrik hi anrak neih kan ti hi arak si lo. kan computer ṭhatein rian aṭuan khawhnak dingah (function) ṭhaten in kan computer cu kan thlawpbul(treatment)  pek lengmang ahau ve, apek ning belte cu hitiah atu lelek ah (Scaning ) kan tuah piak cio tawn. Ahocio poh kan computer (scaning) kan tuahtam poh ahcun hrik(virus) aei manh lo caah naltein, ṭhatein, tluang ziahmah tein rian aṭuan kho zungzal tawn. Cu hrik (virus) thahnak dingah cun (Antivirus) aphunphun an um hna, culakah cun aṭhacem, ahrik athat khotu ding asimi kha kan  (install) thun tawn.

Cubantukte cun, Jesuh zumtu nang le kei zong nih nifatinte kan nun hmannak ahhin zeibantuk zawtnak hirk (Virus) nih dah akan buaiter tawn? ruat ve hnik usih. Ka nupi/pasal hna an si sual maw? Kan fahniang le hna an si sual maw? Nitintein  na khawmhtawnmi na hawi le an asi sual maw? Bawipa duh lo zawng i caan hmannak hrik (Virus) an si maw? Na thinlung put ning, na khuaruah ning, mah ṭanghmasial duhnak thinlung hrikchia(Virus) an si maw? Abia Bible relhuam lonak nun, hrik(Virus) an si sual maw?

Mah hi tehi kan theih ṭhan awkah ka duh ngai, Mah hi vialte hrik (VIRUS) pawl hi ka thlawpbul (treatment) zawkzawk lo asi ahcun kan nunah: lungretheihnak hrik, beidonghnak hrik, khuaruahhar vansannak hrik, i lawmhkhawh lonak hrik, mah le ma hi ngaihthiam khawh lonak hrik, adonghnak ah thihnak khur chungi an kan luhpitu an si lai. Mahhibantuk hrik (Virus) vialte thlawpnak ah(treatment) nak dingah zeibantuk (Antivirus) Sii dah aṭhacem hnga? A ṭhacemmi, hi hrikpawl vialte thahnak hrangah asangcemmi cu: (Thlacamnak) (Praying) nak in  atu lelekin na nun hi thlawpbul (treatment) khawh zungzal khawh asi ahcun,  na taksa, na thlarau hrangah: rimṭha, rawlthaw, rimhmui an si kho lai. 

Culawng si loin  na nunte kha , (Computer) bantukin van i ruatta duakta hmanh law, arianṭuanning nalvilvial tein a um kho lai, cuticun na tuahṭuannak kip ah na thlawh atling lai i, lunglawmhnak in na nun akhat lai i, caantawk teah Pathian salṭha lamkaltu Paul bantukin na nitinnun na hmankhawh ve lai. Zumtu kan dihlak hrangah THLACAMNAK hi kan nun rimchia, Hrikchia hrawhnak dingah hriamhrei ṭhabik arak si. Bawipa nih in thlawchuah ko seh. Amen

PASTOR LE INNCHUNGKHAR (---timi A peh--- A)

 PASTOR NUPI NIH ANEIH DINGMI NUNZIA:

Pastor nupi pawl nihhin Khrihfabu chungah tuah ding cin le cin lo ramri an nei. An tuah lo dingmi tuah lo tein an um i, an tuah hnga ding asimi  feltein zumhawktlak tein an tuah asi ahcun Khrihfabu hrangah miṭhahnem ngaimi an rak si kho. Cupawl cu atangleibantuk hi an si hna:

1. Khawmh an pelh ding asi lo, thlacamnak ah atamkhawh chungin an i talawk asi.

2. Khrihfabu programme phunphun angaihsaktu asi awk asi.

3. Biakinn chung  ṭhutto zongah ahmaisabik ah an ṭhutawk asi. Nausen nei an si belte ah hnunglei deuh an ton zongah apoituk lem loh.

4. Thlarau lei ah ṭanla in  hmaihruaitu si khawh aṭha. Pastor nupi nunhleituk, tizekzektuk,fim kerkertuk khi zoh aa dawhmi thil asi lo, pasal le mualpoh he ai khat.

5. Khrihfabu ah Pastor nupi cu sinak le dinhmun neih lo aṭha. Sinak neicia, hruaitu  asi cia cang.

6. Rorelnak zongah ai tello aṭha. Alengin thil theihmi aneih hmanh ah theilo bantuktein a um awk asi.

7. Khrihfabu chung biathli atheih hmanhah daitein a um awk asi.

8. Asinah members pawl nih atheihmi achimceihpi len hmanh ah chimpi loin daitein um khawh aṭha. Ahnatheih i an chim an relmi zong  relchap ti loin ngai liam pek men aṭha.

9. Khrihfabu nu le pa asi kha atheih zungzalawk asi.

10. Zumhtlak sinak, felnak le ṭhatnak in Khrihfabu muihmel adawhter lai.

11. Khrihfabu meeting nak ah ai hrawlh ding asi lo, daitein um khawh ai zuam awk asi.

12. Khrihfabu chungah daitein um seh, nubu programme caan acomi ah pello tein hman khawh i zuam seh.

PASTOR NUPI HAWIKHAWMH NING:

1. Innchungkhar harsat ruangah na vansannak siseh,na herhbau mipawl chim hlah.

2. Hohmanh thleidang lo tein hawikawmh khawh ding

3. Ka holhkam le ka umtu ning pawl hi ka pasal lakin kan donmi, ka cawnmi an si ti minih an ruah ruagnah holhkam, colhcangh ning aphunphun ah siseh ralrin aherh.

4. Milak ah holhtam lo, daite um a cawnawk asi.

5. Ngaihchiatnak hmunah lunglawm hmelput thiam, lunglawmhnak hmunah zohdawhtein umtlan ning athiamawk asi.

6. Milakah holhtam lo, thangtuktuk i nih thluahmah tibantuk, lartuk ih i ṭamh hei tibantuk hibantuk hi ahrial awk asi.

7. Hawikawmh thiam hi cawn i zuam.

8. Hawi le lak lawngah ṭhangai i um, chungkhar ah belte ziachiat, mileng khualtlung umcaan lawngi ṭhangai le fel ngai bantuk i um hi Pastor nupi umtuning ding asi lo.

9. Pastor nupi nungak bantukin chawnh khawh dingin  a um awk asi lo.

10. A hawikawmhmi ai ralring zungzal awk asi. 

KHUAL TLUNG CUNGAH:

Mah chungkhar le mah theihmi cung lawngah ṭhat chuah ding asi lo, khualtlung zate cungah aṭhat khawh chungin ṭhat chuah khawh i zuam awk asi. Mah Khrihfa member chung lawngah si loin midang Khrihfabu cung zongah ṭhat chuah khawhtawk in chuah ding asi fawn. Khualtlung an um tikah khuika khua dah an si, zeituah ding dah asi, heitibantuk holhkam dawhtein hal ding an si, bianabia ah apasal a um lo asi ahcun Church upa chimh awk asi. Pasal um lo caan i khualtlung neih tikah Church upa sinah chimh tawn ding asi. Khrihfabu phung le lam , chungkhar phung le lam an theih herh mipawl  chimh ṭih hlah. Abiapit ning cu (Exo. 22:21, 23:9. Sam 146:9, Rom 12:13, 1Tim 3:12, Heb 13:2)

NOTE: (Pastor le Innchungkhar timi cauk chirhchan in t'ialmi asi)

2 Timote 1:9 (Daily Bible Study )

****************************

"Thawngt'ha ka chim ruangah temhinnak ka huah i misual bantukin thir cikcin in an ka khih, Sihmanhsehlaw Pathianbia cu thir cikcin in hren khawh asi lo."

‪

Jesuh aneitu taktak nihcun, Akhamhnak thawngt'ha hi an umpi  men sawhsawh thiam loh, an phaktawk, an tlinh tawktein aupi an cak zungzal tawn, zeibantuk harsatnak hmun zongah Pathian leiah an t'ang zungzal. An tonmi thilkip ah lawmhnakbia an chim kho zungzal. Abiaphuan le chim cu chim lo, abiathiang rel dingin kan caan hmanh kan pek duh lo asi ahcun, thlarauthianghlim hruaimi  fale cu zeitik hmanhah kan si kho lai lo, thlarau hruaimi fale le kan si khawhnak ding ahcun abia hi kan rel i, kan nunah kan i nunpi i, akawmh in kan kawmhtaktak ahau. Culawngah thlarau hruaimi fale kan si kho lai. Thlarau hruaimi fale kan si ahcun kan chungi a ummi zungzal hnangamnak khamhnak thawngt'ha hi zeitik hmanhah kan umpi sawhsawh thiam lai lo. Bawipa nih sunparnak co ko seh.

Kolosa 3:23 (today bible study)

*******************************

"Zei thil nan tuah poah ah minung caah si loin Bawipa caah ka t'uan ti lungput ngeiin nan lungthin dihlakin t'uan u." 

Pathian‬ sunparnak caah ti lungput in kan phak tawk, kan tlinh tawktein kan tuahsernak pawl hi lukhawng an nei. Asinain, tisa diriamnak, hlawknak lungthin he kan tuahsernak belte cu mualphonak khuar chung akan luhpitu lawng si loin kan thlarau tiangin sual salah akan tantertu an si tawn. Nifatin te kan nunnak ah Bawipa duhzawng kan tuah khawhnak hnga le aram le afelnak kan hawl thiam khawh nak hnga Bawipa sinah kan nun hlanh zungzal hi kan herh. 

Pastor le Innchungkhar (pastor’s family)

Kan nih laimi tampi nih kan cawh tawnmi le kan theihsual, kan ngah deuh tawn mi cu, pastor lawng Pathian rianṭuantu ah kan ruah tawnmi hi kan nganh bak. Pastor lawng si loin an nupi le fale an dihlakin Pathian rianṭuantu an si tihi kan theih dingah ka van chim hmaisa duh. Nifatein Pathian rianṭuan dingah Khrihfabu nih sawmmi an sin bantukin riandang tanta in Pastor chungkhar ei-ding hmanh adaih lo ahcun nufa le nih Khrihfabu huatzawng, lo rian zong an ṭuan ding asi ve ko. Pastor nih a phungchimmi mipi nih an ei zungzal khawh ve nak dingah cun riandang ah ai hrawlh ding asi loh. Aherh ahcun nu-fa zong nih  rian dang ṭuan angah ko kan ti rualrual in arian biapibikmi cu Pathian rianṭuan asi tihi philh lo aṭha, cupawl cu atanglei ahhin van zoh usih....

1) An biachim mi le an holh relmi hi an pabik (pastor) thinlung le ruahnak asi tiin mi nih an ruah tawn ruangah holhrel i ralrin ding.

2) Church programme, khawmh ah asikhawh ikpak ahcun pelh lo khawh i zuam, Buu tlangrianṭuannak lei ah i thlahdah lo ding.

3) Pastor fa le nih zuk le hmuam, sex lei ahman ding asi lo. Pa le chungkhar mual an photer tinak asi.

4) Mivialte hmuh ah an nunning, an holhkam in Pastor chungkhar an si an langhter awk asi.

5) Chungkhar khawmhnak, thlacamnak, aneitawntu Pastor chungkhar nunning ziaza ai chim lengmangtu an si awk asi fawn.

6) Khrihfabu hrangah thlacam zuntgzaltu an si fawn lai.

7) Khrihfa dawbiktu an si awk asi.

8) Khualtlung cungah mithmaipanhte put zungzal, awkam zaangte he an donhna, an conghawih hna asi.

9) Pastor innchungkhar cu holhtamtuk lo aṭha.

10) An nufaza in Pathian rian aṭuannak ah siseh Khrihfa rianṭuannak ah siseh, daithlang ding an si hrimhrim lo. Sarah nih apasal a upat, a cawimawi (Gen 18:12), Philip fanu pali nih Pahtian bia an chim tawn, Jeptha fanu nih apa biakamnak atlinhpiak (Biaceihtu 11:36).

11) Pabik ih Pathian rian aṭuannak ahlawhtlin khawhnak hnga akilkawi kipin an bawmh i, ahnoksak zawngin an um lo ahau. 

A.Pastor nupi le ṭuanvo

**********************

Pastor pawl nihhin upattlak sinak thukngai an nei bantukin an nupi le zongnih zeimawzat upattlak an sinak dinhmun a um ve fawn. Curuangah an nupi pawl nihhin an holh le an tuahmi, an ziaza le an cawlcangh ning, an hnipuan i hrukning le an i ṭamh ning, fale an zohkhenh ning pawl, an pasal le cungah an i hman ning ti lawng si loin thla an cam maw cam lo titiangin mipi lakin beiseinak sangngai an rak nei zungzal tihi an theih zungzal a herh.

1).Pasal cungah: Pasal uknak tangte ah tangdor tein a um lai (Gen 3:16), pasal duh zawng azulh lai (Eph 5:22), Pasal tangah tangdor ding(Eph 5:24), pasal bawmh ding (Gen 2:28), pasal hrangah tlamtlintertu (Gen 2:23), pasal upat (Gen 18:12),pasal tlinlonak khuhpiak , pasal chanhtu nupi, pasal dawhtertu (1 Samuel 25:9-37). Pasal hrangah ahleicein thla acampiak zungzal lai, hrokhrawl bia pasal bia chimh lo ding, pasal cungah thikchiat tuk lo ding, pasa aihruk aih ding thil timhcia tein chiah piak, shoes,angki tbk....


2).Fale cungah: Zumhnak fel an neihnak hnga cawnpiak (II Tim 1:5. Eph 6:4, Prov 22:6), Cawnpiak zungzal khawh i zuam (Deut 6:5-7), nu le pa upat dingin cawn piak (Eph 6:2), Thlacam piak zungzal, amah campi zungzal khawh i zuam. Innchungkhar rianṭuan ning cawn piak, an tikhawh tawk cio rian pe hna, pa le rinchan, upat, bia i cheuhbauh ning cawn piak lengmang, unauza i dawt ding, i ngaihthiam zungzal ding, aherhning bangin fungfek zong hman ding, an duhning zulhtuk nakin an hrangah thilṭhatu cawnpiak deuh hna, cawnnak, ngandamnak, zungzal nunnak, nupi pasal ding chim zungzal hna, fa le hrangah missionary ropi pakhat ka si ti i theih in, Pathianbia, nun caan ziaza, nupi pasal ding...tbk...chimh in cawnpiak zungzal ding an si.Pasal le mumal lo hmanh ah nusalṭha nihcun hruaitu ṭhaṭha fale an nei ti le pasal thling le fel zong nu amumal lemlo ahcun hruaitu ṭha an nei kho bal lo an timi hi theih zungzal khawh i zuam. 

NOTE: (Pastor le a Nupi timi cauk chirhchan in ka van ṭialmi asi)

APOITUK HRINGHRAN AI E...!!!

Voikhat cu raldonak rapthlak tak cu adih, cu lio ahcun ralkappa  pakhat nihcun anu sinah cakuat  hitihin ahei ṭal, "Ka nu, raldohnak ah ka hawiṭha ngai asi mi pakhat cu zohawk ṭhalo ngai khin hlilamhma atong, amit khatlei acaw i, ake pahnih in abul, kan innah raktlunpi ning law, kan sinah khuasa ve dingin zeitindah na ruah, kan zohkhenh kho lai maw?” tiah a hei ṭial. A nu nihcun, "A duhning le athinlung cun  afapa hawipa  cu thlakhat hnih hrawng umter ding ahcun poi ati lo zia le asinain zungzalin an sin i um ding cun kan hrangah harsatnak namen loin akan pek te lai caah zungzalin cun asi khawh lo ding cu afapa cu a hei leh ti si. Arauhhlanah  afapa amah le mah tein ai that ti thawngpang cu ahawi le nih anu cu avan chimh.  Afapa ruang cu an innah avak tlunpi hnu cun, aruangah khuhnak puan cu a van hawn, a mitkhatlei caw, a ke pahnih in a bul mi afapa cu a van hmuh. A nu thinlungput theihduh ah amah le mah cu 'Ka hawikomṭha' tiin ai chim. A nu thinlungput atheih khawh le cangka te cun inn lei tlunnak in thih cu aithim diam.

NOTE: Nu le Pa pawl voitampi cu kan fa le pawl nihhin kan nu le pa hi zeibantuk thinlung dah ka cungah hin an neih hnga tiin akan saan(test) khawh, na fale hrangah zeibantuk thinlungput neitu dah na si ve? Thlendan, duhdanhnak thinlung na neituk sual maw? Kan mah ruangah kan fa le pawl hi hi vawlei ah nunbeidong le vansangin, nunman neilo tiangi i theihnak tiangin an nun hi kan tuah sual hna maw?...tihi mah hi tuanbia te hin thilthar cawnkhawh i zuam hna usih. Thleidannak thinlung si maw, lungthin ṭhalo timi hi Pathian zong nih a huatbikmi le a fihbikmi thil asi fawn. Thleidannak thinlung neih cu thihnak kutka on he ai lo. “Mi kong na ruah, na tuak, na taan ningin na thinlung alang.”  Na nunah thleidannak thinlung nei loih rilrah fahniang hrangah zohṭhimhtlak si dingah Bawipa nih in thlawchuah ko seh.

[ 1 Timote 6:11-12] ( Daily Bible Study )

*************************************************

"Dinnak le Pathian hmaizahnak le zumhnak le dawtnak le inkhawhnak le lungnemnak kha tuah i zuam hna.Zumhawk tlikzuamnak ahhin na thangaihmi dihlakin i zuam law zungzal nunnak kha co i zuam."

Pathian nihcun, "Keimah loin zeihmanh nan tuah kho lo", fiangtukin akan ti, curuangah cun kan thazaang, kan fimnak le kan t'hawn menmen hin cun zeihmanh thlatlinh khawhmi a um hrimhrim lo, a va um pingpang hmanh khi va sisehlaw, hmanthlakmi, rinhchanh tlaktaktakmi zei hmanh hi arak um loh. Curuangah Bawipa lo cun zeihmanh kan rak tuah kho lo taktak, hibantuk dinnak te hna, zumhnak le dawtnak te hna, lungnemnak tibantuk te hna hi, kan mah i zuamnak cun zeitikhmanh ah kan tlamtlinh bal lai lo. Nifatinte zumhnak tlikzuamnak ahhin amah bawmhnak le hruainak hi hal zungzal ko usih, anih nihcun kan nawlnak le kan halnak cu lungthotein leh dingin ready cia tein a kan ngah zungzal ko Bawi nunnem nih. Bawipa lawng sunglawi ko seh. Amen 

1 Timote 5: 21 ( Daily Bible Study )

========================================

"Pathian le Khrih Jeush le a thiangmi vancungmi hmaika ah, zei thil paoh na tuah tikah aho cung hmanh ah duhdanhnak zeihmanh um loin na tuahnak hnga hi cawnpiak nak hi kan nawl."

Duhdanhnak/Thleidannak ( partiality )

Pathian nih minung kan nunah afihtukmi thil a um, cucu duhdanhnak lungthin kan neihmi hi asi. Zeiruangah tiah cun Pathian cu duhdanhnak lungthin aneih lo zia ( Rom 2:11 ) chungah kan hmuh. Hlan lio kan pi le pu pawl cu an neih chun thil, ahme, angan ti um loin thleidannak thinlung pakhat te hmanh um loin an rak i cheubauh cio hna, asinain tuchan kan nih zumtu cu kan si ti lo, mirum, mineinung deuh hehtiah atlonh in kan thlonh hna, misifak le mirum kar ai hlattuk cang. Asinain Bawipa Jesuh phung le lam(principles) he cun tuchan kan nun cu ai van vawlei cikcek ko cang.

Tuchan zumtu, kan titikah ahleice in thawngt'haphuangtu hna nunah kan zohtikah Jesuh phung le lam, cawmpiaknak lengin kan kaltuk cang lo hmemaw aw ti ruah ding atam ko cang. Hibantuk duhdanhnak(partiality) lungthin kan neih tawn ruangah hin, voitampi cu thlarau lei kan t'hancho dingzat kan t'han khawh lo phah tawn, culawng si loin mah hi ruangah thil dangdang zong Pathian sinin sunghmi, don(recieves) lomi dang zong kan nei t'heu lai ti zong a zumh um fawn. Duhdannak (partiality) lungthin nei buin thawngt'ha kan phuan, kan aupi chung ahhin cun Pathian hmaiah mithmait'ha zeitik hmanh ah kan hmu kho bal lai lo.

“Zumtu Nih kan Tuarnak Chan Tlangpi pa ( 4 )”

(1) Kan tuarnak chan cu sualnak in atlu cangmi vawlei cungi khuasami kan si lawng si loin minung lungthinah sualnak nih ro arel, auk caah asi. 

(2) Kan tuarnak chan pakhat asi t’han rihmi cu kan mah hruhtuk ruangah kan rak tuar tawn fawn, kan tuhbangin kan zun tawn, cucu fiangtein (Gal. 6:7-9) chungah kan hmuh khawh.

(3) Kan tuarnak achan dnag pakhat t’han cu, Pathian sikan asi ruangah asi, adawtmi afa le cungah cun nun a chim tawn hna ti fiangtein (Heb. 12:6) chungah fiangtein kan hmuh khawh.

(4) Kan zumhnak ruangah hremnak, tuarnak kan tuar khawh fawn, ahleicein zumhnak taktak idirpi nak hmun a auih caan ah. Kan tuar t’henkhat pawl hi kan thianhlim khawhnak hnga caah asi ti fiangtein (2 Tim. 3:12) chungah kan hmuh khawh t’han. Hi vialte hi acaan ahcun voikhat loah kan cungah an van phan thlu theng lem loh. Tuarnak hi voikhat loah kan cungah duk tiin a van ra lem loh, hi pawl hi achan atampi cu kan mah kan hruhtuk ruang le kan sualnak ruangah an si tawn. Ahman, azeipoh cu va sisehlaw, tuarnak t’henkhat pawl cu kan zumhnak hneksak nak caah an rak si fawn. Ai rawk khomi sui le ngun hmanh hneksak asi ahcun, ai rawk kho lomi kan zumhnak cu hneksak aphumi asi ve ko. Cu khawng cu fiangtein (1 Pet 1:6-7) ah kan hmuh khawh.

Asinain cu kan tuarnak pawl cu alak sawhsawh an si lo zia fiangtein kan hmuh khawh t’han, Bawipa nihhin hi vawlei sualnakin akhatmi chungah kan tlon kan lennak ramah hin Amah ah zumhnak hnget le tlo adongh tiangin kan neih khawh nak hnga kan nih adawtmi afale hi akan hneksak tawn, cucu kan nun i aphak tikah khatuk in kan theih tawn, asinain kan nun chungril taktakin adawtnak  afek zia le athukzia kan theihfian taktak hnu cun zeibantuk dinhmuh kan va phanh asi hmanh ah Amen ka ti khawh cang. Tukforhnak hi Bawipa sinin arak bal lo i, hneksaknak belte cu Bawipa sinin kan ton tawn. Cu hneksaknak cu tuarnak in kan cungah kan tonteh tawn hna.

BUNG ( I ) APEH

Sumpai  Tangka lei ah  kan theihawk asi mi

**************************************

11. Kan tangka midang kan pek tikhna ah zeidah beiseimi kan neih tawn? Luke thawngt'ha chungi kan hmuh bantukin Pathian nih aka pek t'han lai, midang hmang zongin aka pek t'han khawh tiah Pathian sinah zumhnak kan nei.

12. Kan pek ning repte in Bawipa nih akan cham t'han maw? Cham hlah, nemmam..!2Korin cakuat 9:6 le phungthlukbia10:4 chungah kan hmuh khawh. 

13. Mi pakhatkhat sin i thil kan pek tikah zeibantuk lungthin dah kan neih lo aherh? Riangrangtuk i rum i timhnak lungthin hi kan neih lo a herh.

14. Mitangka cawihnak ah na min na t'hut ve sual asi ahcun thangah nai awk colh ve tinak asi.

15. Zeibantuk miphun, minung he dah hngawngkol i bah t'i lo ding asi nga? Mithathu, zuri mi, decipline nei lomi hna he. Phungthlukbia 23:20,21. 24:30-34.

16. Mithathu cungah zeidah aphan kho mi asi? Retheih ahmabak Prov.24:30-34

17. Zumtu nih zumlotu pawl he an i kawmh ding asi maw? I kawmh ding asi loh tiah 2Kor 6:12-16

18. Rum dingin riant'uan ding kan si maw? Si hlah, zeicatiah cun Pathian nawlpekmi asi. Prov. 23:4

19. Peknak i tawhfung hi zeidah asi?  Mah le mah Pathian si i, i pek hmaisat hi asi. 2Kor 8:5 kan hmuh khawh.

20. Pathian hrangah na peknak i ahmuhsakmi hi zei dah asi? Pathian na dawtnak tahfung asi. 2 Kor 8:8 ah kan hmuh. 

"LAWMHNAKBIA CHIM"

*Na duhmi na neih khawh viar lo ruangah khan lawmhnakbia chim tuah, na duhmi poh rak nei viar law, damchan  nei lomi na rak si  ziar kho men?

*Theih lomi na neih ruangah lawmnakbia chim tuah, cunih cun thilthar na cawnkhawh nak ding caah lam an hmuhsaktu an rak si.

*Harsatnak na tontawn ruangah lawmhnakbia chim tuah, cu nihcun na Bawipa an neihter chin caah.

*Natlamtlin lo ruangah khan lawmhnakbia chim tuah, mah le mah nunah nunthar cawn t'hannak remcang arak kan ser piak.

*Na tisual tawn ruangah khan lawmhnakbia chim tuah, thil ropi sunglawi an cawntertu thil an si.

*Na thinnau ruangah le na terthawm tawn ruangah lawmhnakbia chim tuah, nanun  ah danglamnak an phaktertu an si.

*Vanduainak na cungi aphak caan hmanah lawmhnakbia chimtuah, na hrangah thlachuahnak sungbik an si kho.

*Zungzal nunnak neitupawl cu an hlawhtlinnak lawngah si loin, an hlawhchamnak  hmun zongah lawmhnakbia chim khotu an si tawn. 

ZUMTU (BELIEVERS)

*Kaltak ding neimi zumtu si hmanh law, na kaltakmi ruangah asunglawimi nai lawmhnak pawl, aruahnak cang thiamtu ZUMTU si i zuam.

*Thanau caan neitu zumtu si ko hmanh law, thanaubu tein hmailei apanh t'angt'angtu ZUMTU si khawh i zuam ko mu.

*Tukforhnak atong tawntu zumtu si hmanh law, Jesuh Khrih cahnak hmangin tukforhnak adolettu ZUMTU si khawh i zuam ko.

*Thil aphunphun ruangah zawtnak atongtu zumtu  na si kho men ko, zeithil ruang hmanh ah  Jesuh akaltak bal lotu ZUMTU si i zuam ko.

*Zeibantuk thil hmanhah Jesuh cu panh law, zeibantuk ruang hmanh ah Jesuh kaltak hrim hlah.

*Thil tuahsual tawntu zumtu si ko hmanh law, athot'han tawnmi ZUMTU si khawh i zuam.

*Harsatnak tong tawntu zumtu si ko hmanh law, harsa butein Bawipa hnungzultu ZUMTU pasalt'ha si khawh i zuam.

*Vui caan aneitu zumtu si ko hmanh law, phunnuar bute zong khin Bawipa mihmai hawlthiamtu ZUMTU si khawh i zuam.

*T'ah caan aneitu zumtu si ko hmanh law, t'ap butin Bawipa hnungzultu tento khotu ZUMTU si i zuam.

*Ngaihchiabu in Bawipa hnungzultu si ko hmanh law, lawmhnak cawngtu ZUMTU si i zuam.

*Rethei buin Bawipa hnungzultu si ko hmanh law, zeizong vialte na hlawhtlinnak Bawipa auhnak cang a thiamtu ZUMTU si i zuam.

ROM 10:11 (daily bible study)

======================

Cathiang nih, "Amah a zummi paoh cu ningzahnak an ing lai lo," tiah a ti.

Tuanbia pakhat in thazaang lak khawh van i zuam t'han usih zeitluk in dah Pathian taktak abiapit hi kan theihfiang khawh chin nak nga. Hudson Tylor timipa hi China(tuluk) ram leiah missionary t'uan dingin ai thawh, cuticun lawngmawngtu pawl he cun malaysia khawmual le Samartra timi tikulh pawngah cun an lawng chemtu thli atlawmtuk caah an tang, cutikah lawngmawngtupa nihcun Hudson sinah cun sayapa hibantuk dirhmun i kan umpeng asi ahcun arauhhlanah kan thidih lai, achan cu kan pawngkam ah mihringsaei mi relcawklo akan kulh tiah a chimh. Hudson nih  Bawi Khrih aum tihi na zumh asi ahcun thla kan cam lai i, kan herhmi cu kan hmuh ko lai tiah aleh, cuticun Hudson zong cu lawngchungi room pakhat ahcun avalut i a Pathian sinah cun thla ava cam, tawkfang nawn ahkhin thlipi cu hran a van  i thawk duaimai tik ahcun lawngmawngtupa nih Hudson sin ahcun sayapa thlipi kan herhnak leng tamin a ra tiah avan chimh. Zumhnak he thlacam taktak ahcun rilipi le thli cungi nawlngeitu Pathian cu ummen thiam loin acangvai tawn. 

Q...????? Kan nih teh zeibantuk zumhnak dah kan neih ve? Kan Pathian cangvai taktak dingin thlacamnun, zumhnak  teh kan nei maw? Zeibantuk harsatnak le mualphonak, tihnung thillak zongah zumhngamnak taktak kan neih asi ahcun kan mual pho hrimhrim lai lo. Bawipa cu thangt'hat in um ko seh.

Mathai 16:27 (today bible study)

**************************

‪#‎Mi‬ Fapa hi ka Pa sunparnak in tuan ah ka vanchungmi hna he ka ra lai i mi vilate kha an riant'uan ning cio in laksawng ka pek hna lai."

Vawilei cungah zumtu ai timi nih kan biakmi Pathian hnungzulin kan phakkhawh tawk cio in arian kan t'uan cio hna, kan t'uanning belte phun dangdangin an si hna, asinain Bawipa ram hrangah tiin kan teimak nak le kan t'uanning cio van zoh t'han hna hnik usih, kan t'uanning cio in laksawng pek ding kan si va si kaw, mitampi hi  cun kan mah le t'uanman kan co dingmi hi kan lungsit theng ka zum lem loh.  Kan Bawipa Jesuh Khrih ara t'han lai, cutik ahcun nang le kan nih zong kan tuahning, kan t'uanning bantukte cio in achia maw, at'ha siseh, kan t'uanman laksawng cu kan co lai. Atu nanunnak le na dinhmun thengte kha fiang cikcek tein van i zoh t'han law, van i ruat law Pathian lakin zeibantuk laksawng dong dingin dah nai ruah ve??? Kan mah le t'uanman laksawng hmanh a la ngam lo dingmi JESUH hnungzultu hi kan va tam hringhran dah..!!!

NGAIHCHIA THINNAU IN NA UM MAW??? ( 1 JOHN 4:16 )

Hawidang bantukin thinlung hnemtu, dawtu na tong bal ve maw? Micheu cu an dawttukmi an samthlairemte he lung diriam tein tikcu le caan an hman lioah, lungkuai mitthli he daikilkawm teah thinnau in na relh sual maw? Lenrual hawi le chungkhat salawh rualchan zong nih theihpiak loin lungleng sivang, beidongin na caan na hmang maw, asiloah na dawttukmi na tlangval/ngaknu he tluang dangdang ah khuasami nan si maw?

Lungleng in na um zungzal lai maw?

Dawtnak hi hopoh nih kan duh cio mi asi, dawtmi neih zong kan duh cio, cucu ahmanmi asi, thilsual zong asi fawn lo. Asinain, dawtnak tlamtling le dawtkhawhnak taktak thazaang cu Bawipa sin lawngin ara. Adawtnak le zaangfahnak nih an zelh zungzal, aven zungzal fawn. Na ruahnak vialte na lunglennak vialte, nemtu nei lobantuk i nai ruahnak vialte zong kha alaktein an pekhotu, an theihpiaktuk,na zawn an ruat zungzaltu Bawipa na sinah a um zungzal ti kha ka van chim duh, cucu fiangtein Bible nih akan chimhmi cu Pathian cu dawtnak le Sersiamtu Pathian asi, adawtnak sunglawutukmi zong cu kan nunah alaktein akan pek vet than tiah (1 John 4:16 ) ah kan hmuh khawh. Cucun  Bawipa cu kan dawt zeiruangah Amah nih a kan dawt hmaisa caah asi tiah (1John 4:19) kan hmuh khawh tthan. 

Asinain nahawl tawnmi, na hngah tawnmi le na beisei tawnmi dawtnak cu na ton lo caanah, na hmuh ve lo caanah zeitin dah na um?

Kan nun chungril lawnghuam i a ummi hnawhkhahnak ding caah tiin mi pakhatkhat hi ahopoh nih kan herh cio tawn, cucu minung phung asi ko. Cu kan khawlmi nu/pa maw va si hnaseh, kan thinlung chung i kan saduhthah (desire) ngaingaimi dawtnak taktak cu lungsitein, diriamtein cupawl nihcun akan pe kho hlei  cuang loh. Zeiruangah ti ahcun  minung ṭhiamṭhiam an si ve ruangah asi, dawtnak taktak timi hi minung nihcun i pekkhawh timi hi a um loh. Achan cu, cu dawtnak cu miṭhep karah an ziam kho mi an si. Kan saduhthah taktak cu minung dawtnak menmen nakin athukhleimi--- kan thlarau nun tiangin akan chunhpenh, akan virhkawih  dih khotu, kan thinlung hmunruak, hmunlawng, kan herh taktakmi dawtnak tlamtling cu Bawipa dawtnak lawng hi asi. Amah he i pehtlai dingin sersiam mi kan si ruangah amah he kan i pehtlaih lo asi ahcun chambaunak he kan khat ko lai.( we’re incomplete). 

Bawipa nihcun akan dawt, cu lawng siloin amah dawtve  khawhnak thazaang zong akan pek chih ve, asinain cucu nangmah cungah ai hngat ve. Cudawtnak dongh athiam lomi Khrih dawtnak sunglawi nanun ah na tep cang maw? Na tep rih lo zong asi kho men, kan minung tisa dawtnak, kan i pek tawnmi nak cun kan thinlung kan zeizong vialte akan theifiangbiktu Cung Pathian dawtnak hi na neih asi ahcun na buainak vialte, na lunglennak vialte na retheihnak vialte cu an lo dih lai. Cucun hi vawleimi nih an in hnawl hmanah (HOILOPAR BAWI JESUH) sinah hnangam tein nai din kho cang lai.

BUNG ( I ) NAK

“Sum le Pai, Tangka Kongah Kan Theihawk Thilṭha Tete”
**************************************************
1 Kan bible chungah hin indirect in siseh sum le pai cungcang hi voi hrawng dah alang ti ahcun: voi (7700) hrawng hi alang.

2 Bawi Jesuh nih thawngttha pali chungah sum le pai le chaw le va kong hi thildangnak hmanh in aletkua in uarkhun arel ram deuh. Zeiruangah dah asi hnga? Achan cu mah thilpawl nihhin Pathian hmun le ram luahkhotu an si zia: Mathai 6:24) ah kan hmuh khawh.

3 Nupa buainak ahhin tangka hi 100 ah 50% ai tel ti asi. Nupa buainak chuahtertubik thil pahnih zeidah an si tiah cun nupa sinnak hman le tangka hi asi.

4 Tangka le hlawnthil pawl hi kan thihtikah kan ken kho lai maw? Nenmam, fiangtein (1 Tim. 6:6,7) ah fiang tein kan hmuh khawh.

5 Tangka le thilri neih leiluai zeitluk in dah attihnun? ( 1 Tim.6:9,11) ahcun rum i timh le rum duhnak ah harsatnak buai a tam ning kan hmuh khawh fawn.

6 Tangka le thilri pawl hi rinhchanh tlak an si hna maw? Sihlah, afiang lomi, ahmun lomi, ahnget lomi thil an si zia (1Tim. 6:17) ah fiangtein kan hmuh khawh.

7 Kan hmaiah kan rumnak cu zeitin dah kan hman khawh lai? Luke 16:9 ah Cun Jesuh nihcun, “Cucaaah hitihin kan chimh hna: vawleicung chawva in  hawikom i ser hna u, zeicatiah chawva cu adihtikah zungzal inn ah an umter hna lai.” (1 Tim. 6:18,19) ah relchap chih khawh asi fawn.

8 Kan hlawhchuah mi  man cungah zeiruangah  dah phunciar ding kan si lo? Zeiruangah ti ahcun kan mah thengte nih lungtho tein, lungtling tein kan cohlan mi asi.

9 Ahlawhman ah alung atlin lo, adi ariam lo  asi ahcun zeitin dah atuah ne lai? Thil tthabik asi mi cu rian dang hawl diam sehlaw cucu atthabik mi thil asi. 

SAAM 68:19 (daily bible study)

"Nikhat hnu nikhat kan thilrit akan chawngtu Bawipa cu thangtthat ko u, amah cu akan khawmhtu Pathian asi."

Nitin kan nunnak ahhin kan mah le tawk cio in phurrit kan nei ciao, asinain kan phurrit ai lo cio loh. rianttuannak lei sinpi lonak phurrit si maw, chungkhar buainak phurrit si maw, damlonak phurrit si maw, retheih zonhzaihnak phurritnak si maw, lungretheih vansannak phurrit tbk...a phunphun an um hna. Nangteh atu nan nunnak ah khan zeibantuk phurrit dah na neih ve? Zeibantuk lungretheihnak dah na neih ????  Na thilrit vialte he Bawipa sinah ra law, asinah van panh ve hmanh, anih nihcun retheih zonzai, phurrit phurmi vialte hna kan sin ah ra uh, kan hngawngkawl cu anuam, ka sinah ra uh tiin akan sawm. Na phurrit vialte he Bawipa cu panh ve law, na phurrit vialte cu an chawn lai. Bawipa hi kan i dinhnak hmun taktak cu arak si. (Praise the Lord)

INTERNET T'ANGKAINAK TAMPI LAKAH AT'HATLONAK TLAWMPALTE

Internet a tangkai ning, atthazia kan theih, thiltuah olsam tein tuahkhawh asi, hawikom ttha i hawl tthannak tbk,......hna ahhin arak tthuk fawn. group chatting, social networking, banking, investment, online ticket booking, mobile top-up and recharging, information and data collection, online shopping siseh a tangkainak tampi a um...... Aculiaoah, rak i ralrinlonak si maw,ruahnak lungfimvarte kan rak hman lo ruangah si maw, internet nihhin minung nunnak ah sualnak thlichia, hnimh awk tthalo ahranter tawn, atthat lonak tawmpal van zoh hna usih.

1.Porn leiah: Ahlan ahcun porn cauk magazine ahmuh i kan hmuh bal tawn lomi kha, olsam ngai khin internet in olsam tukin duhmi poh zoh khawh asi cang hoi fawn. Capar, hmanthlak, videos siseh olsam tukin internet kaltlangin lakkhaw, zohkhawh in an tuah fawn, cutikah mah hi ruangah hin tu liao mino tthangthar tampi cu nasa ngaiin ahrual hna, a hruai hna sualnak lei ah. Mahhibantuk zohtamtuknak ruangah tive duhnak, hiarnak thilung an neih phah tawn. Culawng si loin mualphonak khur chungah a luhpi tawn hna. Culawng hmanh si loin, mi tthenkhat nihcun taklawngin hmanthlak  duh an rak tamphah. 

2.Carel a kan thlahdah ter: Internet kaltlangin capar tampi arel khawh. Mah le holhtein capar rel ding hna cu ava tamtuk lo zong asi kho men asinain carel leiah tlakniam a olte tiin mi tthenkhat nihcun an chim fawn. 

3.  Caan hlohnak asi: Internet t’hutchilh nak nihhin website phunphun ah kan leng i, hmeh khawh asimi poh kan hmeh hna, kan duhzawng cahram, hmanthlak le video ahphunphun avan chuak tawn, mit zong acaan ahcun atlai ngai fawn tikah ruah lopiin zaankhuadei in ihnak caan thei loin zoh afawite. Internet ruangah kan caanttha zeisisai loin kan hloh caan atamtuk tawn. 

4.Hawi tthalo i ton afawite: Internet, email, chat tbk.....kaltlangin mui zong ai hmu bal lomi, ai chawn bal lomi, an i chawn i, acukarlak ahcun misual, mithinlung tthalo akarlak ah an rak zep duh hoi ngai fawn tawn. Chungkhar nei cangmi nu siseh, pa siseh, tlangval bantukin ai umter mi, micung tthatlonak tuahduhtu tor le cheng an um fawn tawn, ralrin attha. 

5.Dehnak a tam: ‘Phaisa mah cu zat na tong, na poh heitibantuk in Email zumhawktlak phungsan taktak hna khi an rak dong tawn, cutikah mitampi nihcun asitak hlah maw tiin an rak i zumh sual tawn, an lehtawn hna i, hivialte phiasa neih khawh dingah zei tiin accoung buaipinak ah an phaisa ceilak an hlawnh tawn. Internet kaltlangin i dehnak, i hlennak atamtuk hringhran, curuangah cun internet kan tongh duh asi zongah kan le kan bank account lei tonghtham tiang ahau mi thil hrimhrim cu a tiin ti lo attha, i ralrin attha. 

6.Computer le phone ah virus luh a ol: Internet lakin  virus hi akai tlangpi, kan computer ah virus akai hnuhnu cu midang phone le computer ah adarh caktuk fawn. Phone le computer i virus akai hnuhnu i arianttuan ning ai dangning ing apuan cu kan theih ciao ko laid ah tiah ka zumh. Internet in virus hi akai tlangpi tihi theiin website tthalo le rinhtlak lo pawl hna hi cu va hmeh le va len hna hi ahrial in hrial attha, cu ti kan tih ahcun kan computer le moble ahim tinak asi ko. 

7.Internet hi addict khawh: Internet hi a hmang t’hangtu anuamnak tep taktaktu pawl hrangah cun, rawlbantukin an duh, addict khawhmi thil asi. Nikhat chungte cu chim lo, nazi pakhat chungte hmanh hi an hngak kho tawn loh. Kan chim cang bantukin caan asi lo tukah kan khawhral viar tawn. 

8.Online games: Online game game i khah hna hi taksa le mit caah thil tthalo ngai mi asi. Internet tonghtham anuamhtertu bik pakhat asi mi cu zeidah asi ti ahcun, Online PC game hi asi ve ttheu lai dah. Online in game i khah khawhmi hi atam ngai mah lawngi  i khah khawhmi, asi loah midang online dangin arak tthumi pawl he i khah a ngah hoi fawn culawng si loin a game le asau hawi fawn, acheu le bang hi cu adih kho lo hlah maw ti ding tiang khi an si hna. Herh lo ngaiin tikcu le caan hlohnak men an si, tthenkhat game le bang hna cu addict khawh mi thil an si fawn hna, ralrin a herh bak. 

9.Bill a sang: Herh sesai lem lo nain, mi zongnih an neih ve, an hman ve ko cu teh ti i, Internet line suai ve, dawh ve, a olte. Midang tampi nih an rianttuannak ah ttangkai tein an hman liao ah, kan nih nih mino pawl nih zei herhtuknak nei lem ttung loin, zei ruat ttung lem loin kan hman asi ahcun, kumkhat ahung tlin le bang asi ahcun billman launak tham arak tling tawn, phun dangin kan van chim asi ahcun khuaruahnak nei lo, mu nei lotuk khuasak cu, hruhman cawicawk lo khi kan si tinak asi.  

BE ABLESSING FOR OTHER

‪Nangmah‬ hrangah na thiltuahmi pawl hi cu vawlei cung nanunnak thaw adih rualin an lo colh ve lai, asinain midang cungah t'hatnak na tuah mipawl belte cu, zeitik hmanhah an tlau ti lai lo, an ziam kho ti lai lo, anung zungzal cang lai.By Henry David Thoreau

Cucaah a caan kan neih fate mi cungah tthatnak tuah kha i zuam u sihlaw, zumhnak lei i kan rualchan asimi hna cungah khan i zuam khun usih. (Gal 6:10). *Bawipa nih thilt'ha tuah kho dingah Thlarau tthawnnakin in bawm ko seh* AMEN

PATHIAN IN AMI HMAN DUH

‪#‎Khrista‬ hnenah khenbehin ka awm ta; nimahsela ka nung ani, keimah erawh chu ka ni tawh lo. Khrista chu keimahah anung zawk ani; tin, tunah tisaa ka nung hi rinnaa nung ka ni Pathian Fapa, mi hmangaihna ka aia inpetu rinnaah chuan. ( Galatia 2:20)

#‎Voikhat‬ chu Henry Varley chuan thusawina tawite aneia chuta athusawi chu, “Pathian chuan Amatana nun pumhlum a in pete hi ahmang duh” tiin a sawi ani. Chu a thusawi chu D.L Moody chuan angahtuah vangvang taa, chuta tanga ahmuhchuah chu, “Pathian hian mifing, zirsang, hriatna ngahtaktakte athliarbik hran lo anih hi maw, Lalpa ropui nan tia thinlung chhungril taktak nena in pete hi alo duh anih hi” tiin kei pawh thiamna chuantur engmah nei ve lo mah ila, ka nunpumhlum in Lalpa tan kan in pe ang” tiin a sawi chot mai ani. Chutichuan, D.L Moody chu nasatakin Lalpan ahmang zuizela voiinni thlengin Khristian thawnthubu ah achuanghlen ta ani.

‪#‎NOTE‬: Pathian in mifing taktak te, mihausa taktakte chuah in A rawngbawl tur nita sela chuan, nang le khei hian khawi ahmah hmun kan chang ve dawn lo a ni. Amaherawh chu chhungril taktaka, mu neitakin, kan nih anganga LALPA tana kan in hlan phawt anih  chuan, ropui takin min hmang dawn ani.

"A Dongh tiangin Zumhtlak Tein"

‪#‎Thih‬ tiangin ka cungah zumhawktlak tein um ko cun nunnak suiluchin kha kan pek lai. ( Biathlam 2:10 )

‪#‎American‬ Senator pakhat asimi Mark Hatfield nihcun Mother Teresa umnak Calcutta i “House of Dying” timi hmun ahcun khual ava tlawng. Cukahmun ahcun hngakchia sifak damlo biachia pawl cu Mother Teresa nihcun zaangfah, dawtnak thinlung he arak tuamhlawm cuahmah hna ti asi. Hibantuk hngakchia rethei tete le damlopawl hi Teresa nih nitin tein a zohkhenh zungzalmi hna cu an si. Cutikah Mark Field nihcun khuaruahhar nawn cun Mother Teresa sinah, “Hibantuk harsatnak le damlo biachia lak ahhin zeitin dah rian na ttuan khawh?” tiah a hal. Mother Teresa zong nihcun, “Bawipa rian ka ttuannak ah zeibantuk harsatnak le beidonghnak um hmanhsehlaw ka thihtiangin, adihumek tiangin zumawktlak tein ka ttuan lai" tiah aleh ve ti asi.

‪#‎Note‬: Pathian bia chungi kan kekarnak ah: vawlei sualnak, sunparnak le sual phunphun cending atamtuk. Culakah zumhawktlak tein kan um asiahcun adongh tiang ke kan kar khawh lai. Pathian rian kan ttuan zongah retheihnak, zonzaihnak, damlonak, buainak phunphun kan ton caan hmanhah zumhtlak nun kan neih ahcun adongh tiang ttuan khawh asi. Bawipa hnung kan zulhnak ahhin zumhawk tlak tein nun khawh i zuam ciao hna usih. AMEN

ZINGTINTE KHUPBIL THLACAM IN KA NI HMAN KAI THOK ZUNGZALTAWN BY (Bear Grylls)

“Vawlei cung mitampi nihcun ttihmi zong anei lo tiah an ka ti tawn, asinain ttih mi hi tor le cheng ka nei ve ko, asinain Pathian ka zumhnak nihcun ka ttih dingzat asimi vialte lakin aka ttihter lo, Pathian he kan i ton hlanpiin Sersiamtu a um ko la tiin azummi ka rak si i, kum 16 ka si liao ah khan Pathian he kan rak i tong” tiin  Bear Grylls nihcun  acauk thar Ghost Flight timi an chuah ttum i an kawmhnak ah achim.

Bear Grylls hi ho dah asi hnga tiin i hallen theng ahau lem lo, TV channel ah( MAN & WILD )zohtu na si ve ahcun mingaihsanbak patling, pa ralttha asi zia cu chim len hau loin nan theih cio ko lai dah tiah ka ruah. A ho poh nih anu apa e ti loin ngaihsan hlawhmi pa asi, abikhmanh in nuhngak pawl nih an uar hlei ti asi. Abia le hla hi cu atlangpiin kan theih viar deuh thlu cang laid ah tiah ka zumh, asinain Pathian ai bochan zia belte kan theituk theng lem lai lo dah tiah ka zumh. Mirang pawl hi an chantiluan ning hi arang kan ti lai maw, atthawng kan ti lai dah, Pathian kan herh lo ti phunphai in an i la i, zumhnak lei ahhin an dal ve ngaingai, Biakinn hrimhrim kharmi zong zeimawzet an um ti zong kan theih fawn hna. Asinain TV i kan hmuh ning le kan rak theih hna ning hi an rak si thlu theng lem loh ti cu afiang. 

Pathian zumtaktak, Conservative Christian timi hi rel cawk lo an rak um ve. TV i kan rak hmuh mi cin khi cu entertainment asi i, hi bantukin an khawsak ning a si lo zia cu fiang chinchin in theih khawh kan van i zuam lai. Bear Grylls nihcun nikum 2014, june ni 4 ah  khan a cauk Ghost Flight timi cu achuah i, arauh hlanah ekvut an cawk thlu daim ko. Bear nihcun an kawmhnak ah hitihin a chim, “Eton timi sianginn i ka rak kai liao in ka nun hram ka rak i thok tiin ka ruah, kum 16 mi ka si i, sianginn kai hi ka rak huam lemlo, asinain tlangcung kai le Martial Art lei ah ka nun ka van pek deuh tik ahcun mah cu lei rumro ahcun ka thinlung cu akal. Scotlang i tlang cung kan kai kha nuam ka tiin kan philh kho hrim lo, thli le ruahkar lakah tlang kha kan kai ava si kaw, Adventure lei i, ka thinlung aka luahnak chan zong hi asibik ko rua tiah ka zumh” tiah achim.

Kum 16 mi ka si liao ah khan Khristian zumhnak taktak cu ka van hmuh khawh:

“Hi zumhnak hi Biakinn in ka neih mi, ka hmuh mi asi lo, ka hngakchiat liao te hin zettehimaw cu zumh mi hi ka rak nei. Kum 16 ka si ah khan Pathian lei i kaihruaitu, kapa bantuk bakin ka zohmi nihcun aka thihtak caah lungleng, vansaangin ka rak um, ka lung hrim arakrawktuk, thingkungah cun thla ka rakcam i, Na um taktak ahcun ka pawngah hin van i langh tiin  thla cu ka cam. Cucu  Pathian he  kan i tawnnak ni cu asi, mahcu thawk cun Pathian ka zumhnak hi nikhat hnu nikhat atthang chin lengmang i, Pathian he hin i pehtlaihnak fekte kan nei, Biakinn ah hin kai khawm tam cuca loh, asinain nitin tein caan hman kai thawknak dingah ka ihnakah khupbilin Pathian sinah thla ka cam tawn, cuticun ka caan hman cu kai thok tawn” tiin achim.

Pathian ka zumhnak nihcun ka ttihdingzat aka ttihter loh:

Mi nihcun ttih nei lo tluk ahhin an ka ruah tawn, asinain ahman ning te ahcun ttihmi tor le cheng ka nei ve. Ralkap ka ttuan liao i, sky- diving accident ka ton ttumah khan doctor pawl nihcun ttihnakin kan nun hi ahman cang lai tiin an rak ruah viar mi ka si. Parachute in kan zuantlak ding hna hi ttihnak in ka khat ve tawn, asinain Pathian ka zumhnak nihcun keimah tein ka um loh tiin avan ka theihter tawn, cunihcun ka ttih dingzat zong ka ttih lo phah tawn. Zeizong vialte Sersiamtu he zeipoh hi kan pahnih in kan hmachon tlang tihi ka thinlung fiangtuki kai thlaih chih. Ka zumhnak nih hin lenglei Adventure lei i, ka vachuahnak ahhin nasatakin aka bawmh, aka kilhkamh, thazaangthar aka pek. A chelcaanah tlangah ka kai, achel caanah ramtangah ka vak chuak, hmuntin ahhin Pathian thil khuaruahhar tuahmi pawl hi ka hmuh tawn hna. Thihttihnak hi ka nei bal lem lo, aruang cu, thi sual ning law ka kalnak diktak ka vaninn ah ka kal ti hi fiangtein ka theih caah asi tiah ati. 

Kapa kha rakdam rih sehlaw cu aw....!!!

Kum 20 mi ka si liao ahhin ka pa nih aka thihtak, kapa hi pa ropitak asi, mi lungtluang, nel um, capoh duhngaimi zong asi fawn. Ka hngakchiat liao tein tlangkai ning aka cawnpiak lawng si loin mah cu lei ahcun teirialthlak tein tha aka pek. Hawi le kom ngai dingin le cawnnak lei zong ngaihsaktu si dingin thazaang aka pek tawn. Cucu sianginn kai nak in ahlawkthlak deuh tiah ka rak i ruah. Ka ngakchiat liao ah khan cun ka ngaihsan ning le ka ngaih ning pawl kha mithmuh ah langhter ning ka rak thiam tawn lo. Rak dam sau deuh sehlaw cu aw, ka ngaihsan ning le ka ngaihzia pawl kha ka van  chimh hnga dah kaw. 

Mah le mah i zumhtawknak hi ka nei bal lo:

Hngakchia zakzummi ka si caah mah le mah i zumhtawknak hi ka nei bal lo. Sianginn kan dih khan ka hawi le nihcun Officer lei an zawh luaimai liao ah kei cu ralkap ttuan ka duh caah keimah tein duhthimnak cu kai tuah i ka duhnak cu ka zulh bak ve. Ralkap ka tlaknak khan mah le mah i zumhtawknak(confident) cu ka van nei ve. Vawlei sum le pai nuamhnak pawl hi ka huam zawng, ka uar zawng asi ve lem lo, asinain tlangkai hei tibantuk, ramtang vah hei tibantuk tu nihhin ka thinlung an ka lak deuh tiah a chim tthan. Cun anih hi kum 2009 kum ah khan Grylls hi kum 35 asi nain Chief Scout dinhmun si kho mi vialte lakah hngakchiacem ah thim arak si.