"ZUMHNAK I PATLING ASIMI JOB NIH A INNCHUNGKHAR A HRUAI NING"

Kan theih bantukin Bible chungah Job hi taksa le Thlarau lei ah patling zohchunh tlak mi asi.Thlarau lam i a innchungkhar  a kaihhruai ning  ah hin cawntlak tak asi.

1. Arumtuk nain a rumnak nak in Bawipa bochan ai duh deuh {Job.1:5}

Bible nih a chim bantuk in Job cu mirum tuk mi asi  i, a mah chan lio ahcun Nichuah nak lei amah bantuk  mirum le miropi a ho hmanh an um lo ti asi{Job.1:3}. Asinan a rumnak ai tlaihchan lo ruangah nitin Pathian a bia i, raithawinak a tuah {v.5}.Lei thlawsuah nak men cu tuchun i  um, thaizing i a lo t’han men mi asi ti hi fiang tuk in a theih. Amah ah le sualnak a nei fawn lo. Asinan  cu zong cu rinchan a tlak fawn ti zong atheih fiang.rinchan tlak le biaktlak cu a petu Pathian lawng hi asi {Saam.118:8-9}.

2.Nitin in  Bawipa a bia{V.5}

An innchungkhar an i  kaihhruainak dingah Bawipa tello cun a si kho lo ti a theih, curuangah nitin in  Bawipa'i sinah rai athawi.Enok zong fate a neih cun Bawipa he umt’i kalt’i a cawng chinchin {Sem.5:21-23}.Zumtu unau Pathian tello cun innchungkhar  hi hruai t’hit’ha khawh asi ngaingai lem lo. Bawipa nih in cu asaklo ahcun  a satu pawl cu an bang lak men ati kha{Saam.127:1}.Job cu a innchungkhar a hruai khawhnak ding ahcun Bawipa abiak, a chawnh, Bawipa a au ti zong kan theih.

3. Afale pawl hrangah a hlankan in rai athawi piak cia hna {V.5}.

Afale pawl an sualhnu le chim a theihlo hnu ah puithiam tlangbawi Eli bantukin a chim  lo. Ahlan  tein  "Ka fale pawl nih Bawipai cungah thil an rak tisual zong asi kho men,  " tiin rai athawi .  A ropi in a va sunglawi hringhran dah aw!! .  Zumtu nu le pa kan fale pawl khamhnak co loin  thlarau tlau ding hi kan vein, kan ruat  taktak maw? Job nih cun a fale khamhnak co dingah  "zingka tein a tho " ti kan hmuk. Hiti anun hin a fale nun a veizia fiangtuk in kan hmuh khawh.. A duamdam men in a tilo ti zong kan hmuh khawh,  tiktak thlak te in ti ka hmuh khawh.  Kan fale hi titak i kan ti lawngah hin nunnak theitlai taktak hi an nun nih a tali khawh lai.  

JOB NIH PATHIAN AI RINCHANH  NAK THEI TLAI 

1. Afale unau sarih lungrual tele i daw tein  khua an sa {V.4}.

Job  fale hi nupi pasal an neih  hnu in  inn dang an tlei hnu zawngah rawl an ei tlang, inn khat hnu in khat ah unau rual rawlei tlannak an tuah t’heu tawn ti Bible ah kan hmuh. .A pa Pathian ai rinchan nak le t’ihnak theitlai cu a fale lungrual te le thinlung hmunkhat in khua an sa kho. Tulio kan chan van zoh ah hin cun unau ai chawn kho lomi, veh zong ai vehvai kho lomi tawr le cheng an um. Chiatni t’hatni lawng i, ai vehvai fangfang mi tampi rel cawk lo an um fawn. Ti le rawl zong i  hrawng kho loin zumtu, hnungzultu aiti mi kan tampi. Job  fale cu ei tlang, in tlangin thinlung hmunkhat te he khua an sa cetmat kho hna. Tuni kan nih zumtu innchungkhar cio hi teh zei hla kan lawh?  T’henkhat cu Pa le rocuh ruang men hmanh ah u le nau mithmait’ha hmanh ai hmu kho tilo mi zumtu  tor le cheng an um ti zong kan theih cio t’heu lai dah tiah ka zumh. Unau ai remawk kho lomi, ai hua thai mi hei ti bantuk pawl hna khi t’ha tein van zoh hna usih law,   nu le pa Pathian t’ihzah nak cang thiam lo le Thlarau lam lei i  nun tlakchamnak theitlai aark  si tawn.

2. Zeibantuk vanduainak zong a tuar khawh {1:20-22,2:10}

Kan theih bantuk in  van duainak cu a battalion in Job cungah aphan nain  Bawipa a thangt’hat khawhrih t’hiamt’hiam. Hi nun hi awl tein a ngahmi nun asilo.Van duainak aton hlan tein Bawipa ah hramhnget tuk a rak thlak cang caah a si .Unau harsatnakm lung retheihnak a phunphun a van phanh tik i kan nun a buai lo nak hnga ding ahcun a hlankan tein  Bawipa ah thazaang rak lak cia kan hau . Harsatnak a phak lawng i, Bawipa tlawnlungawi kan van i timh ah khin cun kan rak tlai tuk tawn. 

3. Asungh cia mi letin thlawchuahnak a don t’han {42:10-12}.

Zumtu ti men si loin  Bawipa a rinchantu pawl le amah chungah hramthuk pi bun hi, ai phun cangmi hna caah cun vanduatnak, vansannak, khuruahharnak, vanchiarnak a phunphun an ton caan hmanah “an sungh an ralmi vialte cu aletin CUNG PATHIAN nih a cham t’han viar tawn hna{Joel.2:25}.Pathian rinchantu pawl le amah he hmailei panh in ralt’ha tein a panh mi zumtu pawl cu tuarnak le zathlaknak in anun a dong bal lo. Cubantuk an ton a va si hmanah  Bawipa nih an cungah alet in  A rulh t’han t’hiamt’haim ko hna. Amen..!!!! relchap....{Ezek.14:14}

Bawipa nih A biatawite hmangin  in thlawchuah ko hna seh. 

"THINHANNAK HI"

“Nan thin a hun ahcun na thinhun nak kha sualnak chung i an luhpitu siter hlah; cun na thinhun nak cu ni tlakter hlah” (Ephesi 4:26)

Thinhannak hi  sual thiamthil t’hatuk mi asi tihi kan theih hlei ah, sual chung i a tak i kan luhnak dingah a (Atom bomb) pakhat asi tihi kan theih dingah ka van chim hmaisa duh. Minung tungcho i a kalmi lakah hin a thinhang bal lomi si maw, kan thin a hang kho hrimhrim loh titu hi cu kan um t’heu lai lo dah tiah a zumh um.  Asinain thinhan nak kan ton ning belte cu pakhat le pakhat  an i lo cio lai lo.  

**ZEIHIN DAH KAN THIN A KAN HAN TER??** 

A tambik ahcun kan zumh ning bantuk in thil a van phak tawn lo tikah hihi kan thinhannak hrambik cu arak si tawn t’heu. Hihi kan theih zungzal awk mi thil asi. Kan i ruahning bantuk lawng hin thil hi avan phan then lem bal tawn lo tihi kan pom thiam a herh, kan duh ning le t’ha kan ti ning poh le kan duh zawng lawng hin thil hi van phan zungzal sehlaw cu midang vialte hi awlawk chawng vansangin kan mah ruangah a chukcho ah um awk thei loin vansang luri in kan tuah zungzal hna lai tinak asi. Thianhannak van phan tawn mi ruangah hin kan mizia taktak, a muril hi a van hai (thur) chuah tawn. 

ZEITIN DAH SI NE LAI AW??

Kan Bible catlang tarmi ah khin kan hmuh bantuk in kan thinhan hi cu a kan sian ti cu fiang kelhkolh in kan hmuh khawh, kan theih khawh, asinain a hnung a van zultu tebak khi a van poimawh tuk nak te cu asi, Thinhannak men kha cun Pathian bia  arak kalh lem lo, cu thinhannak cun ni in tlakpi hlahseh tiah avan kan cah ai, kan thin a kan hantertu  pawl kha kan haut zualchin asi ahcun kan thinhan nak nih kan ni a kan tlakpi tinak asi. A vabuaitlak ve aw!!! Thinhannak nih hin sual khur chungah a kan luhpi/a kan thlak tawn. Cucu kan Pathian bia nih a duh lo tukmi asi fawn, thinhan a kan sian lio ah sualbel te sual a kan siang lo ti ka hmuh. Zeitin dah kan ti ne lai??  

Na thinhan, Ni nih tlakpi hlahseh : Hihi a poimawh tuk mi cu asi, Ni cu a tla i, avan chuak t’han, cubantuk cu kan thinhannak kha asi awk asi lo a ti, Kan thinhang i kan i el nak pawl hi thiam deuh, thei deuh, teitu fim deuh si kan i cuh ruangah a rak si tlangpi tawn. Awle..!! thil kan rak donson ning kha hika ah hin a rak poimawh tuk hringhran, David cu hmun pakhat a kal nak ahcun  Mi pakhat nih  lungin a rak cheh tik ah, anchia a rak lawh neep ai, a hnungzultu pawl nihcun an lu kan lak piak lai hlah maw zeihme an titik ahcun  anih nihcun Bawipa nih David khi anchia va lawh ati asi kho men, tiah a rak  lehdiam hna ai (II Samuela 16:7-10).

THEIH DINGMI:

JESUH KHRIH  zumtu kan si i, nitin sual thihtak i CROSS lam tluang zultu kan si ahcun  kan hmailam thinhannak ding a phunphun a van phan lai dingmi pawl hi kan mah nunnak ah thiin van phan seh, cucu a poimawh tukmi asi, midang pawl nih an in elrelnak si maw, na duh lo zawng si maw, na cungah a van phak tikah thiin a van phak mio asi ahcun a dot le i, a  changtu sual van chuak ding mi zong kha thilak in hmeh piak an raksi zungzal ko lai. Kan ruah lo tuk mi le kan duh lemtuk lo mi pawl hi kan hrnangah thilt’ha ngaimi an rak si lehlam tawn, mi nih a kan relchiatnak, a kan dehcawhnak pawl zong hi kan hrangah kan thlarau t’hancho nak dingah BAWIPA, PATHIAN nih a van kan danghmi, a van kan(KHILAI) mi thil an rak si ve tawn. Siangpahrang David nih Bawipa nih a titer asi lai dah tiah  azumh ning bantuk khan cubantuk  cun zeipoh hi, a  donson ning thiam  u sih law, thinhan nak cu kan pumpelh khawh zungzal ko lai, BAWIPA SUNLAWI NAK CAAH...!!!!  

Bawipa nih a tharin thlawchuahnak in pe ko seh..!!!

"THINLUNG KHAWIH, BIATHUK(RIL) PAWL"

-Education(cawnnak) nih hin minung nunphung hi a dihlak in a thlen viar lo hmanhah a tuah t’hat khawh- Aristotle

-Miropi si i tim bal hlah, thil ropi tuahkhawh tu i zuam deuh- Narendra Modi

-Hawit’hasinak hi a thianghlim i, atlo fawn, a duhumin a hngettuk fawn, damchung tiangin a deih khawh. Phaisa tibantuk hna kan i cawi asi lem lo ahcun-Mark Twain

-Minung damchung hlawhtlinna hi Sum le Pai lakluh tam leipang asi lo, zeibantuk innchungkhar dah an dinh tihmun in a si deuh - Joseph P Kenedy

-Kan mah hrang i kan thil timi pawl cu kan mah sin t’hiamt’hiam ah a ziamral thotho, midang hrangah kan thil timi belte cu mithinlung ah ziamral ti a um ti lo -Albert Pine

-Zumhtlak na sinak pawl, talent naneih t’hatzia le na felzia vialte cu  na thiltinak ah na langhter  hlan poh cu a hohmanh nih an in zum bal lai lo -Boefeker

-Mihrut nihcun a ngaithiam kho lo i, philhni a nei bal lo, mingaihsam minih cun a ngaihthiam i, a philh colh fawn. Mifim nihcun angaihthiam i, sihmanhsehlaw zeitik hmanhah a philh bal lo  -Thomas Szasz

-Mi ralchia nihcun a thih taktak hlanah  voi duai lo, rel cawk lo, thihnak atem ta tawn. Asinain miralt’ha nihcun  vawikhat bak a thi bal lo- William Shakespeare

-Beidonghnak tiangin caankhirhkhan a um bal lo, an mah le an mah an i hmuh ning bantukin an beirong hi a rak si deuh- Katherine Kulhman

-Mi t’henkhat nihcun hmailei nun thlir loin caan liam cangmi heh tiah aruat kit t’han tawn. Hmailam khawceu cuannak cun caan liam cangmi caan van ruah kir t’han a olsam deuh ruangah -Martin Luther King

-Hlawhtling dingah chuahnak tile ramin ropi le rumnak a herh cung hlei loh. Hlawhtlinnak lei ah a kan hruai khotu deuhtu cu Ralt’hatnak, lungdong lo i hmainorhnak, i timhngam nak le a dihtiang ti  i, teirel a chuahtu pawl hi an si -Soichiro Honda

-Hmuh khawh lo rak hmu tawn tupawl hi an si, thil sikho lo titawn pawl cu-Martin Luther King

-Nohsauh duh bak lo cu tei khawh asi lo -Napolean Hill

-Dawtkhawh viar i zuam, mitlawmte lawng zum, a hosinhmanh ah thilsual ti hlah -William Shakespeare

-Dawtnak hi  tuarnak umlo cun dawtnaknak tling asi bal lo, dawtnak deu asi -Pedro Calderandela barca

-Nungcungin  a hohmanh nih  vawlei an chuahtak lai lo, curuangah nun caan, cawn caan, i ngaihsak caan, i lawmh caan le i duhnak caan pawl cu  tucaan te kan hman cuahmahmi caan tehi asi -Leo Busoaglia

-Dawtnak, duhnak kan neih taktak a si ahcun ngaihthiam nak zong kan neih ding hi asi -Mother Teresa

-Na thiltum mipawl an ngaineptu, an zohdeutu lak ahcun  a rianran khawh chungin i thiar fihlim colh. Mihrut pawl nihcun cuticun an ti tawn. Asinain Miropi pawl belte nih cun nang zong kha na ropi kho ve ti zumhnak kha an neih ter lai - -Mark Twain

-Hawit’ha diktak timi cu lan i lawmh caan a kan lawmhpi  dingah kan sawmnak akan ngaihsak piak i a ra tawnmi le kan ngaihchiat ni  i, auh hau loin a van ra tawnmi pawl hi an si -Demetrio De Falero

-Mikip nih hin kan theihkhawh tawk cio hi cu hlenchawk cio tawn usih law cu kan mah hhrimhirm nih hin mak hi kan ti lai  -Thomas Alva Edison

-Lei hi zaang ngai hmanhsehlaw mitlawmte lawng nih a thunun khawh -Dale Carnegie

-Biathli thuh har cemmi cu kan mah ruahnak hi asi -Marcel Pagnol

-Mi vialte lakah tangdormi si law, mitampi hrangah nelum mi si law, mit’henkhat hrangah kawmh nuam mi si  i zuam, mipakhat hrangah hawit’ha si i zuam, ho hrangah hmanah ral va si hlah  -Benjamin Franklin

-Mi relhchiatnak ruangah lung hnul in um hlah, sawisel thiampawl cawimawi nak lung an phun rih lo ruangah asi -Norman Vincent Peale

-Mi hmuh lo nak i na umning khan a mizia dik le hmancem mi a si -DL Moody

-Nangmah le nangmah i tuaht’ha dingin a harsat ning kha ruat law, midang va siamt’hat a harsat ning ding na theihthiam khaw cawlh -Jacob M Brande

-Puhmawh ding theituk mipawl hi thiam dang hi an nei tuk bal lo -Benjamin Franklin

-Kan cah lio in vawlei tidanglam kan i tim i, kan upat hnu ahcun mino pawl danglam ter dingin kan duh, kan i tim fawn -Gart Henrich

-Mi tampi arak tluchia mi pawl ka hmuh ve cang hna, vawlei chiatter si loin an mah le an mah an i hrawk tu arak si deuh -Godfrey Winn

-Minung sinak diktak chimfiangtu cu a ruahnak le a biachim pawl si loin, a thilti timi pawl asi. Mi cu a thilti mi in a hodah asi ti a langhter tawn -Jean Paul Satre

-Zei maw pakhatkhat ti  i zuam, zeihmanh asi lo ahcun a dang ti t’han ko. Idea zeihmanh atthlak mi thil  a um lo. -Hightower

-Dawtnak, duhnak(LOVE) hi mihruat hrangah fimnak asi, mifim hrangah hruhnak asi fawn -Dr Samuel Johnson

-Kan khualtlawn nak hi aa dawmi i tonnak ah a dihtawn,  cucu mifim pawl fanu le fapa  nihcun an theih -William Shakespeare

TUARNAK PHEN I THLAWCHUAHNAK

Judah saingpahrang lak ah singpahrang Hezekiah hi Bible zong nih, “Anih nih cun Bawipa a Pathian,  Israel pawl  Pathian cu a zumh i; cuticun a hnuah Judah siangpahrang Bawi vialte lakah amah bantuk hohmanh an um lo i, ahlan zongah ahohmanh an um fawn lo, Bawipa cu ai tlaih i, A hnungzulh a ma duh hrim lo, A nawlbia Bawipa nih Mosia a pekmi pawl cu a zulh (2 Siangphahrang 18:5-6) tiah kan hmuh khawh, anih nihcun  hmunsang pawl cu a chimh  viar hna, lungphun pawl vialte zong cu a chimh dih hna, milem biak tawnnak vialte zong cu a hrawk dih. Bawipa a t’ih ruangah asinah a um i, a hmui angil zungzal (2Lalte 18:7). Cutin,  khawihli a nei i, thihngamhin a fak, profet  Isaiah asinah a van ra i, a zawtnak cu a ai thihpi lai ti cu a van chimh tik ahcun a khuaruah hi a hartuk hringhran, umawk hrim a van thei ti lo cun Bawipa sinaah thla cu a van cam, “Maw Bawipa, na hmaiah biatak le thinlung thiang le famkim pu tein ka um tawn zia le na mithmuh ah thilt’ha ka tuah tawnnak kha, zaangfah tei ka theih piak ko” (2Siangpahrang 20:3), tiin thla a cam. A thlacamnak vialte van zoh ahcun Pathian hmaiah athil timi vialte, t’hahnem a ngaih ning le a felzia achmi khawh, a rel ngam Bawipa hmaiah.  

Hiti tiang in Bawipa hmai zongah a felzia le thilt’ha tuah tawn mi hin, tar asi hlanah thihpi ding zawtnak a cungah  avan phanh tik ahcun a khuaruah hi a har tuk hringhran, patlingpi a t’ap thluahmah ve ko. Tulio bantuk in kan van ruah a si ahcun, mizoht’himh tlak Pathian t’ihmi, vanram zongah a kai hrimhrim lai ti zongah ka zumh. A zawtnak chan hi a sual ruangah le thilt’ha lo a ti ruangah asi tiin puhmawh ding hi a um ve lo. Asinain thihngam in a zaw hoi fawn t’ung. Kan innchungkharah harsatnak, mangannak, khuaruahhar vansannak kan tong, kan fale hrangah nausen an si lio in theihkhawh chungin thlacam nak he, Pathiabia hlei ah biat’hat’ha kan chimh kan cawnpiak hna, ka cawm pitling fawn hna, a van upat in kan bia ngai loin sualnak lam lei an van zawh hoi t’han, dawtnak he titakthlak in mithli he voi zeimawzet an hrangah thla kan cam piak hna  zongah a t’hahnem hoi fawn t’ung lo, Bawrhsawmnak aphunphun  kan cungah a van phan, zawtnak khirhkhan deuhdeuh hei ti maw hna ka van tuar bet, sii siseh, thlacamnak in siseh, theihkhawh chungin kan i zohkhenh fawn, kan dam hlei cuang fawn lo, kan i zohkhenh lo tuk ruangah zaw le kan si bik fawn hoi tawn t’ung lo.

Kan chungkharah  harsatnak kan van ton in kan lung retheih in vansan kan lam tawn, kan van i zoh i, chungkhar damtlang dang pawl nak in, kan t’hatlo nak le kan fel lo nak bik le a um fawn t’ung lo, an nih mithmuh ah an t’hancho cuahmah fawn, kan nih zei kan si kho fawn lo. Kan rum tlawktlak cu asi ko hi teh aw..!!! Kan khuarauhhar, vansannak ruangah lei le vansiamtu zeizong vialte tikhotu asi ti kan theih, asinah thla kan cam, kan hal, kan hal mi cu hmuh cia ah kan i ruah kho hoi fawn lo. Emmanuel kan sinah Pathian um mi hi, kan i hnangampi kho cuang lo cu asi hi. A kut phah ropi cungah ummi kan si kan ti cung hin kan hna angam kho hlei cuang loh asi hi. Jeremiah nih, “Bawipa khamhnak ruahchan in ngah hramhram cu at’ha”(Tahnak hla 3:26). A tih lio in kan nih nihcun kan hngak hramhram kho bal lo, kan theihnak le kan thazaang diklak in a tuah khawh lo hnu ah Amah bak beisei ding nei lo bantuk in kan van um t’han cu tawn, cu A khmahnak zong cu ngaih hramhram huam loin ruam cuahmah tuin kan ngah t’heu tawn hi teh aw!!!.“Khi tikah ka thazaang a um ti lo, tiah ka au i, Cuticun Bawipa kaa ruahchannak zong a lo ve” (Tah hla 3:18). Jeremiah zong nih tuarnak ruangah a rak chim ve.  

Siangpahrang  Hezekiah thlacamnak cu Bawipa nih arak theih paik i, cun  a van dam ter t’han, cucun hi tihin a van ti t’han, “Zeidah ka chim khawh lai? Hi thil a tuahtu cu Bawipa asi. Ka chung a vang i kaa hngilh kho lo.Ka chung vanghnak cu  daihnak ah a can lai.Nanagmah nih ka nunnak cu t’ihnung chungin na khamh, ka sualnak vialte khan a ka ngaihthiam” (Isaia 38:15,17). Mifel tukmi nih khan Pathian rian at’uannak ah kaldan tawk a rak thiam lo. T’hate i Bawipa rian at’uan tawnnak ah duhtawk men loin cawnpiak duhmi a rak nei rih, cu a cawnpiak duhmi cu a theihkhawh nak dingah zawt arak sianh. Bawipa asinah a um i, a lam ahmuhsak bu cing khan a hna hi a rakngam tawk tawn lo, a hnangam nak dingah vansannak he a um kha rem arak tit ho caah, zawtnak le lung retheihnak pawl kha, kal ning, umtu khuasak ning a thiamkhawh nak dingah le thlamuang tein a rak um khawhnak ding caah a rak si

Vanram kai ding kan si le a taktak i A rian kan t’uannak lenglei ahhin kan thinlung hi  remh t’hatpiak chinchin hi Bawipa thiltum cu a rak si.Job mifel ti  i,  auh mi zongnih simh ding thil arak nei ve (Job 42:6), Siangpahrang Hezekiah zong a zawt cu a hrangah  at’hatuk hringhran. “Dan na ka that hlan ahcun a pungah ka rak kal tawn, sihmanhsehlaw atu cu na bia kha ka ngaih”(Sam 119:67), Siangpahrang David zong nih arak ti ve fawn. Jeremiah zawng nih hi tihin arak ti fawn, “Cu lungsau cu kan no lio i kan hngalh at’ha bik.Harnak kan in tikah kanmah lawng tein daite le lungasau in kan t’hut awk le  A mah duhnak in kan lu kan khun awk asi. Zei catiah ruahchan awk a um kho rih ko. An kan tuk i an kan nehsawh zongah  kan i  in awk asi ko”(Tah hla 3:27-30). Sihmanhsehlaw harsatnak ahhin duhtawk men aitim lo, hi tihin a van ti t’han, “Zeicahtiah Bawipa nih  cun  asal han cu zungzal in a hlaw hna lai lo.Fakpi in dan a tathna lai nain  A dawtnak a tam rup in an cungah zaangfahnak a ngei lai; minung hi a hrem hna le dan a tat hna hi, A duhtaktak caah a tuahmi asi lo” (Tahnak hla 3:31-33). “Cun Pathian daihnak, minung hngalhnak a lonhtu nihcun, Khrih Jesuh chungah nan lungthin le nan ruahnak cu him tein a chiah lai (Philipi 4:7). 

TLANGKOMHNAK: 

Kan t’hat nak dingah zeizong thil a kan tuah piak tu rorel ningah hin i lawm kho tawn lo hmanh usih law,kan hrangah thilt’ha tuk a rak si t’hiamt’hiam, harsatnak kan tuar/ton ruangah A cawnpiak duhmi kan theih khawh nak hnga thlacam zungzal tawn hna u sih.  

“Bawipa cu A mah bochanmi vialte cungah a t’ha.Cucaah a kan khamhnak ding cu lungsau in kan hngah awk asi”(Tahnak hla 3:25-26)

“Dantatnak kan in tikah kan in lioah cun kan lunga a kan lawmhtertu si loin kan ngaih a kan chiattertu a si. Sihmanhsehlaw cu bantuk dantatnak innak nih a chimhrinmi hna cu DAIHNAK LAKSAWNG DINNAK NUNNAK KHA AN HMU”(Hebru 12:11).  

Bawipa nih nanza te cungah thlawchuahnak athar in in pe ko hna seh..!!!!!

MASTURBATION SUAL LE A KAIHNAWIHPAWL

Kan biatlang  van zoh khin cun van chim rel cu a nuam tuk lem lo, sihmanhsehlaw relnuam le rel mawi lawnglawng hi JESUH KHRIH hnungzultu pawl hrangah cun thliarhran khawh lomi thil pakhat asi ve. Jesuh nih “Ahohmanh keimah le ka cawnpiaknak kha a kan zahpimi cu, Mi Fapa nih ka sunparnak le ka Pa le athiangmi vancungmi hna sunparnak he ka rat tikah, ka zahpi ve hna lai (Luke 9:26),” tiah ati. 

Abia kan zahpi ahcun Jeush nih a kan zahpi ve lai ti hi t’ihnung tuk mi le phan um tuk mi asi. Sual ti i alang khomi thil vialte lakah i thiarfilim dingah kan si. (1 thessolonika 5: 22) Pathian sunlawi nak dingah cun thil zeipoh hi kan phuan chuah arak herh.( 1 korinth 10: 31). Kan biatlang ah hin kei mah hrim zong hi caan saupi a rak talbuai(confuse) ve tawn mi ka si ve, Sual asi hnga maw? Maw asi hnga dah? tiin kei mah le kei mah caan tampi cu raut in kan nun ka rak hmang ve tawn. Tut’um ahcun sual liantuk arak si zia Bawipa sunlawinak hrangah phuan chuah khawh kan van i zuam lai. Kan biatlang hman mi fiang hirhiar tein cawn ti a um tawn lo ruangah mino zeimawzat thinlung zongah biahalnak (Question) zong tampi hal ding an nei cio t’heu lai tiah ka zumh. Hi sual sal ahhin a tam u cu, kan tannak asi t’heu lai dah tiah ka zumh i, ka thinlung i, saduh ka van thahmi le bang ahcun kan Buu cio hna ahhin cipciar deuh in kan theih fian khawh nak hnga i chim i cawn piak tawn usih law duhthusam tuk asi t’heu lai dah tiah ka ruah, kan nih laimi cu hi bantuk zawnte ahhin kan ruahnak le miphun ngan kan ti lai cu, ka theih olsam bik nak dingah cun mirang pawl van ti ko sih, an nih nih cun biakin lei tiangin  i chimh i cawnpiak nakah serious ngaiin  hman an la lehlam khi, asinain kan nih laimi cu kan ruahnak te hi a kauh lo hleiah cubantuk cu tiin a sawisel lei in kan i la i, kan theihding mi le kan tuah dingmi tiangin kan tlawlh viar tawn. Hi te hi kan i thlaunak le hawi kan cenh lonak hram tampi ummi lak i pakhat cu arak si.  

Kan Bible nih achimmi bantuin in van zoh usih law:  (Masturbation) : Bible nihhin nupa sinak leiah caknak le vawrtawp tiang phan dingin mah le mah i tuahnak  pawl hi, tlangviar in direct in a chim lem loh, asinain  HURNAK ( Lasciviousness) tu hi cu Bible cang tampi ah kan hmuh khawh hna  (Genesis 38:9) ahcun Onana cetcangh ning kan hmuh khawh, ci thlah ti sihmanhsehlaw   a u nupi a ihpi tin tein leiah  a ci (Sperm) a tlak ter ti kan hmuh, a cetcangh ning ahcun Pathian ailawm lo ti kan hmuh, cucun Onna cu thah asi thu kan hmuh khawh. 

Nupa hlimnak ( sexual intercourse) hi nupa hrangah as ii, Nupa cungcang hi (1 Korinth :7) ah khan kan hmuh khawh. "Asianin, minung pum hi sual tuahnak caah hman ding asi lo, Bawipa riant’uannak ca tuah hman ding asi deuh, Bawipa zong nih pim caah rian a tuan ve( 1 Kor 6:13) tiah faing kelhkolh in a vna kan chim ai!! Masturbation timi cu mah le cakhiarnak lam, nupi he si lo mah te lawng i nomhcennak thil diklo asi. “Nu hi amah pum bawi asi lo, apum bawi cu a va kha asi; cu bantuk t’hiamt’hiam in pa zong cu mah pum bawi asi ve lo, apum bawi cu a nupi kha asi ( 1 korinth 7:4)” tiah kan hmuh kawh fawn. Cutin kan Pathianbia nih hin  tisa dan le thlarau dan hi nasa tein a kan chimh i, tisa dan i aum mipawl nihcun  Pathian ramah  an lut lai lo i, thlarau i a ummi pawl lawng nih vanramah ah an lut lai  .( Rom 8, Galatia: 16-26). Tisa danin a hrin mipawl lakah kan (topic) tlangter khi a langsar tuk fawn. (Glatia 5 : 19) chungah hin ( sexual intercouse) le HURNAK ( lust ) timi hi adang tein a chim,  hurnak nih ai kentel mi cu (Masterbation) kan topic khi asi. Cubantuk cun hi bung le caangah hin van relcap u sihlaw, ( Kolossa 3:5, Juda 1:4, Marka 7:22, 1 Petera 2: 11, Rom 13:14, 1 thessalonika 4:3-5, Jakoba 1:14-15, 1 Korinth 6:19-29, Galatia 5: 16 ) hi pawl ah hin an i t’ial hna.  Bible chung bia hi ralring te i kan rel kan bih a herh. Fiangte in kan Bih lo i, mah le mah i zumh ngam  loin um peng hi, zumtu mi um dan ding, nun phung asi hrimhrim loh, nan nunah cutin te na um ve maw, nangmah le nangmah kha nai zum maw? 

Cucun, (Marka 7:23) phei nih hin cun hi bantuk tisa caknak nih hin minung a bawrhhlawh ter tiah ati tawp. Cun (Rom 8 ) zongah tiasa caknak tlamtlin ter dingah  zeihmah i tuah hlah uh ati fawn. Khati khan cun mah le mah rinhlelh ding a um ti lo ti cu kan fiang t’heu lai dah tiah ka ruah. Pathianbia hi olsam le pawn lang ngaiin um khawh asi, pawlhdal olte asi fawn, curuangah a bi hi bih tak, Bible a sinak taktak, athawtnak taktak hi kher chuah a hau. Piangthar ai ti cangmi zong nih  tisa caknak nih hin an kan thlem thluk zungzal tawn i, minung thinlung chungah hin mah le ma hi thiam lo nak, nun nguinak, Pathian t’ih ning t’halo tiangin t’ih nak nun a neih ter khawh. Pathian t’ihnak lei tiang a phanh ter cangah cun thilt’ha cu asi ti loh ti cu kan theih at’ha, Pathian t’ih ka van titik ah, thil silo zawngin, sual zawngin t’ih khawh hi arak si ve fawn. 

Hihi ka van chim duhmi cu asi. Vanduainak pawl siseh a van phak tikah hin hi bantuk sual tuahnak  ruangah kan nunah kan phur khawh lo tiang harsatnak siseh, ngahchiat, mualpho nak khur chung i kan luh zong hi arak si tawn.(minung confidence kan neihnak tiangin a kan  hlauh ter tawn) Hi tisa thil hi, thil t’ha siseh law cu kan ti khawh poh in lawmhnak bia hi kan chim zungzal lai dah ka ti. Asinain, cubantuk arak si lo, Bawipa he kan i pehtlaihnak a kan hlat ter i, Pathian he i nel lonak t’hit’ha lo a van phak ter tawn. "(Ephesi 4 : 27) chungah Setan cu hmun kian hlah uh!!” ti kan hmuh., asinain hi bantuk hmangin nasa ngaiin kan rak kianh zungzal tawn kan mah le nun cio hi van i check han u sih. Kan van kianh cang ahcun zei, setan pa nihcun a mah le ma hi phawtlaw in a cangtupa tiin a duhduh in minung kan thinlungah a tecque hmangin heh tiah cawhleh hram a van i thok, cucun Bawipa he kan i pehtlaihnak hri chah piak hi a target le ai timh cemmi goal zong asi fawn. Curuangah zeitik caan hmanh ah hmun kianh hlek lo ding asi ti hi  van thei t’han hna u sih. Hi bantuk sual addict cangmi pawl sual ballo mi tawr le cheng an um, ningzahnak cang thiam lo in, i ti theihnak men i rak i hmang mi zong cu an rak um ve t’hiamt’hiam hoi. 

PHONE SEX : 

Phone chungin nupa sinak lei hai chim le ceih si maw, bia i ruah si maw ait el viar, kan Sex Hormone a caknak chuah ter khotu thil hrimhrim hi Setana hmanrua,thiamthil viar an si. Phone i video le Picture bawrhhlawh taktak nei cung i,  Biakin ah Pathian biak cu thil asi kho lo tluk i ruah mi asi, van raut ve hman, Bawipa dinhmun ah khin van i um chun hmanh, zumtumi pawl nih cubantuk nun nei pah in Bawipa tiin in bia, in au hna sehlaw na lung an lonh ter kho hnga maw?? Zeiruangah dah?? 

 "Cucaah kan nih nih amah he hawikomhnbak kan ngei kan t ii muihnak chung i kan um ko t’ung ahcun, kan bia in siseh, kan tuahank in siseh, lih kan chim asi (1 Johana 1: 6)."  Bawipa thangt’hat in kan i khawm na ti tawnmi pawl zong kha hrawkhrawl lawngte an si, tinak asi. Cucun, Josua bung 6 chungah kan hmuh mi cu, Israel fate pawl Jeriko kulh an  cimh i, a chung i a ummi vialte an ci an hmih viar hna ah khan, zeihmanh an neih thil lak a siang lo,Bawipa nih a duh lo, asinain Akan nih khan an cawva arak i lak, a rak it huh ruangah, Amor ral pawl hmaiah an sung diam kan hmuh khawh kha. Cun adang pakhat Zera fapa Akan cu mei le lungin thi lakin an cheh ti kan theih. Kanmah ah piantharnak kan can cang , sualteinak zong nei cang ko hmanh usihlaw, Bawipa nih asian lomi thil tampi nih hin kan PC ah siseh, thil aphunphun ah hlonh ngam lomi simaw, hlon siang lomi tawr le cheng a nei mi kan um, Phone siseh, film siseh, hmanthlak(ponography) lei si hnaseh hi pawl hlon sing loin kan i chiah tawn hna hi, sual hmanrua an si caah oltuk in sualnih, setan nih a kan tluk ter tawn, sual hi kan thei kho tawn lo. A pawi tuk hringhran.  Kan can ding cu HELL le MEI HLIPI KATSA TUK HMUN HI KAN CAN TAWK CU ASI KO LAI!! Cubantuk cun, cauk lei zongah siseh tisa caknak lei i a kan hruai khomi thil an siphawt ahhin cun rel loin a hrial in hrial khawh i zuam ding asi. (Hebrai 12:1-2) chungah kan hmuh ning ahcun “Lam akan dawntu paohpaoh le kan tlaihchan pengmi sualnak vialte kha hlawh hna u sih law kan hmai chiahmi tlik zuamnak ah khan i zuam  u sih” tiah akan sawm, Bawipa he kan i pehtlaih nak a cahter khotu hrimhrim cu hnung chit hmak ding tinakasi cu. Bawipa hmel a hliahter khotu thil hrimhrim cu S-U-A-L asi tinak asi.  

KAN FILIM KHAWHNAK DINGAH : 

Tisa caknak filim kho dingin Bawipa nih hin he tiah a kan fial (1 petera 2:11). Tisa cu  tisa danin teikhawh asi lo. I sum ve tawn hmanh usih law, kan i sum nak hi cu tisuar khambantuk men khi asi tawn, a theih lo tluk dinhmun asi tawn. Zeitin dah kan do ne lai?? Taksa le thiltihkhawhnak si loin ka THLARAU tuin ( Zakaria 4:6). Taksa thilti mipawl thlarau in kan thah asi ahcun kan tei lai i, kan nung kho lai. Thlarau i a umpi poh cu Pathian fale an si( Rom 8:13-14 ). Cucun, (Ephesi 6: 11-16) chungah kan hmuh t’han khawh mi cu, Pathian ralthuam famkim in  kan i thuam a hauh ning kan hmuh khawh. A ral thuam i lak dingin a kan ti.  Kan tisa dan nih hincun SETAN le a hruihhrual pawl hi kan tei kho bal hna lai lo. Thlarau theitlai ti hin cun topic pakhat i van tar ding hmanh in chim ding tampi a um, cawn ding tampi a um fawn. 

TLANG KOMHNAK AH :

 (1 Korinth 10:13) chungah cun, “Turhforhnak nan cungi a tlung mi hi midang  zong nih  an in tawn mi an si ko. Nan in khawh lo leng tiangin turhforhnak cu nan cungah a tlun ter lai lo” thlemnak kan ton rualrual hin chuah khawh nak lam zong a kan serpiak ti hi kan hmuh khawh. Bawipa cu thangt’hat in um ko seh.  Jesuh Khrih kan neih phot ahcun sual thiltihkahwhnak hi thiltihkhawh lonak ah kan chuah zungzal lai. 

Cucun sual a kan thlemtu pawl zong hi kan ke tangah kan lamh chihkhawh zungzal fawn lai, "Halleluiah Amen" tiin Bawipa thangt’hat buin A hmaiah thlacam nak he zei thil poh kan do asi ahcun  Setan le a t’huihhrual pawl nih hin zeitik hmanh ah kan nunnak hmun an co hrimhrim lai lo. Jesuh Khrih nih t’ihnak thlarau a kan pe lo i, khawika hmun zongah kan sinah a um zungzal lai ( Josua 1 : 9). Hi tisa caknak sual pawl he hin cun Mithianghlim pawl lennak ah kan kal kho hrimhrim lai lo tihi thei t’han hna u sih. Setan nih hin mitam pi relcawk lo minute tin tein a dehnak zungzal hna, thihnak khurchungah a lem diahmah hna, nang teh a lemmi lak i ait el mi na si ve sual maw?? Na nun van i check ve tuah..!!! Anih cu hrokhrawl pacem zong asi. Tho u sih law,  Sual Setan hi Pathian Ralthuam famkimin  do hna u sih.  

Bawipa nih in thlawchuah ko hna seh. 

"STREET OF HEAVEN"

A hmaisa bik ah hmanthlak ka van tarmi hi Sherrie Austin cu asi, a hla, “Street of Heaven” timi  hi  na rak ngai bal ve dek maw aw?? Hi hla chan le a hla thluk dawhtuk mi phenah hin tuanbia ngahchia mi a rak um, a caan le bang ahcun mi hnuk tiangin a ulh ter tawn hna ti asi. Sherrie Austin hi a min tak cu, Sherrie Veronica Krenn ti asi i, 28 August 1970 kum ah khan Sydney, Australia-ah a rak chuak,  amah hi hlasak thiam lawng si loin lemchang thiam milar asi fawn, t’ingtangtum a thiam tuk fawn.  Australia leiah a hngakchiar lio in zeimaw cen a caan  ahman hnuah United States leiah an pem.

Sherrie Austin cungcang bik  hi cu van chia ta rih duak sihlaw, a hla pakhat, “Street of Heaven”  timi hla nih ai kenmi tuanbia hi van luhcilh ta u sihlaw, hi hla hngakchia zaangfah, lainat umtuk mi hi  zeibantuk dinhmun theng te i ummi dah asi, zettluk tiang khin dah nu nih a fa arak dawt tawn ti hi, hi hla hin fiangtuk in akan chimh, kan theih khawh fawn.  “Nu dawtnak thiltikhawh zia hi zei holh hmanh in  chimfian khawh asi hrim lo”  tiin  EH. Chapin- zongnih a rak chim bal ve mi asi i, hi nu zaangfah thlak tukmi zong nih hin  a fanu hrangah Pathian sin i a halnak le a karhcoihnak pawl hi Pathian zongnih a ngaih piak hrim lai tiah ka ruah. Cuti i , nu nih a fanu hrangah Pathian sinah a halnak hi nu tampi nihcun an fa le hrangah  hi tluk tiangin Pathian sinah an hal ve kho hnga maw ti belte hi biahal nak tling asi t’heu lai dah tiah ka ruah. 

Hello God, it's me again. 2:00 a.m., Room 304.

Visiting hours are over, time for our bedside tug of war.

This sleeping child between us may not make it through the night.

I'm fighting back the tears as she fights for her life.

Well, it must be kind of crowded,

On the streets of Heaven.

So tell me: what do you need her for?

Don't you know one day she'll be your little girl forever.

But right now I need her so much more.

She's much too young to be on her own:

Barely just turned seven.

So who will hold her hand when she crosses the streets of Heaven? 

I VEH CAAN A DIH AI..!!!

Cu nu zaangfah tlak tukmi nihcun  a fanu neih chun  kum sarih (7) telawng i a upa rih mi nih, zawtnak torhkhawh lo tiangin a tuar i, cubantuk harasatnak tuar ruang i, zawtnak ihkhun cungah a it cuahmah komi cu mithli, a donh in donh cawk loin luang thluahmah bu te cun a fanu te cu mitt'hep nak cang zong thiam lo cun a zoh, a hrangah zeihmanh ti khawh mi ka nei lo ti fiang tukin ai thei, a tikhawh mi um chun cu zeidah asi ti ahcun  azumh

PATHIAN  sinah, a fanu hrangah damnak hal piak hi asi ti thei in, dong lo cet loin  Pathian sinah a hal zungzal lung dong loin, afanu dam hlan lo cu, hnung tolh hrimhrim i tim loin hal peng ai tim fawn, nasa chin chin in ai tim deuhdeuh, nasa ngaiin PATHIAN zong karhcoih i, ummen thiam loin Bawipa a cawlcangh hlan lo cu tiin ruahnak nung zong ai nunpi tu asi. Damlo pawl kancaan(vehcaan)  ahcun hawit’ha lenrual pawl nih cun a fanu damlo te cu an van kan(veh) diahmah hna ti asi, lunglawm te le damcak tein a van chuah khawh zaunak hnga duhsak biatawi tete, thazaang tete zong cu an van pek cio ve hna. Asianain zeitik caan poh ah i vehvai le i kan a si kho fawn hoi t’ung lo i, kan(veh)caan cu a van dih, hawidawt pawl nih cun avan lawitak hna, cunu nih cun a mahte lawng cun afanu dawttuk mi kum sarih (7) mite cu a van umpi t’han, lunghno, ngaihchia bute cun a van zoh t’han, zeihmanh thlacamnak bak lo cu tuahpiak khawhmi ka nei lo ti cu theiin, Pathian sin ahcun aharsatnak le alung dongh nak vialte cu Bawipa kutah a van app  t’han. 

ROOM 304-NAK IN: 

“Bawipa, Room no. 304 nak hmun tho in na sinah ka duhmi kan van in hal t’han ko, dam loin kan caan a dih i, zinglei nazi pa (2) a van tling t’han hoi cang!! Asinain maw BAWIPA van zoh law, ka fanu dawttuk mi zawtnak, lungdongin a tuar cuahmi hi pawng teah itin, amah ruangah ka mithli hin hulni hrim a nei kho lo, hi zawtnak hi Bawipa nangmah nih na kan lakpiak, na kan t’hial piak asilo ahcun, thaizing nichuak ceudawh le sunglawi hi a hmu kho ve t’han hnga maw ti ka chim kho fawn t’ung lo! Curuang ahcun Bawipa Na sin i damnak hal in van in auh t’han bak lo cu tihkhawh mi zeihmanh ka nei lo,” tiah Bawipa sinah cun lunghno ngai cun a zumhnak cu fekte in Bawipa sinah a hngat zungzal. 

A fanu daawttuk mi te cu a van zoh t’han tawn, kum 7 te asi mi, afanu neihchun te asi, Pathian sinin damnak a van neih asilo ahcun avan damchuah khawh t’han ding hi a zum kho hrim tilo.“Bawipa kan halnak hi hawng ka ngah piak law, na van van zalamah leng ve dingin zeiruangah dah hi ka fanu hngakchia te, kum 7 mite hi naka lak piak duhnak chan hi asi? Ka fanu neihchun, ka lainat le ka dawttuk mi, ka zohkhen, ka zoh cuahmah mi asi rih nain dakhaw, tiah cun vansang au aw cun a van chim t’han.  “Na theih asi ko lo maw Bawipa, hi hngakchianu te hi cu zungzal in na hrang, na ta asi i, asinain tuah cun a hngakchia tuk rih, dawt nak te he zohkhenh hi kan duhtuk rih nain dakaw, kum sarih 7 mite asi mi ka fanu te hi a hngakchia tuk rih nain maw Bawipa. Tuah hin Bawipa na van zalamah   van kan hruai kanh  i, amah bantuk hngakchia hi a honih dah arak tuamhlawm  lai,  aho nih dah aban tlaiin a rak don lai? Maw Bawipa kan nawlnak le kan halnak hi ka ngaih piak hram ko” tiin cunu nih cun afanu hrangah Bawipa sinah beidong loin a hal. 

Tell me God, do you remember the wishes that she made,

As she blew out the candles on her last birthday cake?

She wants to ride a pony when she'd big enough.

She wants to marry her Daddy when she's all grown up.

PASAL NEIH HNA A DUH VE LAI!

Cu nu nih cun afanu adawttuk mi te cu zoh pah cun aruahnak cun a caan liam ciami pawl cu a van ruah kir t’han hna , “BAWIPA, caan sau asi rih lo, naang zongnih na kan theihpi ko kha! A chuahcam lawm dingin kan i lomh tuk tawn ning pawl, nu hngakchia te, mi duhum le thinglung tluangtlam , thianghlim asi zia pawl, kha kum 7 atlin camphak ah khan cun amah tein lunglawm tha nuam tein a

Birthday Cake i Candle vanmi a chem lio pawl hna kha kan mitthlam ah a van cuang, a duhthusam in,  a duhtuk tawn mi  rang  pawl neih i, a cungah i cit i, cutin van tlikpi ding a cak tuk tawn ning a chim mi le hngakchia thinlung thianghlim asi zia langhter nak ah anu ngak tikah  pasal ding zongah apa neih a duh ning  a chim mi pawl! Bawipa, nang zong nih na kan theih piak ko ti hi kan zumh,” tiin cat lo cun Bawipa sinah cun a hal.  “Hi vawlei i  pa t’habik, amah a dawtuk mi aneih ruangah apa hrimhrim cu a pasal dingah aduh mi a chim tawn kha ka hna ah a cam zungzal, keimah si loin a pa zongnih kan fanu dawttuk mi hi, angaiin t’hen ding hi a siang hrim lo, Bawipa nangmah nih damnak van pe hram ko sawh ,” tiah a van hal chap.  

Lord, don't you know she's my angel

You got plenty of your own

And I know you hold a place for her

But she's already got a home

Well I don't know if you're listenin'

But praying is all that's left to do

So I ask you Lord have mercy, you lost a son once too

BAWIPA NA KAN THEIHPI HI KA ZUMH: 

Cu nu zaangfah thlak tukmi nih cun a fanu damnak dingah nasa chinchin in  PATHIAN sinah dong loin a hal zungzal ko, “Bawipa ka fa dawtmi hi, ka angel neih chun lio lio asi ti nang nihcun na ka theih piak asi lo maw? Nang nih cun ka fanu tel lo zongin mi tampi na neih hna, zeiruangah dah ka fanu hngkchia te hi lak kanh na kan duhnak chan le aw??  Anih zong nih kan sin i um ve rih hi a duhtuk ve rih ko nain dakhaw, kan nih zongnih a kan nunpi i kan sin i khua akan sak pi hi kan duhtuk rih dakhaw, Nangnih cun nehhnu ah a umnak ding hmun na sersiam piak ti kan theih, tuah si loin, nehhnu ah a hmun ding i na remh piak mi ahcun luah dingin na kan hruai piak deuh kho lo maw? 

“Bawipa, kan halnak hi nang nih cun na kan ngaih piak ko, na theih ti ka theih, kan halnak hi na lak ter bal lo ti ka theih, Nangnih cun ka dinhmun hi na ka theihthiam pi t’heu lai ti zong ka zumh. Nang zong nih na fapa neih chun hi vawleiah, a Sunparnak, Asinak vialte kal tak  dingin na van fial i, na fapa dawttuk mi kha na caan ve cang asi ko lo maw kha, curuangah  ka dinhmun hi Na ka theihthiam t’heu lai ti zong hi ka zumh, zaangfah nak khawh chungin damnak van pe t’han ko, maw Bawipa ,” tiin a thlacam nak cu a ma duh hlei loh, akarh in a karh chin lengmang. 

Well, it must be kind of crowded,

On the streets of Heaven.

So tell me: what do you need her for?

Don't you know one day she'll be your little girl forever.

But right now I need her so much more.

She's much too young to be on her own:

Barely just turned seven.

So who will hold her hand when she crosses the streets of Heaven?

DONG LOIN THLA A CAM ZUNGZAL: 

A fanu cu a van zoh t’han,  kum 7 i upa mi a fanu neih chun te asi, Bawipa ah  lo cun i hngahnak dang a neih lo zia ai fiang tuk hringhran.  

“Bawipa, van ka let tuah, Na van kutka ah lawi dingin zeiruang i ka fanu te lak piak na ka timh nak chan hi asi hnga aw, zeiruangah anih kherkher na duh hi asi? Ka fanu neih chun ka dawttuk mi ka fanu te asinain dakhaw!” “Na theih asi lo maw Bawipa, hi hngakchia nute hi cu zungzal in zungzal tiang na ta ding asi ko, asinain tuah cun a hngak chia tuk rih, a theih khawh chungin dawt ve i zohkhenh hi kan duh ve tuk rih. Tuah Nangnih na vanram nuam ah kan hruai kanh law, anih bantuk hngakchia hi  a ho nih dah a rak dawt lai i, a ho nih dah a kuttlai in arak don lai? Bawipa kan halnak le kan nawl nak hi ka ngaih piak hram ko, “ tiin cu nu nihcun a thlacam nak cu a peh t’han, zinglei nazi pa 2 a van luan t’han cang, ni le a van chuak deng mang cang fawn. Cu hngakchia zaangfah thlak tuk mi nih cun cu zing nihchuak  mawi le dawh cu a hmu kho ve hnga maw ti  cu, CUNG PATHIAN LO NIH CUN AN THEI FAWN T’UNG LO. ..........

THEIH DING MI:

Nu hrangah a hlei ce in zohchunh awktlak asi zia le zei bantuk lung retheihnak, vansan hna bei donghnak hawrkuang chung kan um hmanh ah bei dongin hnung tolh men loin, zei zong vialte uktu, thil tikho tu, kan herh mi vialte a kan thei  i, a kan pe khotu asi zia thei i, hal sawhsawh men in lungsit tu si loin, kan duhmi le kan herh ngaingai mi thil ahcun Bawipa a karh in karhcoih ve hi arak hau tihi kan theih dingah ka van chimchap duh ve fawn. NU LE PA nih kan mawh phurhnak zawn cio ah hin kan mawhphurhnak hi kan hlenh maw  hlenh lo ti le fa le hrangah ka upat tik ahcun ka pa bantuk in, ka nu bantuk in ti  i, an cawn duhmi, cak mi, zeibantuk nun neitu dah kan si ti hi ka i fiang maw?? Kan fa le hrangah Bawipa sinah  hi nu bantuk in zumhnak , zoh chunh tlak nun tam  anei mi kan si ve maw ti zong hi kan mah le nun cio kan van i bih t’han cio ding zongah thilt’ha cawn tlak ngai asi tiah k a ruah. Acaanah hin cun kan Bawipa a KARH I KARH hi a rak hau ve. Hi nu nun bantuk in nu le pa cio zong nih fa nau le hrangah cawntlak nunzia dawh chiah tak khawh i zuam cio hna u sih.

Rem can ningin ka van leh mi asi......

*******************************

ISIS LAKAH ACTION LA DINGIN NAWL NGAIHNAK KA NEI TIAH ATI: OBAMA

US President Barack Obama nihcun mipi hruaitu pawl sinah Islamic State ralhrang pawl lakah hremnak dingin  ruahhman nak an ruahmi ah atak canghvai dingah nawl neihnak ka nei tiah a chim. Nihnih ni ah khan President nih hin  Congress(mipi) hruaitu pawl a hmuh hna i, IS ralhrang  pawl doh let dingin an ruahman nak atuah mi pawl cu a ceihpi hna, hi a ruahmannak hi nizan khan a phuanchuah manh i zum asi.

White House biachuak nihcun, "President nih hin  hruaitu pawl sinah ISIS dohlet nak dingah ai timhlamhnak pawl cu tlamtlinter dingin nawlneih nak a neih zia a chimh hna i, hi rula ah hin ram himnak derter khotu ISIS pawl doh let dingin President le Congress (mipi) cu an t'uanti asi ahcun an ram cu an chak phah sawt lai tiah a chimh hna,  ti asi. 

Obama nih hin  White House-ah US House of Representative Speaker John Boehner, Democratic Leader Nancy Polosi, Senate Majority Leader Harry Reid le Senate Leader Mitch McConnel-te pawl cu a ton hna. Speaker zong nih hin  Islam ralhrang hmunkip i darh cuahmah mi cu vawllei cung hrang zongah t'ihnung mi thil asi tiah chim in, an ram nih cun ISIS pawl sinah, hrawk viar dingin an i timh ding mi asi tiin a chim. Speaker Boehner nih hin President Obama- nih ralhrang pawl doh let nak dingah  ruahmannak a tuahmi cu a t'awmpi ti a chim i,hi lakah hin Iraq Security Force-pawl thuam t'hat i, Syria ram congtu pawl training pek le hmanrua pek ding zong ai tel. 

Hi chungah hin  US Senator John Cornyn nih biachuah a tuah i, President cu ralhrang pawl dohnak dingah  US ralkap pawl hman ding an si ning le, hmalak ai timhnak dang pawl cu fiangte i chimrel dingah a nawl. "IS ralhrang pawl nih hin US ram himnak nak dingah at'ihnung nunning pawl fiang tein chim fiang dingah ka nawl, kei zong nih hihi ka zumh ve tho mi asi. Hi ruangah hin  America mipi pawl nih an theihthiam khawh nak dingah chimfiang dingin ka beisei ," tiah ati. 

Washington Post-ABC News poll tuah hnuhnung cem ahcun, America mipi tam u nihcun  Islamic State cu US hrangah t'ihnung asi tiah an ruah, Iraq le Syria ah  US-nih ralhranga pawl lakah celet ding zongin an lung atling tiah an chim fawn. Ka lioah hin America mi 100 hrawng nihcun IS group lei ah an tang tiah theih asi i, US state department cu, hi hi theihfiang dingin hma alak cuahmah lio asi. 

France Defence Minister Jean-Yves Le Ddrian zong nih Iraq ram i ralhrang pawl dohnak ding i an ralkap pawl an chuah ter ve men hna lai ti thawng zong a chim. France President Francois Hollande zong nih  kar hmasa ah khan international law tangah ruahmannak felfai te a um asi ko ahcun IS ralhrang lakah  action la ve dingin ai ralring ve fawn, tiin a rak chim bal ve fawn. IS ralhrang pawl nih hin Syria chaklei le Iraq- i  hmuntam pi cu an lak cang i, an ram lak mi tiang hin  mi thawngreng lo cu  himnak hawl in an zam cang ti asi. 

http://www.vanglaini.org/khawvel/24528

OBAMA NIH ISIS DO LET DINGIN A PHUAN LAI

US President Barack Obama nihcun Islamist ralhrang, ISIS doh let an timh ning cu thaizingah a phuan cang lai. ISIS ralhrang pawl nih hin   Iraq khawchak lei  le Syria ram ṭhenkhat hnu ah, an kuttangah an chiah cang fawn hna ti asi. Iraq khawchak lei Kurdish ralkap he an i donak ah  Kurdish- pawl bawm dingin  US- nih raldohnak vanlawngin hmangin  an hmun pawimawh a bomb an thlak piak han ruangah phuba laknak ah tiin, American journalist pahnih an thlaih mi hna zong cu an lu an tan piak cang fawn hna. 

NBC thawngzamhtu pawl nih an komhnak ah, Obama nih cun , "Nithum ni hin kan kallai ning cang, timhlamh nak kan neihmi pawl cu ka phuan lai caah, asinain hihi  Iraq (War) rakdohnak he ai lomi cu asi lai lo" tiah a chim. Kum sarih deng ralhrang dohnak ding ca i, campaign an rak kalpi mi bantuk asi, tiah a chim chap. Obama nih cun vawlei cung pumpi nih ISIS cu ngaihthah menmen minung an si lo ti an theih viar mi asi ko, tiah a ti fawn.  Hma an rak lak cang nak pawl cu Amrican mi pawl, embassy le consulate venghim nak dingah rian pawimawh asi, tiah achim fawn. US President nih hin tuchun ah Congress member pawl a hmuh hna lai i, ruahmannak/timhlamhnak an tuahmi pawl cu theithiam in, t'awmpi dingin a sawm hna lai tiah a chim.

Pathianni ah khan US nih cun  IS ralhrang lakah hin biatak tein dohnak cu a peh zulh t'han. Ralhrang pawl nih hin Euphrates tipi an electric nak(DAM) cu Iraq cozah ralkap kut lakin lak khawh t'han dingin hma an la cuahmah tiin theih asi fawn, hi mipawl hi vanlawng hamngin bomb an thlak hnawh hna. Pentagon thawngzamhtu, Rear Admiral John Kirby nih cun, "Tihtakthlak te i, kan dohnak chan cu ralhrang nih hin hi (DAM) electric power suply nak, rampi herh mi hmun hi an hrawh lo nak hnga venhim nak ding caah a si tiah ati.Hi hmun hi Sunni miphun pawl bomhnak in Iraq security force-pawl nawl tangah an um, a ti. 

Euphrates tipi pawng i(DAM) cu hrawk asi maw, si lo maw, ralhrang kutah a um asi ahcun Baghdad khawpi pawngah khuasa mi thawnghra lenglo pawl le cozah hmun pawimawh pawl  tiangin t'ihnung asi lai caah, an lakah  hin America mi tampi zong an i tel ve lai, tiah  Kirby nih cun a chim. 

"NAN NUN HI RALRING TEIN NUNG UH"

Jeremiah 17:21 “Hitihin Bawipa nih ati: Nannih nih sabbath ni ah thil nan phorh nakhnga lo le Jerusalem kutka hna zongah hin nan luhpi hna nak hnga lo, t’ha tein i ralring u.”  Hika  bung le cangah kan kan hmuh khawh mi cu zeidah asi tiah cun Bawipa nih cun kannun kan i ralrin dingah bia a kan cahmi kan hmuh khawh.

Tulio kan chan le kan nun ning kan zoh tik ahcun, kan kiangkap ram dangdang van cuan hmanh hna u sih, hnangamnak caan asi tilo zia cu hngakchia in upa bik tiangnih kan theih viar t’heu lai dah tiah ka zumh. Asinain, hi tlukbu hin, a ho manh nih hin caan t’halo lakah  kan nung tiin kan nun hman ning i checkfel i, i tuaht’ha in, Pathian naih i timh nak thinlung belte a nei mi kan tlawmutuk hringhran. 

Kan nunnak hi kan bia tang i  ummi asi lo caah, damnak le caan t’ha pawl hna hi kan mah duhthu, kan nawl in kan nei khawh mi hna an silo. Caan t’ha le ngandam nak kan neih mi pawl hna an mah um in a um ve cio mi an si ko tiruahnak hna in kan van ruah caan zong khi a tamtuk fawn tawn. Akan pe tu Bawipa Pathian sinah lomhnak cang athiam mi le kan tlawm tuk fawn, atheilo mi lak i ai telmi a tam u cu kan si hoi fawn hna. Tulio vawlei hi van cuan ve hmanh u sih,  nitin le zeitik caan zongah hin  thihnak rapthlak tak tak pawl le zawtnak khirhkhan, t’ihnung pipi si hna seh, i donak thangpang pawl nih cun zeitik hmanhah akan kaltak kho fawn ti lo. Remnak le thlangamnak hawl in kan vawlei pi cu lung rethei in ai zi cuahmah fawn hoi cang, asinain cuti cung cun, remnak neih nak cun  buainak cu nitin in a karh chin deuhdeuh fawn ko cang  hi teh aw.

Vawlei cung cu van chim lo, kan innkhur chung cio si maw, kan Buu cio ah si maw, hi chung te hmanh ah kan buainak olsam te hmanh in kan i tlangtlak kho ti hna lo hih aw, nitin, zeitik caan poh zongah hin buainak le zawtnak thihnak rakthlap pipi cu  kan thei larcem thawngpang kan van theih kahwh mi  an van si cang. Caan hnuhnungah kan um ti hi a  fiangtuk hringhran cang. JESUH KHRIH ratt’hannak  caan hi a naituk hringhran cang tihi kan theih t’han dingah ka van duh fawn, ziah tiah cun Bible ah kan hmuh mi hna cu a tu i kan ton cuahmah mi hna caanchia le vawlei ai tlangtlak ning hin kan hmuh khawh, nikhat hnu nitkhat in Abiakam hi a tling ching lengmang cang. Innka hram ah dir in, vawlei hi a van cuanh tihi thei in van i hlau t’han hna u sih. Kan nun le kan caan hman ning hi I RALRING TEIN HMANG U SIH, kan theihnak le kan cahnak dihlak vialte zong hi Bawipa hrangah hmang dingin kan mah le pulpal cio in i timlam t’han hna usih. Kan nunnak hi zeitik tiang, zeitik cen kan hman lai ti le kan thei fawn lo, ralring tein, tiamthih tein , ruahnak thinlung fim tein kan hman a herh tuk hringhran cang kan dihlak in um sawsawh in kan caan liam ter sual hlah uish. Nitin tein thaizing i thiding bantuken in kan nun hi hman khawh i zuam hna usih, biaceihnak hmai ah a hme angan in a dirding kan si tihi theih zungzal hna usih.

{James 4:14} “Thaizing ah na nunnnak cu zei a lawh lai hmnah na hngalh t’ung lo. Nang cu minmei zaammi bantuk, a tute a hnung um i a lo zaumi bantuk pei na si ko cum” tiah a biathiang ah kan hmuh khawh. Kan Bible nih a rak chim cang bantuk in kan nunnak hi zeicen dah asi ti hi kan fian lo ruangah hin kan duhsalam ningin kan nun kan rak hman tawn hi cu, t’ha te van ruah ahhin cun t’ih hi a rak nung tuk hringhran ko. Chum chikkhat te van lang i a lo t’han mi bantuk men nunnei tu kan si tihi nai fiang maw, nai thei ve maw?? Kan i theih lo ahcun tuni in a t’hang cang hna usih, tho u sihlaw, kan nun hi RALRING TEIN HMANH KHAWH, i zuam cang hna u sih. Lawng innka hi hawn peng asilai lo, a caan um lio teah hin ralring le lungfim tein kan caan hman hi i ral ring cio u sih tiah Bawi Khrih min kan van i sawm t’han hna. 

{Kolose 3:1} “Nannih cu Khrih sinah nunnak ah thawh nan si cang. Cucaah Pathain orhlei ka mi Khrih nih a bawi t’hutdan cung i a t’hutnak cang cung khua chung i a ummi thil tu kha nan lung in i  seh chih hna u”. Hi vawlei cung chikkhat te i nomhnak  zungzal daih lomi caknak a phunphun ruangah kan nun hi buai ter men loin, zungzal daih a ziam kho ve lomi nun lunglomhnak co ve dingah kan tuah khawh lio, kan cah lio ahhin t’hahnem ngai te hin mah le hrang cangai i khawrh cio a herh ko cang. 

kan mah le hrang cio t’uan kan herh, kan nu le pa, kan u le nau nih khamh kan sikhawh nak hnga, zungzal nunnak ticket an kan cawk piak kho loh, na hhrang ka hranhah thlacam nak tucun a kan bomh khawh, asiko nain kan mah le kan mah kan kan thinlung cio siseh, kan nunning siseh, kan caan hman ning siseh, kan i ralrin i, zungzal nunnak biahlei sunglawi naneih khawh nak hnga, a caan a um lioah hin zungzal nunnak ngaihsam in kan um sian lai maw?? A nei cia cangmi kan dihlak zong nih, Paul nih a chim bangin a dongh tiang zumhawk thlak tein a ummi, anungmi nih lunglomhnak, khamhnak suiluchin cu an co lai tiah ati. Khamhnak a co cangmi zong nih diathlang i nung kho ding kan si hrimhrim lo tihi a thar in thei t’han hna usih tiah ka van chim duh fawn. 

Hi vawlei cung, caan tawite kan nun chungah hin zungzal in kan nun khawh nak hnga, kan zungzal umnak ding cu kan rak sak cuahmah asi tihi  thei in, lei t’hanel cung i innsa tu men kan si lo nak hgna dingah Lungpi cung i innsatu kan si cio khawh nak hnga  theihtawp chuah in, kan Bawipa hrangah nungin, midang hrang chin zongah thlawchuahnak si chin lengmang dingin kan damchung kan zawhmi zalam hi RALRING TEIN ZAWH KHAWH CIO hi i zuam hna usih, Bawipa sinah cahnak hal zungzal hna u sih. Nan lawm zawhmi cu  i ralring uh tizongah A biathiang zongah kan hmuh khawh t’han. Zeibantuk lam dah kan zawh cuahmah mi hi asi?? Zungzal thihnak lam dah?? Tihi kan nitin nunah hin i hal t’han cio hna usih law, kan nun hi I RALRING BU TEIN hman khawh i zuam cio hna usih, Khirh t’hawnnak in. Mi tampi ngandam ngai i kan theihmi pawl, ruahlo pi i thikho ding i kan ruah lomi pawl zong khi, ruahlopi thotho in kan i thlahliam cuahmah ko hna hi aw!!! Cubantuk i caan i a nungmi, caan chia i a nung mi kan si. Hi vawlei hi zungzal i kan camnak hmun hnget le asi lo caah, khualtalwngmi men kan si tihi thei zungzal han  usih law, zeitik caan poh hin a liam khomi, a lawi khomi kan si tihi thei zungzal hna u sih.  

Cu kan tlunnak ding cu khawika dah asi? Zungzal nunnak ah maw si??  Zungzal thihnak ah dah??  Duh thim khawhnak caant’ha tlawmpal te kan neih mi hi t’nagkai tein, mannei tein hmanh khawh i zuam hna u sih, nanunnak , ka nunnak hi chumbantuk men an si. Mitt’hep kar tluk tawimi kan nunnak, hi lei i kan thaw kan chuah chung te ahhin kan zungzal nunnak lam cu kan i sial cuahmah cio hna. Bawipa he lengtlang dingin  nitin in amah duhzawng le t’ha a ti ning bangtuk in nung i, kanmah kan pulpak cakhiarnak sualpawl cu kal tak i, kan PATHIAN hrangah t’uan in RALRINGTE IN NUN KHAWH I ZUAM HNA U SIH. 

BAWIPA NIH IN THLAWCHUAH KO SEH....!!!!!

KHAWIKA HMUNAH DAH NA RO NA KHAWL VE?

Matthai 6:21, Zeicahtiah nan chaw a umnak ah nan lung zong a um ve lai. Khawika ahdah na thinlung a um ve tawn??

Zeidah si na chawva /naro cu? I ro hlubik/chawva hlu bik an thinlung i a um zungzal mi cu zeidah asi??  

Hi vawlei cung i kan um chungah hin cun, mizei tinkim poh zongn nih hin, thil hlutbik mi le rohbik mi thil cu kan nei cio t’heu lai dah tiah a zumh um. T’henkhat  hrangah cun kan chaw le va rumnak pawl hi kan rohlu bik le chawva an si kho men. T’henkhat ve thung hrangah cun kan nupi fanau te pawl zong hi an si kho ve fawn.Cun, t’henkaht hrangah cun kan (nungak/tlangval) pawl hna hi kan ro/chawva , kan rohbikmi pakaht an si ve t’heu kho ko men. Hi bantuk kan hrang i thil sunglawicem, ti i kan theihmi pawl hi kan philh kho tawn lo i, an umnak hmunkip ah um kho hmanh lo usih law, kan thinlung ruahnak ahhin an um zungzal tawn. Hi vawlei cungah kan um chungah hin cun, hi vialte hi vawlei dan phun asi ko tizong kan ti kho men ko. A hmannak cen zong cu a um ve t’heu lai dah ka ti.  

Pathian nih cun kan nunnak sunglawi tukmi le kan chaawva/kan ro sunglawibik si  i kan theih mi cu amah hrangah pek dingin a kan duh tihi kan theih a herh, Hi vawlei cung i khua kan sak chungah hin cun  A mah nak i duhmi neih le pathian dang neih hrimhrim hi cu kan Pathian nih hin a hna hi a tla hrimrhim lo tihi fiangte in kan  theih dingin a kan duh. Amah aiah pathian dang le duhdeuh mi/  i thim deuhmi/ uar deuhmi, cu kan i thim deuh mi thil cun  an kan dawt lo ruangah si loin, akan dawttuk ruang tuah, a kan lakpiak t’han , a kan chuh t’han tihi thei t’han hna usih law hihi kan hrangah thilt’ha tuk dingmi thil asi. Hi kan lei taksa hi aduhning te i a tuah, asermi, adawttuk mi cu siko hmanhsehlaw, cunak in angaih poimawh deuhmi cu a um, cucu zeidah asi ttiah cun  kan thlarau hi asi. Hi kan le taksa hi cu vawlei i sermi kan si ruangah  vawlei ah t’hiamt’hiam a kir t’han lai. Kan mah chung i a nung peng mi kan thlarau nun amah hrim nih kan chungah a chiah, amah sin i kir t’han dingah a duhmi thlarau chu asi. Mah cucu a duhdeuh ruangah, a dawtdeuh ruang ahcun, hi kan le taksa hi cu a mah kan hmuh khawhnak  hnga caah le amah cu Bawibik i kan neih theih khawh nak hnga  asi phot ahhin cun harsatnak  kan cung i van phanh ter zong hi poi a tilo tihi a tharin kan  theih t’han  apoi mawh tuk mi asi fawn. 

Hi vawlei cung kan cam chungah hin cun, kan i nuamhnak ding le kan diriamhnak ding asi ruah tiah ruat in, chaw le va, neihchiah rumnak  pawl cu kan neih khawhnak ding hnga heh tiah kan hawl, kan t’uan tawn. Kan dawttuk mi hna zong cu zungzal deih maw tiin  kan cahnak le kan t’hawn dihlak in kan dawt hna i, cubantuk ti kho dingin nunnak, tikcu le caant’ha an kkan  petu Pathian cu philh tahrat in cu thil vialte te cu  kan nunnak ah bawibik i kan i neih caaah, asilo ah hmunt’habik sinak kan rak pek tawn zungzal ruangah hin, an mah aiin ngaih poimawh ding dang hi kan rak nei kho t’heu tawn lo. Na rosum, na chawva na duhtukmi le n adawttuk mi kha, na pawngkam um loin, hmundang ah um sehlaw, cu an umnak hmun dangdangah cun an thinlung, na ruahnak cu a um tawn asi lo maw kha?? Kan Pathianbia nihcun, “Bawipa na Pathian cu na lungthin dihlak le na ruahnak diklak le nanun nak dihlak in na dawt lai’ ti hi a ngan bik le a biapi bik nawlbia cu asi. Amah nak in duhdeuhmi, dawt deuhmi kan neih hi a rem a ti hrimhrim lo kan Pathian nih hin. (Matthai 22:37)  

Hi vawlei zungzal a daih lomi chungah hin, a ziamral thlu dingmi minung i dawtnak pawl, lei rumnak chaw le va pawl hi kan hrangah rohlubik an silo ruangah, cubantuk in cu ruahnak le vakvai pawl cu hlonh i, zungzal i aral tilo dingmi, zungzal nguhmi, zungzal nunnak deuh tucu kan neih i, kan ngaihven i, kan neih ngeingei khawhnak hnga  Pathianbia nih cun a kan chimh hleiah a kan forh zungzal asi hi. Amah Pathian theng te nih cun zeidah ka her hi?? Zeidah kan  hrang thilt’ha cu kan mah nak in alet i a thei tu cu asi. (Mathai 6:33) “Cucaah zei dang vialte nakin Pathian pennak le zeidah tuah hna seh ti a kan duh timi kha biapi deuh in ruat u law, thildang vialte hna  zong hi an pek t’hiamt’hiam hna la”, tiah akan ti kan hmuh. ( Matthai 6:19) “Rungrul le cirik nih an ei khawh i mifir an baoh i an fir khawhnak vawlei ah hin nan chawva/ nan ro khong hlah u. Rungrul le cirik nih an ei khawh lonak le mifir nih an boa hi an fir khawh lonak vancung tu ah khin nan chawva/na ro cu va khong u” tiah faingtuk in a kan chimh. 

Abrahama sinah a fapa neih chun a dawttukmi ralthawinak dingah ahal, Abrahama nih cun a rakpek bantuk khan, kan nih zong hi Bawipa nih hin, kan dawtbikmi hna le kan neih chunk an i lomhnak bik si  i kan theih mi thengte kha a kan hal ve tawn. A sinah zungzal nunnak kan neih ve i, chun le zan dong loin Asinah kan len khawh ve nak hnga, cu kan dawtbikmi hna le kan rohlu bik ti  i kan theih mi hna cu a sinah peve i,  hi vawlei zungzal hmun lomi ramah hin kan ro khawl loin, cung van Jerusalem thar tu ahkhin  kan ro  khawl khawh tu i zuam hna usih.

BAWIPA nih cun, nan hrangah kan nunnak ka pek i, zeidah ka hrangah na ka pek ve lai? tiah BAWIPA nih a kan hal ve??? Na ro khawl nak nai fiang maw??? BAWIPA nih in thlawchauh ko seh.

NU PAWL HRANGAH THEIH HRIMHRIM DING (THEIHT'HA)

1.Nu Ci le pa Ci he an van i tonlo bak khin cun ni Ci te cu lungzur hniangmang te cun a van kuai, culevete cun zeibantuk dinhmun dah a van phan tiah cun Nu pawl nih thlatin i an neih tawnmi anusinak a van phan(thi ka nei tiah anti tawn)(Nupawl nih hin thlakhat ah a million telin mi tampi a thah tawn ti asi)

2.Thineih hman lo timi zong a um. Na thineih niin athaizing ni 1 tiin rel i thok law ni 28,29 ni i na neih t'han asi ahcun Na thineih a hman tinak asi.

3.Chang-khat-nak-sii.....OK pills timi Changkhatnak sii khi ei a t'ha, asinain Tuluk ram chuak Changkhat nak sii cu asi khawh chungin hrial at'ha, ziah ti ahcun 60% hi cu changkhat sii a si ko nain a dang 40% hi cu chemical i an tuahmi asi ruangah a si. Tuluk ram chuak changkhatnak sii ei pawl nih cun a kham khawh ngaingai lo ruangah an i ruah lo piin nau an keng tawn cuti i nau an van ken i avan neih tik ahcun kutke tlamtling loin an van chuak tawn ti asi.

4.Fa nei rih lomi pawl le nungak nih cun changkhatnak sii hi ei lo at'ha. Fa neithai kho loin cingin thai a fawi te ti asi. Fa pakhat nei mi nih cun ei lo ding ti asi.Nungak thi neih lio i elna, paang na nei pawl nih cun card 1 ei khawh asi ti asi, asinain cubak cu eisian asi lo ziah ti ahcun chungleng tiangin t'hat lonak aphak ter khawh ti asi.

5.Chungkhat pabik zuuding neimi nihcun (female-condom) hman mei ding asi ko. Ngah khawhnak hmun cu NI(SUN) timi siikhaan ( female - condom,male condom le OK pills a um) cu pawl cu eiin acintawk tein theih le hman khawh a t'ha. 

6.Sii ei duh lo tupawl nihcun taksa chungah chiah khawh asi. Kum 5 chung a daih, A hmun pawl cu Siizung ih chiahter ding a si, a chiah man cu a hlan ahcun kawlram in Kyat-500 asi, siizung tin deuh thaw ahhin chiahter khawh asi ko (OK pills le a dang pawl zong man olte in na ngah khawh ko) hi pawl deuh hi cu kawlram i a ummi hrang deuh ah khin asi i, Hmundang mi hrangah cun NI(SUN) siikhaan timi ah  ngah khawh asi ko.

7.A t'ha bikmi changkhat nak sii cu nu le pa ih canah pa nih an Ci kha nu chungah thun lo ding. Cun nu thineih hlan ni 7 in neih hnu  ni 7 tiang hi nu le pa sinak hman lo mei ding.

8.Na fa le pawl, kum 10 in a tanglei pawl an chung a thlet, an t'ang afak hei ti bantuk asi ahcun siikhan picang ih na kalpi khawh hna lo hmanhah na naihbik nak hmun NI(SUN) siikhan ahcun  kalpi colh hna law olte in an thlawp dam khawh colh hna lai. NI(SUN) timi cu Population Service of International ( PSI) timi hmelchunh nak asi.